.
کبرای عقیل* و صغرای شریف: گشودن راهی معقول برای خروج از درماندگی در انتخاب سیاسی
به این استدلال توجه کنید:
۱. فیلمی اگر مضمون بدیع یا تاملبرانگیز یا انتقادی داشته باشد و ساختارش انسجام درونی داشته باشد و در خدمت مضمون باشد و سایر عناصرش، از جمله صدا و بازیگران به درستی انتخاب و به کار گرفته شده باشند، فیلم خوبی است.
۲. فیلم هامون داریوش مهرجویی، ویژگیهای بالا را تا حد کافی (یا زیاد یا عالی) دارد.
۳. پس هامون فیلم خوبی است.
مقدمهی ۱ را کبرای قیاس میگویند. کبرا متضمن حکمی کلی است و نظریهبار است. مثلا در نقد فیلم، فرمالیستها کبرای خودشان را دارند و ساختارگرایان و پساساختارگرایان هم کبرای خودشان را.
مقدمه ۲ را نیز صغرای قیاس مینامند. صغرا متضمن حکمی جزئی است، به این معنا که در آن قضاوتی رخ میدهد درباره یک موضوع خاص (اینجا درباره هامون).
🍃🍃هامون را برخی، مثل میلانی و پوراحمد، پسندیدند و ستودند و برخی، مثل گلمکانی و جعفرینژاد نپسندیدند و نکوهیدند. آنها گرچه در کبرایشان دست وحدت داده بودند اما در صغرایشان به راه کثرت رفتند. گلمکانی بیشتر به ساختار هامون تاخت، جعفرینژاد اما به هر دو، هم مضمون و هم ساختار.
🍃🍃در پست قبلی با تفصیل بیشتری گفتم که تحریمیان و پزشکیانیان در نارضایتی بنیادی از ساختار قدرت همدل و هم رایاند و توگویی کبرایشان واحد است. اما در تشخیص راه درست اختلاف دارند، شبیه به اختلاف ناقدان هامون در تشخیص مصادیق و ترجیح مهم و اهم. گرچه اختلاف عقلا صغروی است، اما صغیر و بیاهمیت نیست. بخصوص وقتی پای خیر عمومی در میان است.
🍃🍃دیدیم و خواندیم برخی بزرگان فرهنگ و فلسفه، از استاد عزیزم معصومی همدانی و همایون کاتوزیان تا محمدعلی موحد و مجتهد شبستری، تشخیص و تصمیمشان در این دوراهی، و بهتر است بگوییم در این مخمصه، رایدادن است.
اما برای من، در این استیصال سیاسی، تشخیص و تصمیم این سرورانِ اغلب ساکت در جنبشها و فجایع گذشته، همانقدر اهمیت دارد که نظر بزرگترین متفکران فیلمندیده درباره فیلم هامون.
دکتر شریعتی، تا جایی که میدانم جز نقش و نقل قول کوتاه و بیاهمیتی که درباره فیلم قیصر داشته عنایتی به فیلم نداشته و بنابراین "حس تشخیص" (sense of proportion) او درباره فیلم، نباید اهمیتی داشته باشد. او شاید درباره مضمون هامون نکات خوبی بگوید اما اگر بدانیم او را به عنوان عضو هیئت داوران جشنواره فیلم برگزیدهاند خواهیم خندید.
🍃🍃من تا آخرین لحظه، منتظر تشخیص و ترجیح شریفترین مبارزان آزادیخواه و دموکراسیخواه خواهم بود.
بدیهی است که اهمیت دادن و ملاحظه داوری دیگران، مترادف با پذیرش آن یا تبعیت تام و تمام از آن نیست. راه نهایی در تشخیص عقلی و فردی خودمان است.
*عقیل در اینجا: خردمندانه و گرامی
https://www.instagram.com/p/C8339lVNCZN/?igsh=MWk3ZWt6b3B5eGR5NA==