دیوبند: علامه خلیل احمد سهارنپوری رحمه الله در جواب سؤالی که به امضاء وتصدیق بزرگان دیوبند، علماء مکه معظمه ومدینه منوره دانشگاه الازهر مصر و علماء دمشق شام رسیده است رای ومسلک بزرگان دیوبند را بیان نموده اند. ❓سوال : آیا جائز است برای انسان که دردعا های خودش به پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم در حال حیاتش وبعد ازحیاتش توسل بجوید یانه؟! ❓ آیا نزد شما جائز است توسل به سلف صالح از انبیاء صدیقین ، شهداء و اولیاء خداوند یا نه؟! ✅جواب :ما و مشایخ ما توسل جستن در دعا به انبیاء صالحین ، اولیاء ، شهداء و صدیقین در حیات وبعد ازوفاتشان جائز است . بدین صورت که در دعایش بگوید : بار الها به تومتوسل می شوم {به محبتی که} به فلانی داری این که دعایم را اجابت نموده وحاجتم را برآوری چنانکه شیخ ما مولانا محمد اسحق دهلوی بدان تصریح نموده است همچنین شیخ مامولانا رشید احمد گنگوهی نیز آنرا بیان نموده است ❓ السوال الثالث والرابع : هل للرجل ان یتوسل فی دعواته بالنبی صلی الله علیه وسلم بعد الوفات أم لا. ایجوز التوسل عندکم بالسلف الصالحین من الانبیاء والصدقین والشهداء وأولیاء رب العالمین أم لا. الجواب : عندنا وعندمشائخنایجوزالتوسل فی الدعوات بالانبیاء والصلحین من الاولیاءوالشهداء والصدیقین فی حیاتهم وبعد وفاتهم بأن یقول فی دعائه اللهم إنی أتوسل إلیک بفلان أن تجیب دعوتی وتقضی حاجتی الی غیرذلک کماصرح به شیخناومولانا رشیداحمد گنگوهی رحمه الله علیهما وفی هذا الزمان شائعه مستفیضۀ بأیدی الناس وهذه المسئلۀ مذکورۀ علی صفحۀ 93 من الجلدالاول منها فلیراجع إلیها من شاء. 📕المهند علی المفند 12- 13 ⚡حکیم الامت حضرت مولانا شاه اشرفعلی تهانوی رحمه الله از فقهاء متاخرین احناف می فرمایند: توسل به مخلوق داراي 3- تفسیر می باشد : اول دعاء واستغاثة از مخلوق همانند دعاء و کردارمشرکین واین به اجماع حرام است این نوع توسل، جلوتر توضیح داده می شود. دوم : طلب دعاء ازمخلوق ....طلب دعا ازمرده ثابت نیست . ✅سوم : دعاء به برکت این مخلوق مقبول واین نوع را جمهورجائز قرار داده اند. 👈والتفصیل فی المسئله ان التوسل بالمخلوق له تفاسیر ثلاثة . الاول : دعائه واستغاثته کدیدن المشرکین وهوحرام اجماعاً . الثانی : طلب الدعاء منه [الی]ولم یثبت فی المیت بدلیل فیختص هذا المعنی بالحی . والثالث : دعاء الله ببرکۀ هذا المخلوق المقبول وهذا قدجوزه الجمهور. 📕اشرف علی تهانوی ، بوادرالنوادر، رسالۀ الإدراک والتوصل الی حقیقۀ الإشراک والتوسل 2/706- اداره اسلامیات لاهورسنه طبع = 1405هـ 1985م. ✔️قطب الارشاد فقیه النفس حضرت مولانا رشید احمد گنگوهی رحمه الله می فرمایند : استغاثه و توسل دارای چند معنی می باشد. اول اینکه دعا کند که خداوندا به حرمت فلان، حاجت مرا برآورده فرما. این نوع توسل به اتفاق جائز است. ❌دوم اینکه :از صاحب قبر بخواهد که حاجت او را برآورد. این شرک است چه بر سر قبر این خواسته را بیان کند یا جائی دیگر. 📕رشیداحمد گنگوهی ، فتاوی رشیدیه ، کتاب العلم ، اهل قبورسی استعانت صفحه 151- دارالاشاعت کراچی سنه طباعت 2003 ☑️الحمدلله عقیده ی احناف نسبت به توسل روشن شد. 📎*حال جواب یک شبهه:* متاسفانه غیر مقلدین سبک عقل قولی از امام اعظم رح را نقل کرده ونعره ها سرمی دهند که پیروان امام عقیده شان مخالف با امامشان است که در جواب عرض کنم نخیر اینطور نیست بلکه این از کج فهمی شماست.... 🔗فقهای اسلام خواستن بحق فلان را مکروه دانسته اند. ✅در جواب عرض شود که: فقهای اسلام با این قول عقیده ی باطل فرقه ی معتزله را رد نموده اند زیرا معتزله می گویند: برای خداوند واجب است تا آنچه را که اصلح بهتر است برای بندگانش انجام دهد یعنی که بندگان برخداوندحق دارند...منظور امام اعظم رح تردید عقیده ی معتزله هست نه مطلق عدم جواز. ✅پاسخ دوم: اینکه یک حق وجوبی است و حق دیگر تفضیلی ست که حق تفضیلی از قرآن وسنت صحیح ثابت است. 🔸در سوره ی یونس آیه ۱۰۳ آمده است: ( ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا ۚ كَذَٰلِكَ حَقًّا عَلَيْنَا نُنجِ الْمُؤْمِنِينَ ) يونس (103) سپس پیامبران مان ، وکسانی را که ایمان آورده اند نجات می دهیم ، اینگونه ، بر ما حق است که مؤمنان را نجات دهیم . 🔸ودر سوره ی روم آیه ۴۷ آمده است: 🔸( وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا ۖ وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ ) الروم (47) Ar-Room و به راستی پیش از تو پیامبرانی را به سوی قومشان فرستادیم، پس با دلایل روشن نزدشان آمدند، آنگاه از کسانی که گناه کردند، انتقام گرفتیم، (و مؤمنان را یاری دادیم) و یاری دادن مؤمنان بر (عهده ی) ما بود. 👈 وحق است برما یعنی برما ثابت و لازم است نصرت دادن مؤمنان. 👤حافظ ابن کثیر