آبراهه ی #آتوس و مهرآز ایرانی خشایارشاشاه در سال ۴۸۰ پیش از زایش مسیح،در پی تازش آتنی ها به سارد،خشایارشاه به یونان لشکرکشید،وی دستور به کندن آبراهی شگفت انگیز را داد که اکنون پس از گذشت دو هزاره دیده شد. در هنگام لشکرکشی بزرگ خشایارشاه به یونان به فرمان وی دو مِهراز ایرانی بنام #آرتاخه پسر آرتائوش و #بوباروش پسر مگابازوش دماغه کوه آتوس را در یونان شکافته و راهی ساختند و گشادی این راه چنان بود که دو رزم ناو بزرگ ایرانی آن زمان میتوانستند پهلو به پهلو از این آبراه بگذرند. انگیزه ی ارتش ایران در زمان هخامنشی از ساخت و ساز این آبراهه این بود که تنگه ای را که شبه جزیره اکته/ Acté (کوه آتوس/ Athos) را به کالخدیک می پیوست،برش کنند و از آن بگذرند. خشایارشاه،در سال ۴۸۰ پیش از زایش دستور ساختن این آبراه را به مِهرازان ارتشی سپاه ایران،برای گذر کشتی های ناوگان هخامنشیان داده بود. این آبراه که در شبه جزیره ای در دریای اژه و در شمال یونان کنده شده،یکی از بزرگ ترین و شگفت انگیزترین برنامه های مِهرازی زمان خود بوده است. هرودوت در بند 24 کتاب هفتم خود مینویسد: " هنگامی که من این کار خشیارشاه را بررسی و وارسی می کنم به چشمم چنین می آید که خشایارشاه هنگام ساخت آن در اندیشه ی بالیدن سرزمینی بود و می خواست توانمندی خویش را به همه جهانیان نشان دهد و در همان سان یک بنای یادبودی از خود برای آیندگان به یادگار بنهد زیرا او می توانست بی هیچ دردسری کشتی های خود را از دریای ایستموس گذر دهد." گفتنی است مِهراز #هخامنشی آرتاخه چندی پس از کندن این آبراهه در گذشت و تن پاک وی در کنار این آبراهه به خاک سپرده شد،آرتاخه پیش از این آبراهه ی داریوش(سوئز) را نیز پیاده کرده بود. در درازنای سده های دیرباز،این رخداد کهن اندک اندک به گونه‌ی یک افسانه درآمد و کسی گمان نمی کرد که این کنش بزرگ مِهرازی جهان باستان درست باشد ولی این آبراهه در سال ۲۰۰۵ ترسایی از زیر خاک درآورده شده و اینک از بخش های جهانگردی یونان ‌است. خشایارشا و زئوس به گفته امیرمهدی بدیع : «خشایارشا همان مردی است که فرمان داد آبراهه آتوس را بسازند،چنان که پدرش داریوش دستور کندن آبراهه ی نیل‌به دریای سرخ را داده بود؛ و نیز نباید از یاد برد که او پلی بر تنگه [هلسپونت] زد، همان گونه که پدرش پلی بر دانوب برپاکرده بود. و این کارها نه تنها به یونانیان « شور پریشانی ابلهانه‌ی یک بربر خودستا که ادعای دریانورد شدن را دارد» نبخشید،به جای آن این شور ‌را پدید آورد که خود زئوس [خدای خدایان] به چهره ی آدمی ایرانی مانند خشایارشا درآمده تا یونان را بدست آورد!» IranArianaShahnameh و یا به گفته هردوت درباره گذر خشیارشاشاه و سپاهیانش از تنگه ی #هلسپونت نوشته است: «زمانی که خشایارشاشاه از تنگه گذر کرده بود،یکی از مردمان هلسپونت با شگفتی بانگ برداشت: ((زئوس از چه رو باید رخساری پارسی به خود بگیری و به جای زئوس خود را خشایارشا بنامد)) @IranArianaShahnameh