Finlit.uz - moliyaviy savodxonlik

👌👍😎🫡

Markaziy bank Boshqaruvining 2025 yil 23 yanvarda asosiy stavkani yillik 13.5 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirish to‘g‘risida qaror qabul qildi

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Kreditning to‘liq qiymati nima? Javoblaringizni izohlarda kutamiz.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

1️⃣2️⃣3️⃣4️⃣5️⃣6️⃣

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

➡️ 2025 yil 17 yanvardan boshlab O‘zbekiston Markaziy banki 100 gramm og‘irlikdagi oltin quymalarini sotishni boshladi.

⏺ Ushbu tashabbus fuqarolarning investitsiya va jamg‘arma imkoniyatlarini kengaytirish, shuningdek, mamlakatda qimmatbaho metallar bozorini rivojlantirishga qaratilgan.

⏺ Endilikda O‘zbekiston aholisi 5, 10, 20 va 50 grammli quymalardan tashqari og‘irligi 100 grammli quymalarni ham sotib olishlari mumkin. Oltin quymalarning qadog‘i
sertifikat vazifasini bajarib o‘z seriya raqamiga ega bo‘ladi. Oltin quymalarining narxi har kuni yangilanadi va Markaziy bankning rasmiy veb-saytida milliy valyutada e’lon qilinadi.

✔️ Oltin quymalarni banklaridan xarid qilish paytida amaldagi narxda xarid qilish mumkin bo‘ladi. Shuningdek, qadog‘i but holatdagi oltin quymalarni O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga olib chiqishga ruxsat beriladi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

⚡️ O‘zbekistonning rasmiy zaxira aktivlari 2025 yil 1 yanvar holatiga 41,18 mlrd. dollarni tashkil etdi.

📈 Qimmatbaho metall o‘tgan yil davomida bir necha marotaba o‘zining tarixiy maksimum narxlarini yangiladi. Xususan, 2024 yil boshida oltinning bir troya unsiyasi 2 000 dollardan biroz yuqoriroq bo‘lgan bo‘lsa, yil davomida bu ko‘rsatkich 2790 dollardan oshdi.

✔️ Keling, qimmatbaho mettalarga investisiya kiritish manfaatli ekanining isboti sifatida quyida Markaziy bankning 10 grammli oltin quymalarining so‘nggi bir yildagi narxlari dinamikasini ko‘rib chiqamiz:

✔️ Demak, 2024 yil 1 yanvarda 10 grammli oltin quymalar narxi 8 478 000 so‘mni tashkil qilgan, joriy yil 1 yanvar oyiga kelib esa 11 323 000 so‘mni tashkil qilmoqda.

✔️ Ya’ni, agarda siz o‘tgan yil ushbu oltin quymasini sotib olganingizda bir yildan so‘ng uni qayta sotib 2 845 000 so‘m daromad olishingiz mumkin edi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

🔗 QR-koddan foydalanganda firibgarlikdan qanday himoyalanish mumkin:

✅ notanish varaqalar yoki e’lonlardagi QR-kodlarni skanerlamang;

✅ agar saytga QR-kodni skanerlab kirgan bo‘lsangiz, saytning URL manziliga diqqat bilan qarang. U ma’lum kompaniya yoki tashkilotning rasmiy manziliga mos kelishi kerak;

✅ hech qachon shaxsiy ma’lumotlaringizni, masalan, bank kartalarining parollari va raqamlari yoki shaxsiy maxfiy ma’lumotlarni kiritmang;

✅ qurilmangizda zararli fayllarni aniqlash va viruslarning o‘rnatilishining oldini olishga yordam beradigan antivirus dasturidan foydalaning;

✅ ilovalar bilan ehtiyot bo‘ling, agar ular sizga shubhali tuyulsa, ularni yuklab olmang.

➡️ Xulosa:
QR-kodlar o‘z-o‘zidan xavfli emas, ammo firibgarlar ulardan ma’lumotlaringizni aldash va o‘g‘irlash uchun foydalanishi mumkin. Bunday tahdidlarning oldini olish uchun QR-kodlarni skanerlashda ehtiyotkor va e’tiborli bo‘lish kerak, ayniqsa, ular sizga shubhali tuyulsa.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

⚠️ So‘nggi kunlarda O‘zbekistonda ko‘p qavatli uylarda QR-kodli varaqalar paydo bo‘la boshladi, ular bir qarashda "qo‘shnilar uchun chat"ga taklifnomaga o‘xshaydi. Ushbu varaqalar qulayligi bilan e’tiborni tortishi mumkin, chunki ular qo‘shnilar bilan muloqot qilish, muhim masalalarni muhokama qilish yoki ma’lumot almashish uchun platforma yaratishni va’da qiladi. Biroq, buning ortida xavfli firibgarlik sxemasi yashiringan.

🔗 Aholi varaqadan QR-kodni skanerlaganida, ular haqiqiy Telegramga o‘xshab ketadigan soxta saytga duch kelishadi, ammo bu rasmiy manba emas. Firibgarlar odamlar shubhalanmasligi uchun haqiqiy saytlarga vizual o`xshash qalbaki sahifa yaratmoqda.

🖥 Bu sahifada foydalanuvchilardan ro‘yxatdan o‘tish uchun o‘z ma’lumotlarini kiritish so‘raladi. Aksariyat hollarda firibgarlar ushbu "chatlar" maishiy masalalarni hal qilish, ma’lumot almashish yoki uy bilan bog‘liq muammolarni muhokama qilish uchun platforma ekanligini ta’kidlaydilar. Oddiy odamlar bunday takliflarni ko‘pincha qo‘shnilar bilan muloqotni yaxshilash uchun oddiy yechim sifatida qabul qilishadi.

🔴 Firibgarlar QR kod orqali ma`lumotlarni qanday o‘g‘irlaydi:

⏺ firibgarlar ko‘p qavatli uylarning kirish yo‘laklari, e’lonlar taxtasi va boshqa kabi jamoat joylarida QR-kodli varaqalarni tarqatadi;

⏺ QR-kodni skanerlab, foydalanuvchi haqiqiy ko‘rinishga ega bo‘lgan saytga (masalan, ko‘p kvartirali uylarni boshqaruvchi kompaniya sahifasi yoki kommunal xizmati) kiradi;

⏺ qalbaki saytda shaxsiy ma’lumotlaringizni (telefon raqami, bank kartasi ma’lumotlari va boshqalar) kiritishni so‘rashlari mumkin;

⏺ agar foydalanuvchi o‘z ma’lumotlarini kiritsa, firibgarlar uning hisobiga ega bo`lishadi va ulardan mablag‘larni, shaxsiy ma’lumotlarni o‘g‘irlash yoki onlayn xizmatlardan foydalanish uchun foydalanishlari mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

💳 Agar bank kartangizga adashib pul o`tkazilgan bolsa, siz bu jarayonda tez va to‘g‘ri harakat qilishingiz muhim. Quyida shu vaziyatda amalga oshirish kerak bo‘lgan qadamlar ko‘rsatilgan:

🛫 Pul o‘tkazmasini tekshiring. Bu o‘tkazma haqiqatdan ham xato ekanligiga ishonch hosil qiling. Ehtimol, u boshqa kishi uchun mo‘ljallangandir.

🔗 Pul o‘tkazmasi tafsilotlarini tekshiring. Pul o‘tkazuvchining kimligini, qancha pul o‘tkazilganligini, operatsiyaning sanasi va vaqtini aniqlang.

💵 Pulni sarflamang. Bu o‘tkazma xato ekanligiga ishonch hosil qilsangiz, bu pullardan foydalanishga urinmang. Bu harakatingiz o‘zgalar mablag‘larini noqonuniy o‘zlashtirish sifatida baholanishi va kelgusida muammolar yuzaga kelishi mumkin.

📞 Bank bilan bog‘laning. Sizga boshqa kishining puli o‘tkazilganini bankka ma’lum qiling. Bankka quyidagi usullar bilan aloqaga chiqishingiz mumkin: “ call center”, mobil ilova yoki onlayn chat. Aloqa vaqtida siz o‘tkazma haqida ma’lumot, masalan, o‘tkazma raqami, summasi va sanasini taqdim etishingiz kerak.

📞 Pul o‘tkazuvchi bilan bog‘laning. Agar pul o‘tkazuvchining aloqa ma’lumotlari mavjud bo‘lsa, u bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘laning. Ehtimol, uning o‘zi xatoni payqagandir va mablag‘ni qaytarib olmoqchidir.

⚠️ Xulosa qilib aytganda, noto‘g‘ri pul o‘tkazmalariga e’tiborli bo‘lishingiz kerak bo‘lgan holatlardan biridir.

💳 Xato o‘tkazilgan mablag‘larni qaytarmasligim mumkinmi?

👎 Yo‘q, mumkin emas. Agar sizga noto‘g‘ri pul o‘tkazgan odam sudga murojaat qilsa, sud bu summani noqonuniy boylik orttirish deb topadi va siz tushgan pulni qaytarishingiz kerak bo‘ladi. Agar qaytarishga rozi bo‘lmasangiz, mablag‘lar sizdan majburiy tartibda undirib olinadi.

❓ Xato o‘tkazilgan mablag‘lar jo‘natuvchiga qanday qaytariladi?

✅ Bankka murojaat qilsangiz to‘g‘ri bo‘ladi. Bank xodimlariga vaziyatni tushuntiring va pulni jo‘natuvchining rekvizitlariga qaytarishda yordam berishni so‘rang. Siz ushbu masala bo‘yicha eng yaqin filialga tashrif buyurish yoki bankning Call markaziga qo‘ng‘iroq qilish orqali murojaat qilishingiz mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

➡ O'zbekiston 24 telekanalida "Moliyaviy madaniyat" loyihaasi

Ushbu dastur Markaziy bank eskpertlari va tijorat banklari bilan birgalikda tashkil etilgan

Mavzu - Mikromoliyalashtirish xizmatlari

🔴 Ko'rsatuvni youtube kanalimizda ko'rishingiz mumkin

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Elektron tijoratning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:

⚡️ Elektron tijorat sohasida tadbirkorlik faoliyatini yuritish erkinligi.
⚡️ Elektron tijorat doirasida shartnomalar tuzishning ixtiyoriyligi.
⚡️ Elektron tijoratning barcha ishtirokchilari uchun teng sharoitlar.
⚡️ Elektron tijoratga jalb etilgan barcha subyektlarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish.
⚡️ Tovarlar, ishlar va xizmatlarning yuqori sifatini ta’minlash.
⚡️ Elektron tijorat bilan bog‘liq barcha jarayonlarning shaffofligi va ochiqligi.
⚡️ Elektron tijoratning barcha bosqichlarida axborot xavfsizligini ta’minlash.


Elektron tijorat sotuvchisining huquqlari:

🖥 Ofertalarni elektron tijorat tizimlariga joylashtirish.
🖥 Tovarlar yoki xizmatlarni sotish uchun o‘z onlayn-maydonchasini yaratish.
🖥 Internet orqali shartnomalar tuzish va tovarlarni sotish.
🖥 Elektron hujjatlar va xabarlarni saqlash uchun berish.


Elektron tijorat sotuvchisining majburiyatlari:
🔴 Qonun hujjatlariga rioya qilish.
🔴 Tovarlar va xizmatlar to‘g‘risida to‘liq ma’lumot berish.
🔴 Elektron hujjatlarni qonunlarga muvofiq saqlash.
🔴 Taqiqlangan yoki cheklangan tovarlarni sotmaslik.
🔴 Elektron tijorat sohasidagi standartlar va qoidalarga rioya qilish.
🔴 Sotuvchi davlat ro‘yxatidan o‘tgandan yoki zarur litsenziyalarni olgandan keyin elektron tijorat bilan shug‘ullanishni boshlashi mumkin.

Xaridorning huquqlari:
🟢 Shartnomalar orqali tovarlar yoki xizmatlarni sotib olish.
🟢 Tovarlar, xizmatlar va ishlab chiqaruvchilar haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lish.
🟢 Bitimlarning barcha ishtirokchilari uchun teng shartlarni talab qilish.
🟢 O‘z huquq va manfaatlarini himoya qilish.

Xaridorning majburiyatlari:
➕ Shartnoma tuzish uchun hujjatlarni taqdim etish.
➕ Tovarlarga haq to‘lash uchun zarur ma’lumotlarni taqdim etish.
➕Qonun hujjatlariga va shartnoma shartlariga qarab xaridor qo‘shimcha huquq va majburiyatlarga ega bo‘lishi mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru