در دهه 1980 وقوع چند حادثه ناخوشایند از جمله کشتار حجاج ایرانی در مراسم حج در تابستان سال 1987 و سرنگونی کردن دو فانتوم ایرانی توسط شکاری های ایگل عربستان در سال 1985 باعث شد بحران بین ایران و عربستان از فاز رقابت به فاز تقابل تغییر ماهیت دهد
اگرچه وجود قرارداد های دفاعی مشترک دوجانبه بین عربستان و سایر دول عرب منطقه در یکسو و سه قدرت برتر جهانی یعنی فرانسه ، بریتانیا و ایالات متحده در سوی دیگر از گسترش بیشتر بحران و تبدیل شدن آن به یک رویارویی نظامی جلوگیری میکرد
طی این سالها ایران بارها با دست زدن به تحرکات محدود و کنترل شده نظامی سعی نموده سقف حمایت این قدرتها و میزان هزینه ای که حاضرند در صورت وقوع یک جنگ احتمالی برای حمایت از متحدین عرب خود بپردازند را محک بزند ولی هر بارغربیها نشان داده اند که به خطر انداختن امنیت مرزهای دول عرب منطقه خط قرمز آنها محسوب و در این رابطه هیچگونه تعاملی حتی با متحدی سنتی چون اسراییل نخواهند کرد و در نهایت پس از اشغال کویت توسط عراق ضمینه ای برای نمایش موضع ایالات متحده و واکنش این کشور در برابر به خطر افتادن حاکمیت و تهدیدامنیت مرزهای این کشورها از سوی رقبای منطقه ای انها ایجاد کرد
بحرانی با آغاز پر هیاهو پایانی در سکوت
اما بحران اخیر ایران و عربستان پس از اجرای حکم اعدام شیخ باقر النمر ، روحانی شیعه مخالف آل سعود در عربستان در حالی آغاز شد که مسولان ایرانی موضعی بسیار تندی اتخاذ و حتی صراحتا بارها عنوان نمودند که خاندان آل سعود در آستانه سقوط قرار گرفته و در 5 سال آینده سقوط این خاندان کامل خواهد شد وعده ای که در مورد اسراییل نیز داده شده
بسیاری این پیش بینی قاطع ایران در آن سالها را نوعی تهدید غیر مستقیم حاکمیت عربستان استنباط میکردند و تحقق چنین وعده ایی را تنها از طریق نبرد نظامی و حمله ای گسترده بر علیه عربستان ممکن میدانستند
که با توجه به قراردادهای دفاعی عربستان با قدرتهای خارجی تحقق چنین وعده ایی را غیر ممکن دانسته که حتی اگر ایران ریسک هزینه های بالای ان را قبول کند در نهایت به تکرار سناریویی مانند حمله عراق به کویت و پایان تراژیک آن برای ملت عراق خواهد انجامید که ورود به آن یک بازی دو سر باخت برای ایران خواهد بود و به این ترتیب چنین اظهاراتی را نوعی بلوف و در واقع بیشتر بعنوان خوراک داخلی برای افکار عمومی داخلی دانسته که پس از افتادن توپ به زمین ایران منتظر حرکتی از سوی مسولان خود هستند و با چنین اظهاراتی ضمن نشان دادن واکنشی بسیارتندی در بالاترین سطوح در یک حرکت رندانه جهت جلوگیری از پیگیری های مطالبه گرانه افکار عمومی یک بازه زمانی 5 ساله نیز برای مدیریت بحران و تنش زدایی و پایین کشیدن شدت و میزان بحران با یک شیب ملایم وبصورت چراغ خاموش در یک بازه زمانی بلند از پیگیری مطالبه گر افکار عمومی وپاسخگویی در برابر تهدیدات و تاکید قطعی بر تلافی و پاسخ مناسبی که هر گز محقق نشد جلوگیری و آن را مشمول گذشت زمان و ویژگی متداول تمامی انسانها یعنی فراموشی رخدادها در اثر گذشت ایام میکنند
البته دستگاه دیپلماسی کشور دست به خلاقیت و نوآوری جدیدی در اتخاذ راهبردهای خود در تقابل هایی که جنبه حیثیتی داشته ومجبور به اتعکاس واکنش تهاجمی و یا اعلام خبر از اتخاذ تصمیم به انجام واکنش تلافی جویانه و یا مقابله به مثل میشود زده
به این صورت که در قدیم معمولا ضمن اعلام خبر اتخاذ تصمیماتی قاطع و بسیار خصمانه اما اجرای آنرا به مکانی مناسب در زمان مناسب موکول میکرد ، زمان و مکان مناسبی که هرگز بدست نمی امد و آنچه در این میان قابل تامل بود اظهارات تند و تهدید هایی بود که مسولان در رسانه ها بر علیه کشورهای رقیب ابراز میکردند و بعضاحتی بخش حاکمیت آنها در بالاترین سطح بعنوان هدفی برای اقدام تلافی جویانه کشورمان معرفی میشد ، تهدیدهایی که هرگز از سطح انعکاس رسانه ای فراتر نرفتند و هیچگاه زمان و مکان مناسب برای تحقق و اجرای آنهافراهم نشد ولی تداعی گر همان مثل مشهور اگر چاه برای ما آب نداشت ولی برای کارگران آن نان داشت شده و این تهدیدات اگر برای کشور مقابل هیچ عواقب و خطری ایجاد نمیکرد ولی متاسفانه ضمینه مساعدی برای قدرتهای با نفوذی که با کشورمان دچار تنش هستند ایجاد میکند تا به بهانه مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر و گسترش افراط گرایی ، دایره فشار و تحریمها را تنگ و تنگ تر کنند ، فشارهایی که تنها ، و تنها معیشت ملت را هدف قرار میدهد
جنگ های بی حاصل
با عادی شدن روابط تهران و ریاض اولین سوالی که پیش می آید این است که ایران چگونه حاضر به عادی سازی روابط خود با عربستان شد ؟