#تاریخ( ماجرای كناره گيری امپراتور روم )
دیوكلس، پسر یک غلام آزاد شده اهل دالماسی »، در سال ۲۸۲ میلادی و در پی دورههای كوتاه مدت حكومت چند امپراتور ـ به علت مرگ و قتل توسط سپاهیان ـ به مقام امپراتوری روم برگزیده شد. و از آن پس خود را دیو كلتیانوس نامید. البته وی قبل از آن بر اثر استعدادهای درخشان و ملاحظه كاریهای با نرمشش به مقام كنسولی، پرو كنسولی، و فرماندهی گارد سلطنتی ارتقا یافته بود. وی مردی نابغه بود كه در جنگ مهارتی نداشت اما در كشورداری خبره بود.
وی برای ادارهی هر چه بهتر امپراتوری، قلمرو خود را به دو قسمت تقسیم كرده و «سردار بسیار لایقی را بنام ماكسیمیانوس با خود در امپراتوری شریک ساخت. شش سال بعد، برای اینكه اداره امور و دفاع آسانتر شود، هر یک از دو آوگوستوس، قیصری به عنوان دستیار و جانشین خود انتخاب كردند. هر آوگوستوس تعهد می كرد كه پس از بیست سال به نفع قیصر خود كنار رود، و قیصرش قیصر دیگری را منصوب كند تا به نوبه خود دستیار و جانشین او باشد.
دیوكلتیانوس در مدتی كه قدرت را در دست داشت به این اقدامات دست زد:
۱ـ تقسیم قلمرو امپراتوری روم به چهار قسمت خود مختار برای ادارهی هر چه بهتر كشور.
۳ ـ به جریان انداختن پول سالمی كه ثبوت وزن و خلوص طلای سكههای آن تضمین شده بود.
۴ ـ تقسیم مواد غذایی میان بینوايان، به رایگان و یا به بهایی معادل نصف قیمت بازار.
۴ ـ براي مبارزه با بیکاری به كارهای عام المنفعه وسیعی دست زد.
۵ ـ تحت نظارت گرفتن واردات و صادرات به منظور تأمين تداركات شهرها و سپاه.
۶ ـ معین كردن بهای قانونی همه اجناس و مزد كارهای مهم، براي مبارزه با محتكرانی كه قیمتهای اجناس را به ناحق بالا بردهاند.
البته در كنار اين اقدامات مشكلاتی نیز در قلمرو وی بوجود آمد كه از جمله مهمترین آنها می توان به وجود بوروكراسی گسترده برای انجام نظارت دقیق دولت بر امور جاری كشور و فشار بیش از حد بر مردم برای پرداخت مالیات و ... اشاره كرد.
اما آنچه كه فرجام كار این غلامزادهی به مقام امپراتوری رسیده را در صفحات تاریخ از همهی همگنانش بالاتر برده است، این است كه وی سرانجام در كمال اختیار و قدرت از كار كناره گیری كرده و قدرت را طبق قول و قرار قبلی به معاونش سپرد. و حتی وقتی كه دستیارش ماكسیميانوس «به او فشار آورد كه دوباره قدرت را در دست گیرد ٬ پاسخ داد كه اگر ماكسیمیانوس كلم های زیبایی را كه در باغش كاشته است میدید، از او نمیخواست كه این لذت را فدای نگرانی ها و خستگی های فرمانروايی كند.»
▫️کتاب: تاريخ تمدن - اثر ويل دورانت
╭─►
🌐 @ghorobekhodayan╰────────────