اژدهایی خرسی را به چنگ آورده بود و میخواست او را بکشد و بخورد. خرس فریاد میکرد و کمک میخواست، پهلوانی رفت و خرس را از چنگِ اژدها نجات داد. خرس وقتی مهربانی آن پهلوان را دید به پای پهلوان افتاد و گفت من خدمتگزار تو میشوم و هر جا بروی با تو میآیم. آن دو با هم رفتند تا اینکه به چشمه ای رسیدند، پهلوان خسته بود و میخواست بخوابد. خرس گفت تو آسوده بخواب من نگهبان تو هستم! حکیمی از آنجا میگذشت و از پهلوان پرسید این خرس با تو چه میکند؟ پهلوان گفت: من او را نجات دادم و او دوست من شد. حکیم گفت: به دوستی خرس دل مده، که از هزار دشمن بدتر است.
پهلوان گفت: تو مردی حسود هستی، خرس دوست من است، من به او کمک کردم او به من خیانت نمیکند. حکیم گفت: دوستی و محبت ابلهان، آدم را میفریبد. او را رها کن زیرا خطرناک است... پهلوان گفت: ای مرد، مرا رها کن تو حسود هستی! مرد گفت: دل من میگوید که این خرس به تو زیان بزرگی میزند... راپهلوان مرد را دور کرد و سخن او را گوش نکرد و حکیم رفت. پهلوان خوابید؛ مگسی بر صورت او مینشست و خرس مگس را میزد. باز مگس مینشست چند بار خرس مگس را زد اما مگس نمیرفت. خرس خشمناک شد و سنگ بزرگی از کوه برداشت و همینکه مگس روی صورت پهلوان نشست، خرس آن سنگ بزرگ را بر صورتِ پهلوان زد و سر مرد را با خاک یکسان کرد... مهر آدم نادان مانند دوستی خرس است که دشمنی و دوستی او یکی است.
دشمن دانا بلندت میکند بر زمینت میزند نادانِ دوست
وگفت: رضا بر دو قسم بود ؛ رضا بدو ، و رضا از او. وگفت: ایمان ، تصدیقِ دل است. وگفت: اِرادت ، رنجِ دائم است و ترکِ راحت. و گفت : وصلت ؛ آن است که به محبوب ، اتّصال پدید آید از جمله ی چیزها ، و غیبت افتد از جمله ی چیزها. و گفت : اِنبساط ،برخاستنِ احتشام است در وقتِ سوال. و گفت : ریاضت ، شکستنِ نفس است به خدمت و منع کردنِ نفس است از فترت در خدمت. و گفت : قناعت ، طلب ناکردن است آن را که در دستِ تو نیست ، و بی نیاز شدن از آنچه در دستِ تو است. و گفت : اندوه ، تن را باز دارد از طَرَب. و گفت: رَجا ، شاد شدن بُوَد به وجودِ وصالِ او.
اگر در دوزخم کنی، ذرّه ای از معرفت جمال تو پیدا کنم و دوزخ را بر دوزخیان چون فردوس گردانم. اگر در بهشتم کنی، شرری از آتشکدهء عشقِ تو برون آرم و بهشت را بر بهشتیان چون جهنّم کنم.
گفتند: دوزخ نخواهی و با بهشت که سرای اهل سعادت است نسازی! پس چه میخواهی؟ گفتم: در دنیا عشق او میخواهم و در عُقبا وصل او. دوزخیان را گو در دوزخ بسوزید و بسازید و بهشتیان را گو به بهشت بنازید.
ما را از دوزخ آتش عشق او بس است. و از نعمات بهشت وصال او بس است.