📌 عدالت؛ آرمانی موهوم، ساده یا پیچیده؟![قسمت دوم]
🔰 پس باید از یک امر
#مشخص سخن گفت. به باور
#شهید_صدر (ره)، عدالت در مکتب اسلامی، یک مفهوم
#تهی نیست که با انواع تجارب اجتماعی بشری و تفاسیر ذهنی محض غنی و پر شود، تا درنتیجه به رنگها و صورتهای مختلف قابل رؤیت باشد و هرکس با تفسیر و برداشت خود، فهمی از عدالت کسب کند.
#مکتب_اسلام، عدالت اجتماعی را تعریف و در قالب یک برنامه و نقشه مشخص و معین،
#عینیت بخشیده است.
⁉️ این مشخص بودن یعنی
#همه_فهم_بودن؟ آیا همه فهم بودن یعنی همه سطوح عدالت، همه فهم هستند؟ پاسخ آن است که عدالت، امری مشخص است اما بخشی از لایههای آن، همه فهم و برخی پیچیده و نیازمند
#عمق_معرفتی_و_علمی است. پس به اتکای صرف فهم مردم (که این مردم هم متکثر هستند)، نمیتوان برای عدالت نسخه پیچید.
🔻 گروهی به نام
#عمق_نظری و مبنا داشتن، عملا تلاش دارند تا هر عدالتورزی و عدالتخواهی را به بن بست بکشانند. آنها به استناد
#پیچیدگی_عدالت، هیچ تصمیم و کنش عدالتورزانهای را معتبر نمیدانند در حالی که همه سطوح عدالت، مبهم و مهآلود نیست.
🔻 در سوی دیگر، برخی کسانی که عدالت را یک امر «عرفی» و «همهفهم» محسوب میکنند، عدالت را یک امر ماهیتا
#عرفی و
#فرهنگی میدانند. این بدان معناست که حقیقتی به نام عدالت وجود ندارد و هر آنچه هر گروهی، به عنوان عدالت میفهمد، عدالت است و چیزی جز این نیست.
🔻 برخی نیز به اسم عرف و مردم، پشت مردم
#مخفی میشوند و حرف خود را به نام «فهم عرف و مردم» جا میزنند. این افراد،
#فرصتطلبانی بیش نیستند!
🔻 برخی نیز تلاش دارند تا با القاء
#ایدههای_خود، عملا عرف را شکل دهند و سپس به این عرف، استناد کنند و تغییر مدنظر خود را به پشتوانه
#فشار_اجتماعی و افکار عمومی پیش برند.
🔰 در این میان لازم است بدانیم که
#اقامه_عدالت، حتما متکی به فهم و ادراک مردم از عدالت هست اما این ادراک و
#سواد_عدالت امکان هدایت و رشد دارد؛ کما اینکه نقش جریان رسالت در اقامه عدالت نیز این هدایت بوده است.
✅ پس ادراک و فهم عموم از عدالت، یک امر
#سیال و
#شکل_پذیر است که نیازمند هدایت بوده و از سوی دیگر میتواند مورد سوء استفاده قرار گیرد. در نهایت اینکه، متناسب با سطح فهم عموم از عدالت است که میتوان سطحی از عدالت را اقامه کرد یا مانع از اقامهاش شد.
🟢 در عین حال باید دانست که
#فهم_عمومی، لزوما عمق و ابعاد عدالت را درک نمیکند و سطوحی از عدالت است که نیازمند عمق معرفتی است. پس اتکای صرف به
#عدالت_عرفی ما را سطحی کرده و عملا به همه ابعاد عدالت نمیپردازد. نتیجه آنکه، اتکای صرف به عرف،
#نظامسازی_عادلانه را با مشکل مواجه میکند.
نظام
سازی عادلانه، یعنی ساخت
#جامعه_عادلانه.
♨️ جمعبندی آنکه عدالت، امری
#مشخص است اما لزوما همه ابعادش برای عرف و ادراک عمومی، روشن نیست. پس در قالب
#سواد_عدالت باید این فهم را عمق داد و هدایت کرد کما اینکه میتواند محمل
#موج_سواری نیز باشد. اینکه انسان فطرتا عدالتخواه است، به معنای تشخیص درست مفهومی و مصداقی عدالت توسط همگان نیست؛ بلکه خبر از
#گرایشی_فطری به عدالت در همگان دارد.
✅ در نهایت اینکه اقامه عدالت در هر مرحله، علاوه بر نظریه مبنا، نیازمند وجود سطحی از
#فهم_عمومی عدالت در عموم مردم است. تحمیل عدالت، بیش از ظرفیت ادراک عمومی، عادلانه نیست و رشد ندادن فهم عمومی از عدالت و اتکای به آن نیز خلاف عدالت است. البته که فرض گرفتیم وقتی
نظام سیاسی قصد اعمال ارادهای به منظور تحقق عدالت دارد، واقعا سیاستی عادلانه را مدنظر دارد؛ نه اینکه اوهام و خیالات خود را به اسم عدالت، به مردم تحمیل کند یا با فریب افکار عمومی و بزک کردن طرحهای پوچ خود، بخواهد مردم را همراه کند.
✍ «دکتر محمد صادق تراب زاده جهرمی»
#نظریه_عدالت#عدالت_اجتماعی#عدالت_پژوهی#عدالت_عرفی#عدالت_خواهی#سواد_عدالت#ادراک_عدالت🔸🔶🔹🔷🔸🔶🔹🔷🔸🔶🔹🔷📣 صفحه اینستاگرام، کانال تلگرام و بله:
🆔 @gerayeedalat