ایستگاه تفکر | عفت عزیزی مهر

نوشتن، اکسیری ملال‌زداست

می‌‌پرسید: «آخه این فیلم که چند بار تکرار شده، چی داره اینطوری دنبالش می‌کنی»

بله، قبلن هم آن فیلم را دیده بودم. اما این بار جور دیگری تماشایش می‌کردم. سال‌ها پیش مثل دیگران فقط دنبال داستان پر کشش بودم. اما اکنون شناخت عناصر داستانی، تحلیل شخصیت‌ها، کشمکش‌ها، نقاط اوج و فرود قصه و فضا‌سازی‌ها، در نگاهم جذابیتی دوچندان داشت. قبل از این، تماشای فیلم یا خواندن داستانی تکراری لذت بخش نبود. اما نوشتن ملال بسیاری از تکرارها را می‌کاهد، دریچه‌ای نو را می‌گشاید و بر رغبتِ نویسنده می‌افزاید.

نوشتن و خواندن، اکسیری معجزه‌آساست. برای رخوتِ روان درمانی موثر بوده و ارمغانش نشاطی ماندگار است. 
اکسیری که مرزها  را بر می‌دارد و نگاهی متفاوت می‌آفریند. تغییر‌گاهی مطمئن برای رشد بوده و سبب می‌‌شود دنیا را با عمق بیشتری بنگریم.


✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

آزادنویسی را چگونه می‌‌نویسید؟

آزادانه در حال نوشتن بودم. بی‌هدف بدون قضاوت نوشته‌هایم. فقط دستانم را روی کلید‌ها می‌فشردم. هرزگاهی مانیتور را می‌دیدم که چگونه با لمس یک کلید سطرها از هم جدا می‌شود. نوشته‌ها چنگی به دل نمی‌زد. 

انسجامِ متزلزلِ وِل‌نوشته‌ها، در خاطرم می‌چرخید. تمام قوایم را برای چیرگی بر حواس‌پرتی‌های در کمین نشسته‌ی تمرکزم به کار بستم. هنوز در میانه‌‌ی این رزم می‌نوشتم که زمزمه‌هایی مژک‌های گوشم را غلغلک داد. گفتگویی رگباری میان دو نیمکره‌ی ذهنم  پاس‌کاری می‌شد.

نیمکره‌‌ی احساس نهیب می‌زد این مهملات چیست که می‌نگاری؟ نیمکره‌‌ی منطق اما  پچ‌پچه می‌‌کرد، هر کسی، توانِ نوشتن همین مهملات را هم ندارد. رسمی نویسی که آزادنویسی نیست، خیلی زود خسته می‌شود. رهایش کن و بگذار آزادانه بنویسد.

مانده بودم هاج و واج میان این و آن.
از نو دوباره خواندمشان.
احساس راست می‌گفت، بیشتر مهمل‌بافی بود تا نوشته‌ی مایه‌دار.
اما این بار منطق، برنده‌ی میدان شد.

زیاد‌نویسی کم‌مایه، شاید روزی پر‌مایه گردد اما قطعاً کم‌نویسی به بهانه‌ی پرمایگی به جایی نمی‌رسد.

آزادنویسی هر چه بیشتر، لذت نوشتن هم بیشتر.

✍عفت عزیزی مهر

شعری برایت می‌نویسم

شعری برایت می‌نویسم از دل آشوبی غیبت‌های گاه به گاهت.
از گریه بر آلبوم‌های خاطراتت.

شعری برایت می‌نویسم از دل آسودگی حضور پی در پیت.
از بوسه بر گونه‌های گل انداخته‌ات.

شعری برایت می‌نویسم از تلاطم بودن‌ها و نبودن‌هایت.
از آرامش گشودن تاب گیسوانت.

✍عفت عزیزی مهر
شعر پاره

یک روز پاییزی

در خیالِ نوشتن پاره‌ شعری ظلمت شب را به روشنی روز گره می‌‌زنی. با بوی نمناک خاک بر می‌خیزی. چکاوکی لابه لای‌ شاخسار می‌رقصد.
سایه بر دیوار می‌نشیند. باغچه دل چرکین است.

یک سو لرزشِ ملایم شاخه‌ها بر دل سختِ دیوار را می‌بینی. در سوی دیگر طنین پر پر زدنِ دسته جمعی گنجشکان که چون موجِ یکنواختی صبح را متلاطم می‌سازد، تو را می‌شوراند. گنجشکی با شیرجه‌ای در چاله‌ی آب‌اندودِ باغچه سُر می‌خورد. سینه‌ی خاکستری‌اش را در آب می‌شوید و ارزنی در دهان با لمس باران بر پرهایش روی شاخه‌ها می‌پرد. ازدحامی از برگ‌ها پناهگاهش می‌شود و لب به ستایش اجتماعِ آن‌ها می‌گشاید.

گنجشک دیگری با جهشی تیز برگ‌ها را می‌تکاند و سقوط آزادِ قطرات را در بسترِ نرمِ خاک تماشا می‌کند. جیک جیک وار، پله پله‌ ایوان را بالا می‌آید و بی‌هراس تا نزدیکی در قدم می‌زند و بر می‌گردد.

عطش زمین فرو می‌نشیند. نسیم ملایمی بر تنِ درخت می‌پیچد، شاخه‌ها را می‌تاباند و قلوه گِل‌ها را در دامنِ باغچه جابه‌جا می‌کند. ساعتی گذشته است. آسمان دوباره در حال لشکرکشی است. تیپی از ابرهای سرب‌فام خورشید را محاصره می‌کنند. تیرباران می‌آغازد. چکه چکه‌های  ناودان در کوچه، سیل‌‌گونه راه می‌افتد. خبری از آواز گنجشکان نیست. می‌بارد و می‌بارد.  خروار خروار غبار را می‌شوید و می‌شوید.

ساعتی دیگر سپری می‌شود. انگشتانِ نازکِ خورشید را می‌بینی که پر صلابت، مشت‌های گره‌ خورده‌ی ابرها را می‌گشاید. بر چشمانشان می‌‌تابد و نور می‌پاشد و صف‌های منظم سپاهیان را متلاشی می‌سازد.

آواز چکاوک دوباره می‌آغازد. سایه از روی دیوار پر می‌کشد. باغچه اکنون دست و رویی شسته است.

✍عفت عزیزی مهر
تمرین شعر

غیر منتظره

دیدمش خیلی اتفاقی بعد از سال‌ها.
آمد جلو برای دست و روبوسی.
دست دادم فقط، بدون روبوسی.
می‌بارید قطرات بهت و تعجب از چشمانش.
منقلب شده بود در این چند سال.
پی برده بودم به این دگرگونی.
پی نبرده بود به دگرگونی‌اش.
بقچه پیچ کردم چند واژه‌ی کم جان را با لبخندی سرد.
شوق داشت برای ماندن.
شتاب داشتم برای رفتن.
رفیقِ همان روزها بودم اما او دیگر آدمِ آن روزها نبود.

✍عفت عزیزی مهر

شعری که دلِ عصر جمعه را نمی‌گیرد، می‌پذیرد

عصرِ جمعه امروز رنگ و بوی دیگری داشت. همسفر واژه‌ها شدم و در سرزمین شعر گلگشتی زدم. دل انگیز و روح‌نواز بود. استاد می‌خواند و خیالم با هر خط از آن صحنه‌ای تازه را رصد می‌کرد.
استاد می‌گوید: «سال‌هاست عصر جمعه برایم دلگیر نیست.» دلگیری، رخوتِ سرد ثانیه‌هاست. اوقاتی که بی هدف، یکنواخت رنگ روزمرگی می‌گیرد و می‌تباهد. ملالی که رکودزاست و شعر ملال‌شکنی قهار است. جاری می‌شود و خمودگی لحظه‌ها را می‌زداید.

امروز شعر را در هیبتی دیگر شناختم. شعرهایی که در حصارِ قافیه و ردیف زندانی نیست. رها و آزاد، نثری آهنگین و پر مایه دارند.
آموختم، شعر فقط جوششی از خیال شاعر نیست. کوششِ* شاعر هم می‌تواند شعر را از وجودش بجوشاند. حالیا، عصر جمعه با وجود شعر دلگیر نیست. می‌شوید غبار روز‌ها را و می‌نشاند طراوت دقایق را. 

*تعبیر استاد کلانتری از معنای شعر

✍عفت عزیزی مهر

استعاره، رفیقِ بی‌کلک

استعاره خود، مملو از استعاره است.همواره ترکیبی برنده همراهش دارد. شباهنگام در جزیره‌‌ی دوردستی از مفاهیم، فانوس دریایی می‌شود و بر تاریکی جمله‌ها می‌تابد تا مقصودشان را نشان دهد. در زمستانِ واژه‌ها برف روبی می‌شود و خروار خروار، سنگینی را از دوشِ واژه‌ها می‌زداید و راه کلام را می‌گشاید.

استعاره جاذبه‌ی عجیبی دارد. زبان را جان می‌دهد و کلام را معنا می‌بخشد.
استعاره رقیب ندارد. در جنگِ جمله‌ها یکه تاز است و چیزی حریفش نیست. پرچمِ مفهوم را بر می‌دارد و سرزمینِ معنا را فتح می‌کند.

استعاره رفیقی صاف و ساده برای زبان است. همراهش می‌شود و تسهیل‌گری مطمئن برای اوست. صمیمی و بی ادا اطوار است. همنشینی بی ریا، که زرق و برقِ گمراه‌کننده ندارد. جامه‌ای ساده بر تن دارد و با زبانی شیرین و دلچسب عصاره‌‌ی جمله‌ها را باز می‌گوید.
استعاره‌ را دریاب که از دلش زیبایی می‌تراود و معنا، بر زبانش منعکس می‌شود.

✍عفت عزیزی مهر

شادی را چگونه می‌چشید؟

صدای موزیک به همراه تنبک و هلهله کوچه را پر کرده است. خاطرم در سال‌های کودکی می‌غلتد.
از روزهایی که مراسم‌ عروسی در خانه‌ها برگزار می‌شد زمان زیادی می‌گذرد. چند روزی کوچه و خیابان ریسه‌بندی می‌شد. چلچراغ‌ها زینت‌بخش خانه‌ها بود. اهل محل با صدای ساز و دهل سرخوشانه روزگار می‌گذراندند و با دعای خیر عروس و داماد را بدرقه می‌کردند‌. سادگی و دوری از تشریفات آن روزها، لطافتی دو چندان را مهمان خانه‌ها می‌کرد.
ناخواسته با نوای موزیک روانه‌ی کوچه می‌شوم.   دربِ خانه‌ها یک به یک گشوده می‌‌شود. لبخندی شادمانه بر صورت بزرگ و کوچک نقش می‌بندد. گویی مدت‌هاست همگی در انتظار این حال و هوایند. همسایه‌ها را می‌‌بینم که به استقبال دوره‌گرد جوان می‌روند و انعامی از سرِ شوق به او می‌دهند.
دوره‌گرد، صدای ساز را بلندتر می‌نوازد و سرش را به رسم ادب پایین می‌برد. طبل بزرگی بر دوش با موهای بور و چهره‌ای چروکیده از نامهربانی روزگار، ساز مهربانی را کوک می‌‌کند.
کوچه امروز رنگ و بوی دیگری دارد.

می‌پندارم شاد کردن دیگران چندان هم دشوار نیست.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

تصمیم آخر

مرددی دست بر گردن کدامیک بیاویزی. یک به یک در رفت و آمدند. هُرم نفس‌های نخستین هم‌کلامی هنوز گونه‌هایت را می‌نوازد که دیگری چشمت را می‌گیرد. می‌آیی با او همراه شوی، هنوز نرسیده رهایش می‌کنی. همانی نیست که می‌خواستی. دقایق در گذرند.
عطر خوش آن یکی هوش از سرت می‌پراند.

ولوله‌ای درونت چنگ می‌اندازد. می‌پنداری نخستینی که چشم از آن بر گرفتی، بهترینشان بود. بر می‌گردی تا دست در دستانش بیندازی اما  وقتی سر می‌چرخانی فرسنگ‌ها از تو دور شده است. خیالت منتظرت خواهد ماند، اما خیالی باطل است. تنها رد سایه‌ای از او خاطرت را می‌لرزاند.

قلم را بر می‌داری. از آخرین ایده شروع می‌کنی، می‌نویسی و می‌نویسی.
ایده‌ها چون دخترکانی سر به‌ هوا از پسِ دیوارهای ذهنت سرک می‌کشند.
عزمت را جزم کرده‌ای با دیدن هر کدام، جرعه‌ای از آن بنگاری. تنها در این صورت همه را در کنار خود خواهی داشت.

✍عفت عزیزی مهر
داستانک

برای تولید یک اثر خوب، مصرف کننده‌ی خوبِ آن باشید

کاندید شورای مدرسه شده بود. یکی دو روز تمام وقت مشغول طراحی  پوستر تبلیغاتی‌اش شد. شوق و ذوقش را تحسین می‌کردم. دیروز آنقدر گرم کار بود که قرار بازی پلی استیشن با دوستش را هم فراموش کرد.

بعد از چاپ پوستر با افتخار نشانم داد و گفت: «مامان همه‌ی کارهاش را تنهایی انجام دادم. صفر تا صد، کار خودمه خوشت میاد؟»
لذتی دوچندان در خلق یک اثر وجود دارد. این لذت را در چشمانش می‌خواندم. با لبخندی تاییدش کردم.
نگاهی به پوستر انداختم، بین برنامه‌هایش صبحانه‌ی بوفه نظرم را جلب کرد. جزییاتش را پرسیدم. گفت: «مامان میخوام پیشنهاد بدم، مدرسه تو بوفه صبحونه‌ی سلامت بیاره. واسه وقتایی که بچه‌ها نمیرسن خونه صبحونه بخورن، بتونن تو مدرسه لقمه‌ی نیمرو یا پنیر بگیرن.»

از جنس تحلیلش خوشم آمد. چند باری این اتفاق برای خودش پیش آمده بود. از سر ناچاری مجبور شده بود با بیسکوییت و خوراکی‌های دم دستی روز را سر کند. بنابراین کمبود آن را احساس می‌کرد.

همواره اصرار بر نوشتن سبب می‌شد تا از خواندن باز بمانم. چون مسابقه‌ی مچ اندازی، گاهی زورِ نوشتن بر خواندن می‌چربید.

استاد فرخنده در دوره‌ی داستان کودک تاکید داشت، تا مصرف کننده‌ی خوبی نباشید، نمی‌توانید اثر خوبی تولید کنید.

باید کتاب‌های حوزه‌ی مربوطه را زیاد بخوانید تا بتوانید حرف تازه‌ای برای نوشتن در آن داشته باشید.
آموختم خواندن و نوشتن نه تنها رقیب یکدیگر نیستند، بلکه رفاقتی دیرینه دارند‌. رابطه‌‌ای که آن‌ها را مکمل هم می‌سازد.

آموختم مصرف‌کنندگی همیشه بد نیست، گاهی بهترین کار است و شناختی جامع می‌دهد.
شناختی که در سایه‌ی آن نیازها و کاستی‌ها مشخص شده و می‌توان برای رفع آن‌ها اقدامی موثر انجام داد.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

فانوس ابرها روشن شد. خونابه‌‌ی خورشید بر آسمان پاشید. نیلی به اخرایی گرایید وقتی خورشید از روی ابرها خجالت کشید.

آیا حاشیه‌ی امنِ خود را رها می‌کنید؟

می‌گفت: «تو شغل قبلی کسی قدر منو  نمی‌دونست. ولی اینجا خیلی برام بهتره. بیشتر منو می‌فهمن.»

با شناختی که از او داشتم، می‌دانستم شغل قبلی‌اش تخصصی است. از عهده‌ی او خارج بوده و به ضرورت وارد آن شد. برای همین از حقوق و شرایط آن ناراضی بود.

شغل فعلی‌اش به لحاظ تخصصی سطح پایین‌تری داشت. گرچه حقوق آن با قبلاً تفاوتی نداشت، اما چون به‌ راحتی می‌توانست آن را انجام دهد و مورد احترام زیردستان بود، بر خود می‌بالید.
می‌پنداشت دشواری کار قبلی به دلیلِ وضعیت بغرنج آن‌جا و همکاران پر توقع است. در حالیکه مشکل اصلی او بود. نمی‌خواست روش‌های سنتی را در حوزه‌ی کاری‌اش رها کرده و راه‌های نوین را بیاموزد.

به جای تلاش بیشتر برای پیشرفت، شرایط و قوانین را بهانه کرده بود. کار جدید در حد توانش بود و نیازی به آموختن مهارت تازه‌ای نداشت، برای همین راضی بود. غافل از اینکه در جا می‌زند و این احساس خوشایند موقتی است.

مربی باشگاه همواره معتقد است در خلال تمرین‌های قدرتی، زمانی که بارِ تمرین بر روی عضلات قرار می‌گیرد احساس درد دارید.
دقیقاً بعد از این زمان تمایز ورزشکاران مشخص می‌شود. کسانی که این درد را تحمل کرده و تمرین را رها نمی‌کنند، نتایج مثبت آن را می‌بینند. اما افرادی که در این مرحله به دلیل احساس درد ادامه نمی‌دهند نتایج چندانی نمی‌گیرند.

تمام فعالیت‌ها از همین الگو پیروی می‌کند. موقعیت‌های دشوار فرصت‌هایی برای پیشرفت هستند به شرط آنکه به جای فرار از آن‌ها، برایشان آغوشی از کوشش بگشاییم.

زمانیکه از حاشیه امن خود فراتر نمی‌رویم و به سطح خود راضی می‌شویم، با تنگنا روبرو نمی‌شویم و رنجی نمی‌چشیم، پس پیشرفتی هم نمی‌بینیم. بنابراین محکوم به درجا زدن هستیم. و بعد از مدتی رکودی ملال‌آور را حس می‌کنیم.
اگر می‌خواهیم رشد کنیم باید فشار‌ها را تاب بیاوریم.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

پیچش‌ها‌ی ملال زدا

در آزاد‌نویسی‌ها می‌غلتیدم که به پیچ در پیچ رسیدم.
سر پیچ، پیچنده، دست پیچ، پاپیچ، پیچش، به هم پیچیدگی، پیچ و تاب، پچ‌پچه.

پیچ با هر چه در آمیزد، چالش‌ برانگیز است. ابهامی، ذاتی را متبادر می‌سازد. مثل جاده‌های پیچ در پیچ.
راهِ پر پیچ، هیجانی و گاه ترسناک می‌شود. حرکت در آن مملو از تعلیق است. چشم‌اندازی نامعلوم دارد. نمی‌دانی در سرپیچ به کدام سو بپیچی. از فشارِ تردید به هم می‌پیچی. ترس و تردید هیجانی را تَن پیچت می‌کند.
اما اشتیاقی خفته در بطنِ این پیچ‌ها، پاپیچت می‌شود و پچ پچه‌ای  افکارت را می‌پیچاند.
پیچ و تابِ این راه را تاب می‌آوری، پیچیدگی‌های را می پیچی. از قانون تکرارها سرپیچی‌ می‌کنی، چون از ملالِ راهی بی‌پیچ به ستوه آمده‌ای.

✍عفت عزیزی مهر

یادگیری با طعم لذت

کلاسِ آنلاین HSE (ایمنی) شروع شده است. سیستم را روشن کرده و وارد کلاس می‌شود. صدای استادش را جسته گریخته می‌شنوم. ریسک بالقوه، ریسک بالفعل، ریسک برابر است با احتمال پیامد.
هرزگاهی استاد سوالاتی از حاضران پرسیده و بازخورد می‌خواهد. تدریسش من را هم به وجد آورده است. از کارهایم دست می‌کشم و کنارش پای سیستم می‌نشینم. گرچه کلاس غیرحضوری است اما بسیار پرکشش و فعال است. شِگردهای استاد، کلاس را به هیجان آورده و آموزش را لذت‌بخش ساخته است.
استاد رویکرد کُنشی را تدریس می‌کند. این مفهوم به معنی نقش کنش‌گری افراد در تغییر شرایط و وضعیتِ خود می‌باشد. این رویکرد عمل و تجربه را مهم‌تر از نظریه‌پردازی و تحلیل می‌داند.
می‌پندارم استاد هم از روش‌های کنش‌گر، برای تدریس بهره می‌گیرد. همین سبب شده تا دانشجو‌ها در کلاس میخکوب شوند. عالِم بی عمل که سخنش خریداری ندارد، باید مرد عمل بود. آنچه را تدریس می‌کند بر آن پایبند باشد این همان معنای واقعی آموزش است. دستاوردهای چنین آموزشی قطعاً اثر‌بخش و ماندگار خواهد بود.
دوست خوبم خانم نیکو‌منش از اهمیت یادگیری اصولی نوشته‌ بود.
روش‌های تعاملی در آموزش، یادگیری را به شکلی کاربردی و عمیق به وجود می‌آورد و نقش مهمی در یادگیری اثربخش دارد.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

سرخوردگی رهایت نمی‌کند.
لبه‌ی پرتگاهِ نا‌امیدی دست و پا می‌زنی.
باد تندی می‌وزد.
صدای شکستنِ شاخه‌ی خشکی که گریبانش را گرفته‌ای می‌شنوی.
تنها هستی.
صدایت به جایی نمی‌رسد.
طوفان در راه هست.
برای ماندن تقلا می‌کنی.
چاره‌ای باید بجویی.
دستت را از شاخه رها می‌کنی.
با دستِ دیگر، تنه‌ی درخت را می‌گیری.
باد شاخه را به قعر اعماق می‌برد.
به سقوطِ آن خیره می‌شوی.
طوفان می‌‌آید.
اما تو در امان مانده‌ای.
لبخند سردی به خود هدیه می‌‌دهی.
و تنه‌ی درخت را محکم‌تر در آغوش می‌گیری.


✍عفت عزیزی مهر

چگونه نوشتن بر ما اثر می‌گذارد؟

تصور کنید، دو نفر سال‌های زیادی با هم دوست هستند. گاه گاهی به یکدیگر سر می‌زنند و حال هم را می‌پرسند. آن‌ها به این رابطه علاقه‌مندند اما به دلیل مشغله‌های فراوان بیشتر اوقات تماس تلفنی با هم دارند. بعد از مدتی برای یکی از آن‌ها مشکلی به وجود می‌آید. آیا طرف مقابل می‌تواند در حل این مشکل به او یاری رساند؟
گرچه آن‌ها سال‌هاست یکدیگر را می‌شناسند اما رابطه‌ی عمیقی ندارند.
چون ارتباطِ نزدیک ندارند پس به اندازه‌ی کافی یکدیگر را نمی‌شناسند. بنابراین حتی اگر بخواهند هم نمی‌توانند روی هم اثر گذار باشند.
برای اینکه رابطه‌ی دوستی به رابطه‌ای تاثیر گذار تبدیل شود باید عمیق باشد.
با ارتباط نزدیک و همیشگی دونفر رابطه‌ی دوستی میان آن‌ها عمیق تر می‌شود. رابطه‌ی نزدیک یعنی مداومت و تکرار در دیدار مستقیم با هم، یعنی سر‌کشی‌های مرتب و منظم. به واسطه‌ی این نزدیکی آن‌ها یکدیگر را غریبه نمی‌دانند و بی‌پرده با هم صحبت می‌کنند. بنابراین با لایه‌های متفاوتی از شخصیت هم آشنا می‌شوند. و با این شناخت همه‌جانبه می‌توانند تاثیر مثبت بر یکدیگر بگذارند.

می‌پرسید: «چگونه نوشتن می‌تواند بر من اثر بگذارد؟ چگونه می‌توانم با نویسندگی به نسخه‌ای بهتر از خودم تبدیل شوم؟»

ارتباط نویسنده با نوشتن یک رابطه‌ی دوستانه است. آزاد نویسی‌ روشی است که از طریق آن نویسنده بدون سانسور با خود روبرو می‌شود و به تدریج با نوشته‌های پی در پی خطاها و کاستی‌هایی خود را می‌شناسد. به این ترتیب کم کم، استمرار در نوشتن موجبِ رشد شخصیتی و بهبود کیفیت زندگی او خواهد شد.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

بنویسید تا دنیای متفاوتی را تجربه کنید

با هم از مطب بر می‌گشتیم. دکتر برای او تِست ورزش تجویز کرده بود. به نظر می‌رسید برای انجامش مردد است. فکرش مشغول بود. وقتی من را در حال تماشای ویدیو دید، پرسید: «نکنه داری در مورد تست ورزش جستجو می‌‌کنی؟» بدون معطلی گفتم:« نه. نگران نباش فکر نمی‌کنم چیز خاصی باشه.» بعد آنچه را که از ویدیوی خانم سجادی آموخته بودم برایش توضیح دادم. برای او هم جالب بود و با لبخندی همراهم شد. دیدن این کلیپ، سبب شد تا به جای فکر و خیالی که جز تشویش رهاوردی ندارد، آموزه‌ای نو را جایگزین کند.
نوشتن و آشنایی با دوستان هم‌نویس، نگاهم را طراوت بخشیده است. هر کدامشان دنیای خود را می‌نویسند و از هریک تکه‌ای می‌آموزم. تکه‌هایی که در کنار دنیایی متمایز را به تصویر می‌کشند.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

آزادنویسی نتایجِ عینی ندارد

اغلب عادت کرده‌ایم هر کاری را به خاطر نظر و بازخورد دیگران و نتایج زود هنگامش انجام دهیم. گویی کار مورد نظر باید ارزش عینی داشته باشد تا به سوی انجامش ترغیب شویم. نتایج انتزاعی و درونی حتی اگر وجود هم داشته باشند مورد غفلت قرار می‌گیرند چون بلافاصله حس نمی‌شوند.

بهترین لباس خود را برای رفتن به مهمانی می‌پوشیم چون می‌خواهیم در نگاه دیگران آراسته باشیم. اما وقتی تنها می‌شویم توجه چندانی به ظاهر خود نداریم.

در نوشتن هم گاه اینگونه هستیم.
به آزادنویسی کمتر اهمیت می‌‌دهیم چون قرار نیست کسی آن را بخواند و بلافاصله اثری از آن نمی‌بینیم. در حالیکه بسیاری از نتایج در دراز مدت و به شرط استمرار خود را نشان می‌دهد.
آزاد نویسی را قبل‌ از این، روی کاغذ گاه گاهی انجام می‌دادم. اما هر چه بیشتر در وبینارهای نویسنده‌ساز حاضر شدم بیشتر آموختم. تاکید استاد و دوستانی که قلمی توانا در نوشتن داشتند سبب شد تا به این تکنیک جدی‌تر بنگرم.

می‌پنداشتم حتماً در این روش دستاوردی مهم وجود دارد که از آن بی‌خبرم. بنابراین مصمم شدم تا در حد توان آن را پیوسته انجام دهم.
آزاد‌نویسی را به جای کاغذ با لپ‌تاپ آغازیدم.

چند وقتی است خود را متعهد ساخته‌ام تا صبح‌ها اولین کارم آزادنویسی باشد. با ۵۰۰ کلمه شروع کردم و به تدریج آن را به ۷۰۰ و بعد به ۱۰۰۰ کلمه رساندم.
برخلاف باورم، نوشتن این تعداد کلمه خیلی زودتر از آنچه فکر می‌کردم تمام می‌شد، نیازی به ویرایش نداشتم و می‌توانستم بدون توجه به مانیتور  بر روی صفحه کلید متمرکز باشم. همین سبب شد تا سریع‌تر و بیشتر تایپ کنم.

می‌دانستم در ابتدای امر، کمیت به معنای مقدار و تعداد کلمه در آزاد‌نویسی مطرح نیست. مهم‌ترین نکته استمرار در آزاد نویسی است و به مرور می‌توان کلمات بیشتری نوشت.
آزاد‌نویسی دستاوردهای درونی دارد.

آزاد‌نویسی روزانه و نوشتن در چند نوبت از روز، نتایجِ فراوان داشت. این کار باعث شد تا ناخودآگاه ایده‌های مختلفی برای نوشتن بیابم و لذت بیشتری را تجربه کنم.

✍عفت عزیزی مهر

واژه‌ها خودشان راه‌بلد هستند

نمی‌دانم چگونه، اما وقتی یادداشتِ استاد کلانتری را دیدم کلمه‌ی جدول در ذهنم چشمک زد. نشستم پایِ نوشتنِ جدول با پس و پیش‌های مختلف. لذت بخش و مفرح بود. به معجزه‌ی واژه‌ها ایمان آوردم. چندتایی که جلو رفتم به کلمات بهتری رسیدم.به سال‌ها پیش پرت شدم. واژه‌ها خودشان راه بلد هستند فقط کافی است از همراهی آن‌ها دست بر نداری.

رو جدول، زیر جدول، در جدول، سر جدول، پا جدول، بالا جدول، پایین جدول، بو جدول، شو جدول، راه جدول، سو جدول، شب جدول، روز جدول، خو جدول، تند جدول، کند جدول، با جدول، بی‌جدول، خوره جدول، جدول خوره، جدول کوب، جدول شور، شور جدول، گند جدول، در جدول، جدول درد، جدول کار، جدول جو، جدول باز

وقتی نوجوان بودم خوره‌ی جدول داشتم. یکی از بستگان، جدول‌بازِ قَدری بود‌. فانتزی‌ام این بود که چند وقتی یک بار، به دیدنِ آن‌ها برویم. تعدادی جدول حل نکرده بر می‌داشتم و با خود به خانه می‌آوردم. آن زمان، آن‌ها وضع مالی خوبی نداشتند. به همین خاطر، گاهی هدفِ کنایه و طعنه‌های دیگران قرار می‌گرفت. «ای بابا بیکاری اینقدر جدول حل می‌کنی؟ واسه‌چی این همه پول میدی روزنامه و مجله‌ی جدول می‌خری؟ به جای اینا پس‌انداز کن.»

در آن برهه از این سخنان چیزی نمی‌فهمیدم. فقط می‌دانستم او به این کار علاقه دارد.
بزرگتر که شدم، به جدول حل‌کردن عادت کردم. تا جایی که مجله‌ها را به عشقِ  جدول‌ها‌یشان می‌خریدم و در اوقات فراغتم حل می‌کردم. حالا اما می‌دانم نباید هیچ کس را برای ذوق و علاقه‌اش سرزنش کرد.
نمی‌توانم بپذیرم به فعالیت‌های مورد علاقه‌ی هر شخص، برچسب‌های دیگری جز علاقه زده شود. 

جدول، معناهای دیگری هم دارد. طرح و نقشه. جوی کوچک آب، نهر. لبه‌ی سیمانی کنار خیابان.
می‌پندارم شاید جدول‌باز‌ها یا جدول‌خوره‌ها آن‌هایی هستند که با نشستن در کنارِ نهرِ کوچکی از معلومات، دست و رویی در واژه‌ها می‌شویند و با بهترینِ آن‌ها، جانشان را صفا می‌بخشند.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز

باوری که باید آن را دور بریزی

دوستی در بخشی از تمرینِ جمله‌هایش نوشته بود:
«بعد از سی سالگی نمی‌توانی روزت را بدون قهوه شروع کنی.»
با شنیدن این جمله ماجرای مهمانی در خاطرم تکرار شد.

نزدیک غروب بود و مقدمات شام را آماده می‌کردیم. کنارم اومد و گفت: «ببخشید من چند دقیقه میرم همین کافه‌ی نزدیک و بر می‌گردم.» گفتم: «حالا امشب نری چیزی نمیشه.» بدون معطلی گفت: «من دیگه این ساعت باید قهوه بخورم در غیر این صورت تا آخرِ شب اعصابِ درست حسابی ندارم.» کلید ماشین را برداشت و رفت. وقتی میزبان از غیبت او باخبر شد با شرمندگی گفت: «اگه زودتر می‌دونستم تو خونه قهوه داشتم، آماده می‌کردم.» شانه‌هام را بالا انداختم. نمی‌دونستم چی بگم. دوان دوان به سمت حیاط رفت تا اون را صدا کنه اما رفته بود. با دیدن این صحنه واقعن گیج بودم. حرفی برای گفتن نداشتم.
اعتیاد که شاخ و دم نداره. اعتیاد که فقط مخدر نیست. قهوه خوردن افراطی هم چیزی کمتر از اعتیاد نداره. وابستگی از هر نوعی آسیب زاست. چیزی به میزبان نگفتم. اما با شناختی که از اون مهمون داشتم، علت این همه وابستگی تا حدودی برام روشن شد. اون یکی از خوانندگانِ پر و پا قرص رمان بود. اغلب استوری‌هاش را در ساعات پایانی شب می‌دیدم. رمان‌های مطرح را یک به یک در تقویمش تیک می‌زد و چنان مباهاتی به خود می‌کرد که بیا و ببین. اما به چه قیمتی؟ شب بیداری‌های مکرر را به خیالش با تفریح سالم می گذروند. غافل از اینکه بهای سنگین‌تری برای آن می‌پردازه.
رشدِ قارچ گونه‌ی کافه‌ها حاکی از همه گیری این عادات غلط داره. تبلیغات هم بیش از پیش بر طبلِ ترویج این رفتارها می‌کوبن. همواره جای این سؤال خالیه. سؤالی که پاسخش راهگشاست. آیا هر چیزی که رواج می‌‌گیره درسته؟ کافیه فقط چند لحظه بیندیشیم.

توانستن، مهارتی اکتسابی است. با برچسبِ نتوانستن، در واقع از زیر بار مسئولیتِ خواستن فرار می‌کنیم. برای کنار گذاشتن عادت‌های غلط هیچ‌گاه دیر نیست. تنها کافی است بخواهیم تا مفهومِ شُدن جان بگیرد.

✍عفت عزیزی مهر
یادداشت روز