⚜مهمترین منابع کلاسیک یونانی برای زندگانی کوروش، هرودوت، گزنفون و کتزیاس است.
⚜مهمترین منابع شرقی، رویدادنامه معروف نبونئید، شاه کلدانی است که از کوروش شکست خورد و گزارش خود کوروش، استوانه کوروش است.
⚜از میان منابع کهن، نوشتههای هرودوت تا حدودی قابل اعتماد است و پژوهشهای نوین باستانشناسی هم در پارهای از موارد، گفتههای او را تأیید میکنند
⚜کتزیاس پزشکی یونانی بوده که میان سالهای ۴۱۵ تا ۳۹۸ پیش از میلاد، به عنوان پزشک پروشات همسر داریوش دوم و اردشیر دوم پادشاه هخامنشی در دربار ایران زیستهاست و ۲۳ جلد کتاب تحت عنوان «پارسیان» (The Persica) نگاشتهاست که اصل آن از بین رفتهاست
⚜به عقیده اشمیت، گرچه بخش عمدهِ منبع اصلی نوشتههای کتسیاس دربارهٔ پارسیها (کتاب پرسیکا) را در دست نداریم، اما کسانی همچون نیکلاس دمشقی، همچنین مورخین پس از گزنفون، شامل آلیان، آثنئیوس، فالرون دمتریوسی، پلوتارک، پلینی، استفانوس بیزانسی، استرابو، جان تیتز و سودا از او نقل کردهاند.
⚜موسی خورنی چندین بار در تاریخ خود، از کوروش نام میبرد. او مینویسد: «او (تیگران) کوروش را یاری کرد تا سیطره مادها را براندازد». خورنی در کتاب دوم، لشکرکشی کوروش علیه لیدیه را آوردهاست.
⚜نام کوروش در منابع مختلف به صورتهای گوناگونی ذکر شدهاست.
⚜سنگنبشتههای هخامنشی که به خط و زبان پارسی باستان نگاشته شدهاند، در نسخهٔ عیلامی سنگنبشتهها «کوراش» و در متون اکدی «کورِش» نوشته شدهاست، این نام در تورات بصورت «کورُش» و «کورِش» ضبط شده و در زبان یونانی آن را «کورُس» میگفتهاند که همین نام با اندکی اختلاف در اروپا «سایروس» یا «سیروس» خوانده میشود.
از مورخین سدههای اسلامی
🔹ابوالفرج بن عبری در کتاب «مختصر الدول» و ابوریحان بیرونی در «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» نام این شاه را«کورُش»،مسعودی در«مروجالذهب و معادنالجوهر» «کورُس»،طبری در «تاریخ الرسل و الملوک»، و ابن اثیر در «الکامل فی التاریخ» «کِیرُش» و حمزه اصفهانی نیز در «تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا» «کوروش» نوشتهاند.
🔹مسعودی و ابن خلدون، نام وی را «کورش» ضبط کرده اند. در تفسیرهای قرآن، به تاسی از عهد عتیق، نام وی را «کورِش» ضبط شده است.
🔹یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج ۱، ص ۱۰۱: کورس
ابن مسکویه، تجارب الامم، صص ۸۰-۸۱: کورش،ابن بلخی، فارسنامه، ص ۵۳: کیرش
خواند میر، تاریخ حبیب السیر، ج ۱، ص ۱۳۶، ۱۹۹: کورش،میر خواند، روضه الصفا، ج ۱، ص ۸۷: کورش، زرکوب شیرازی، شیرازنامه، ص ۶۷: کورش،سراج، طبقات ناصری،ج ۱، ص ۴۱: کیرش،عبدالطیف قزوینی، لب التواریخ، ص ۴۱: کورش
⚜سمعانی شعری عربی را به نقل از یک شاعر ایرانی نقل کرده است:
و بیت المقدس المعمور بیت ورثناه عن المتقدمینا
بناه کورش البانی المعالی بامر الله خیر الآمرینا
⚜کوروش در نزد بابلیان، برگزیده ی مردوک، در نزد یهودیان، مسح شده ی خداوند بود و بهنظر نمیرسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کردهباشند.
⚜هرودوت میگوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن میگفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمیکرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم میداند.
@IranArianaShahnameh
پیام مهر زرتشتیان
💙👑