گاه‌نویسه‌ها | جواد رسولی

✅گنجینه‌ای از #فرهنگ_مردم_خراسان و #تاریخ_معاصر
@Gahnevise
🔹مصاحبه‌ای خواندنی با #مریم_بهروان
🔅 ... این مجموعه الان کجاست؟
▫️بهروان در این باره می گوید: «چند وقت پیش با مدیر #صداوسیمای_خراسان نامه نگاری کردم و این اجازه داده شد که هر همکاری نیاز است برای حفظ این مجموعه با من اتفاق بیفتد. در آرشیو گویا چند وقت پیش تعدادی از آن ها به اشتباه پاک شده، اما هنوز بسیاری از آن صداها موجود است. دستگاه تبدیل برای این نوع نوار نیاز است. پیگیر هستم و دغدغه #خراسان و کهن مرز و بوم را دارم زیرا این صداها دیگر تکرار نخواهد شد. بسیاری از افرادی که با آن ها مصاحبه شده است، فوت کرده اند و این آرشیو در معرض آسیب است.» ضرباهنگ کلام بهروان غم دارد. او مادر شیفته ای است که سال ها کودکش را زیر بال و پر گرفته است تا بالنده شود. کودکی که از سرنوشت آن بی اطلاع است: «#میراث_فرهنگی مگر چه هست؟ دریغ و حسرتم این است که میراث خراسان حفظ نشود. می دانم که این گنج بازگشت پذیر نیست. انگار آتشی در نیستان افتاده است که همه آنچه را جمع کرده ام می سوزاند.»
در مرور خاطرات بانوی تهیه کننده نام های بزرگی مانند #پروفسور_فاطمی و #پروفسور_شاملو و دیگر شخصیت های خراسانی بارها و بارها تکرار می شود و این سؤال را برای ما به وجود می آورد: «چرا نباید این مجموعه صدا به عنوان #گنجینه در #موزه_صدا استفاده شود؟»
غصه بهروان اندوه ما هم می شود تا نگران فرزند کهن بوم باشیم: «گاهی می بینم که یک مستند از بزرگان ساخته شده است و چقدر به چشم می آید در حالی که ما مجموعه ای از این مستندهای رادیویی ساختیم و حالا در آستانه نابودی است. این مجموعه #تاریخ_شفاهی و صوتی خراسان است که دیگر بازیابی نمی شود.»
این بانوی خراسانی چیز زیادی نمی خواهد. خواسته او مطلوب ما و همه خراسان دوستان نیز هست. او درخواست پای کار آمدن سازمان های متولی را دارد تا به حفظ این مجموعه ارزشمند کمک کنند.


🔸متن کامل را در اینجا بخوانید.👇
https://shahraranews.ir/fa/publication/content/11836/330041

✅گنجینه و پژوهشگاه فرهنگ مردم
@Gagnevis
🔷 از سال هفتاد که برای نوشتن مقاله "گذر سیاووش از آتش" و بعد از آن هم پایان‌نامه‌ام "ورَ وَرزی (آیین اساطیری سوگند)" به دیدار محسن میهن‌دوست رفتم و از کوه‌دره‌های آشنایی با اساطیر به رودخانه فولکلور سُریدم، نیاز به گنجینه‌ و کتابخانه‌ای که آثار کتبی و شفاهی و تصویری فرهنگ مردم را در دل خود داشته باشد و با گشاده‌دستی در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان بگذارد، درک و حس می‌کردم. بعد هم که شدم [مثلاً] استاد دانشگاه، به امید تهیه مواد و متون همان گنجینه فرضی و ایده‌آلی، دانشجویان درس فارسی عمومی را ترغیب می‌کردم که به عنوان کارکلاسی، نمونه‌هایی از فولکلور را گردآوری و ثبت کنند و بیاورند.
▫️قریب بیست‎وپنج‌سالی از این رویه گذشت و مجموعه این تکالیف خواسته و ناخواسته دانشجویان(!) را به‌مرور طبقه‌بندی کردم و شد مواد فولکلوری در این موضوعات: اماکن متبرک؛ چیستان‌ها؛ باورهای عامه؛ دیوارنوشته‌ها؛ قصه‌ها و قصه‌گویان؛ فال، استخاره، لاکتاب، کف‌بینی؛ ماشین‌نوشته‌ها؛ گورنوشته‌ها؛ مراسم (عزا، عروسی، نوروز و ...)؛ کلاس‌نوشته‌ها؛ لالایی‌ها؛ سردر منازل/مغازه‌ها؛ کودکان (بازی‌ها، ترانه‌ها، باورها و ...)؛ نذورات؛ تبلیغات گفتاری و نوشتاری (جارها)؛ مونوگرافی/تک‌نگاری (گویش، نامگذاری و ....)؛ زبان مخفی (اصطلاحات زبان جوانان)؛ زبان اندام؛ لطایف (موضوعی)؛ طبابت عامیانه؛ معرکه‌گیری، مارگیری؛ آرایه‌های ادبی در گفتار عامه؛ ضرب‌المثل‌ها؛ اصطلاحات مشاغل و حِرَف؛ پیامک‌ها (sms)؛ تعبیر خواب.
▫️روزی که به لطف عزیزان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان به وبیناری با موضوع ادبیات کودک و فولکلور دعوت شدم (24تیر99)، دیدم دست‎خالی خوب نیست به جمع ایشان بروم؛ و از آنجا که ارادتی کهن‌یاد به این مجموعه و کسوت مربی کانون دارم، همین موادگردآوری‌شده را عرضه کردم و گفتم اگر امکانش را مهیا کنید، این مجموعه را خدمتتان بدهم تا بهانه‌ای بشود برای بنیانگذاری گنجینه و پژوهشگاهی با موضوع فرهنگ مردم. مدیرکل کانون پرورش فکری خراسان رضوی آقای زره‌ساز که میزبان اصلی و برگزارکننده آن وبینار بود استقبال کرد و کارشناس گرامی کانون هم، سرکار خانم سلامی، با پیگیری و دلسوزی، این مواد و مدارک را در روزهای بعد دریافت کرد و الان هم با مساعدت همکاران صدیق و همدلش درحال سروسامان دادن به آن‌هاست.
▫️ مسلم می‌دانم این استقبال و حمایت آقای زره‌ساز و مساعدت و جدیت خانم سلامی و همکاران و مربیان ارجمند مرکز آفرینشهای ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی، موجب خواهد شد این بذرها به نهال‌هایی و درخت‌هایی تنومند و پرریشه تبدیل شود و بسیاربسیار پرندگان در شاخ‌وبرگ‌های آن‌ها آواز بخوانند و زادوولد کنند و فضای فرهنگی مشهد و خراسان و ایران را خوش‌آهنگ‌تر کنند.
قدردان روی خوش و دست پذیرا و قدم‌های با همت ایشانم.
▫️دقیقه‌شماری می‌کنم تا این نوادگان فرهنگی‌ام در خانه آتی‌شان مستقر شوند و بعداز آن فراخوان و درخواست بدهیم به معلمان و دانش‌آموزان و مربیان و اهل فرهنگ و هنر خراسان و دیگر نقاط ایران تا هرآنچه برای ارتقا و تکمیل کردن این پژوهشکده به نظرشان می‌رسد بفرستند تا نویسندگان و شاعران ادبیات کودک و نوجوان و علاقه‌مندان و پژوهشگران عرصه فولکلور با توشه علمی و مستندات بیشتری به آفرینش و بازسرایی و بازگویی و خلق اثر هنری و ادبی بپردازند.
🔶از همه دانشجویانم که طی این سال‌ها در این مجموعه سهم‎گذاری کرده‌اند سپاسگزاری می‌کنم.
@Gagnevis
#کانون_پرورش_فکری_کودکان_و_نوجوانان #فولکلور #فرهنگ_عامه #فرهنگ_مردم #گنجینه_فرهنگ_مردم #ادبیات_کودک_و_نوجوان #پژوهشگاه_فرهنگ_مردم
🔷 گزارش خبری این موضوع را در این پیوند مشاهده کنید.
♦️https://b2n.ir/12321233

🌻فراخوان

خردسرای فردوسی در نظر دارد شماره آتی فصلنامه پاژ را به گرامیداشت جایگاه علمی و فرهنگی پرفسور روشن رحمانی، فولکلورشناس تاجیکستانی و فرهنگ عامه اختصاص دهد؛ از پژوهشگران این عرصه و دوستداران استاد رحمانی دعوت می شود نوشته های مرتبط خود را تا پانزدهم آذر ماه 98 به ایمیل [email protected] ارسال کنند.
@GahNevise
#فصلنامه_پاژ #فولکلور. #فرهنگ_مردم #فرهنگ_عامه #خردسرای_فردوسی #ایران_تاجیکستان_افغانستان #روشن_رحمانی