نوآوری پنهان ( قسمت پنجم) 🔹عوامل سازمانی نیز نقش مهمی در آَشکارسازی و یا پنهان‌سازی ایده‌های نوآورانه دارند. اجرای هنجارها و رویه‌های دقیق و غیرقابل انعطاف، می‌تواند مانعی برای آشکارسازی نوآوری پنهان قلمداد شود. علاوه بر رویه‌های سازمانی، عوامل فرهنگی مانند اهمیت صداقت، روشن بودن ارزش‌های سازمانی و تشویق کار تیمی، می‌تواند به افزایش نوآوری پنهان در سازمان کمک نماید. بر این اساس، تغییر فرهنگ سازمانی و حرکت به سوی یک فرهنگ کاری مبتنی بر کار گروهی و به دور از سلسله‌مراتب‌های عمودی رایج، کمک نموده تا نوآوری در سطح سازمان، بسط و توسعه یابد. گروه نوآوری دانشگاه فردوسی امیدوار است با بکارگیری پتانسیل‌های موجود، امکان آشکارسازی ایده‌های نو را به‌وجود آورد. چنان‌که در گذشته این شرایط را از طریق فراخوان‌ها و برگزاری لیگ نوآوری به وجو د آورده است. گروه نوآوری دانشگاره فردوسی مشهد
نوآوری پنهان ( قسمت چهارم) 🔹علاوه بر این، مدیران نقش بسیار مؤثری در آشکارسازی ایده‌ها می‌توانند داشته باشند. سوءمدیریت و عدم ارتباط درست و مؤثر با زیردستان نقش مهمی در ناامیدی و پنهان شدن ایده‌ها دارد. مدیران می‌توانند با گوش دادن به احساسات و گزارشات زیردستان و تشویق آنها، ایده‌های نوآورانه خلق شده از سوی کارکنان را به سوی افشاء و آشکارسازی سوق دهند. باید توجه داشت، اگر کارمندان یا اشخاص صاحب ایده حس کنند که مدیر ممکن است ایده آنها را به نام خود مصادره و یا بدون در نظر گرفتن حق آنها، به اطلاع مدیران ارشد برساند، از آشکارسازی ایده سرباز خواهند زد. در مجموع، می‌توان نتیجه که مهارت‌های ارتباطی یک مدیر و توانایی ایجاد روابط مبتنی بر اعتماد متقابل و ایجاد انگیزه در کارکنان زیرمجموعه، به آشکارسازی ایده‌های نوآورانه کمک شایان می‌نماید.
🔹کارشناسان بر این باورند که اگر شرایط ساختاری، راهبردی و منابع مالی برای پیاده‌سازی و اجرای ایده‌ها مناسب نباشد، نوآوری پنهان شکل می‌گیرد. بنابراین، مراکز نوآوری باید تلاش کنند ضمن شناسایی ریشه‌های رشد نوآوری پنهان در کشور؛ به دنبال عوامل آشکارساز نوآوری پنهان باشند. عوامل آشکارساز نوآوری پنهان مانند: فاکتورهای فردی، فاکتورهای مدیریتی، فاکتورهای سازمانی و فاکتورهای صنعتی را شناسایی کرد. بعنوان نمونه ممکن است شخصی که اعتمادبه‌نفس پایینی دارد، در آشکارسازی ایده‌های خود یا با تأخیر اقدام کند یا اصلاً اقدام نکند. بر این اساس، اکرچه مراکز حمایت از ایده‌های نو کنترل زیادی بر عوامل فردی و شخصی نخواهند داشت، اما می‌توانند از طریق استراتژی‌های توسعه منابع انسانی، تا حدودی افراد صاحب ایده را به سوی بیان، پرورش و گسترش ایده سوق دهند.
🔹بی‌تردید وجود و روند رو به افزایش نوآوری پنهان در کشور ما ریشه در عوامل گوناگونی دارد. عوامل مانند: نداشتن مرکزی مشخص برای شناسایی و هدایت استعدادها و ظرفیت‌های موجود؛ عدم حمایت و ساپورت مالی و روحی افراد نوآور و نداشتن شرایط ساختاری و راهبردی می‌تواند در این امر دخیل باشد. دولت، دانشگاه و دیگر نهادهای مسئول اگر از کسانی که ایده‌های خلاق و نوآورانه دارند، حمایت نکنند، آنها تمایل پیدا می‌کنند تا ایده‌های خود را برای اهداف درونی خود به کار گیرند. از سوی دیگر هنگامی که افراد خلاق و صاحب ایده با کمبود راهکارهای مشروع برای بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود مواجه می‌شوند یا اینکه فشارهای ساختاری بر روی آنها وجود دارد، ممکن است به راه‌های دیگر متوسل شوند. آنها وقتی با محدودیت‌های موجود روبه‌رو می‌شوند، اهداف و ایده‌های خود را از طریق راه‌های غیرمشروع و غیرقانونی همراه با رفتارهای انحرافی دنبال می‌کنند.
نوآوری پنهان ( قسمت اول) 🔹یکی از انواع نوآوری که در کشور ما رایج است، نوآوری پنهان است. به این معنا که افراد صاحب ایده، معمولاً با مشکل عدم حمایت رسمی مواجه بوده و به همین دلیل، برای بیان ایده‌های خود، از راه‌هایی زیرزمینی و پنهان استفاده می‌کنند. بدیهی است که چنین اقداماتی، می‌تواند مسبب انحراف رفتاری در فرد و دوری وی از اهداف اصلی سازمانی گردد. این معضل که کارکنان به دلیل عدم حمایت رسمی از ایده‌های خلاقانه، روی به بسط و توسعه مخفیانه آنها آورده و نوعی آشفتگی و اختلال در نظم سازمانی را موجب شوند؛ اصطلاحاً نوآوری پنهان نامید می‌شود. تجربه نشان داده است، افرادی که تمایل بیشتری در جهت نشان دادن رفتارهای نوآورانه پنهان دارند، معمولاَ اطمینان کافی از عملی شدن ایده‌های خود نداشته و به همین دلیل، سعی در پیاده‌سازی و اجرایی کردن آن به طرق دیگر خواهد داشت.
نوآوري فرهنگي 🔹در راستای نوآوری فرهنگی می‌توان به تلاش‌ها و دست‌آوردهای فرهنگی خواجه‌نظام‌الملک توسی در خراسان بزرگ و جهان آن روزگار استناد کرد. خواجه‌نظام‌الملک توسی (وفات 484هجري)، وزیر بزرگ عهد سلجوقی، با تکیه بر پتانسیل‌های داخلی، توانست در مراکز فرهنگی- تمدنی آن روزگار، مانند: نیشابور، مرو، بلخ، بغداد و اصفهان؛ مدارسی را تأسیس کند که با عنوان «نظامیه»، در تاریخ مشهور هستند. این کار خلاقانه‌ی خواجه‌نظام‌الملک باعث شد که یک فضای رقابتی در جهان آن روزگار ایجاد شود و به تأسی از او؛ سلاطین، ثروتمندان و بزرگان اقدام به تأسیس مدرسه کنند كه در نوع خود يك انقلاب فرهنگي به‌حساب مي‌آمد. خواجه‌نظام‌الملک اولین كسي بود كه برای دانش‌آموزان مستمری تعیین کرد. همچنین او فارغ‌التحصیلان مدارس را بلافاصله به استخدام نظام سياسي، فرهنگي و آموزشي كشور درمي‌آورد. اين كار باعث پرورش نخبگان و متفكران بزرگي همچون امام محمد غزالي، سعدي شيرازي و بزرگاني در اين سطح شد. براين اساس مي‌توان «ليگ نوآوري»، دانشگاه فردوسي را اقدامي مؤثر و كارآمد در حدِ نظاميه‌هاي خواجه‌نظام‌الملك دانست. چرا كه اين كار نيز باعث ايجاد فضاي رقابتي خواهد شد.
🔹 بر اهل تحقیق پوشیده نیست که نوآوری انواع متعددی دارد. به‌عنوان نمونه می‌توان از نوآوری فرهنگی، نوآوری هنجاری، نوآوری مدیریتی و فنی، نوآوری اداری، نوآوری در آموزش، نوآوری اقتصادی و...نام برد. خوشبختانه کشور ما و به تبع از آن خراسان بزرگ در تمامی زمینه‌های نوآوری از جایگاه بالایی برخوردار و حتی در بسیاری از مؤلفه‌های نوآوری در جهان پیشرو بوده است. در این بخش به نوآوری‌های فرهنگی با تکیه بر ریشه‌های تاریخی کشورمان پرداخته می‌شود.
بی‌تردید هر گونه پیشرفتی فرهنگ خاص خود را می‌طلبد. بنابراین، برای نوآوری و به‌تبع از آن شکوفایی و پیشرفت، باید فرهنگ‌سازی شود. فرهنگ‌سازی می‌تواند زیربنای انواع نوآوری باشد؛ چراکه یکی از مهم‌ترین راهکارهای عملی برای تحقق نوآوری و شکوفایی در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و...نوآوری فرهنگی است. ما از طریق تکیه بر فرهنگ سیاسی پیشرفته و چندین‌هزارساله‌مان؛ همچنین توجه به دست‌آوردهای عظیم فرهنگی‌مان که در جهان به نوعی یک سونامی فرهنگی ایجاد کرد؛ میتوانیم به یک خودباوری برسیم که در عرصه‌های رقابتی بتوانیم جایگاه واقعی خود را به دست آوریم.
