بنیاد جیمزتاون آمریکا در مقاله ای با توجه رقابت کشورهای منطقه و جهان بر سر نفوذ در آسیای مرکزی، به بررسی و مقایسه عملکرد ایران و ترکیه با در نظر داشت حضور فعالانه آذربایجان در این منطقه پرداخت:
ایران همواره برای نفوذ در آسیای مرکزی، در مبارزه ای دشوار با ترکیه قرار داشته است. در سه دهه گذشته، تهران با موفقیت از دو عامل در این مبارزه استفاده کرده است. از یک سو، جمهوری اسلامی بر روابط خود با تاجیکستان تکیه کرده است، کشوری که مردم آن به زبان فارسی صحبت می کنند، هرچند مردم آن به جای مکتب شیعی، از اسلام سنی پیروی می کنند. این تمایز زمانی که برای اولین بار ظاهر شد اهمیت چندانی نداشت، زیرا سیاست های ضد مذهبی اتحاد جماهیر شوروی باعث شده بود تاجیک ها کمتر به این تفاوت اهمیت بدهند. روابط دوشنبه و تهران همیشه هموار و آسان نبوده، اما به طور کلی بهتر از روابط ایران و سایر کشورهای منطقه بوده است.
بنیاد جیمزتاون درباره پنجمین نشست سران آسیای مرکزی می نویسد: رویداد کلیدی در تحولات اخیر، پنجمین نشست سران آسیای مرکزی در دوشنبه بود. از سال 2018 تا کنون چهار نشست در این چارچوب برگزار شده است. اما نشست اخیر به دلیل حضور الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان به عنوان "میهمان افتخاری" از نشست های گذشته متمایز گشت. با وجود اینکه نشست اخیر در تاجیکستان غیر ترک برگزار شد، اما بیش از اجلاس های گذشته منعکس کننده "شاخصه های ترکی" بود.به عقیده ناظران منطقه ای، واضح است که اکنون تاجیکستان دیگر رفتاری مبنی بر یک کشور فارس زبان اهل سنت از خود نشان نمیدهد و به طور فزاینده ای به عنوان یک کشور همکار آسیای مرکزی عمل می کند.
❗️آذربایجان نقش کلیدی در کمک به ترکیه برای گسترش نفوذ منطقه ای خود دارد. کارشناسان طرفدار مسکو در کانال تلگرامی «جمهوریت» تاجیکستان با اشاره به این موضوع تصریح کردند که حضور آذربایجان بخشی از «تلاش بلندمدت ترکیه برای تضعیف اقتدار ایران در آسیای مرکزی» است. به گفته آنها «نفوذ مستقیم آنکارا بر دوشنبه از نگاه ایران به عنوان یک اقدام تجاوزکارانه از سوی ترکیه تلقی خواهد شد و بنابراین، دولت ترکیه برای جلوگیری از این موضوع، آذربایجان را به عنوان بستر و ابزار نفوذ خود قرار داده است»، آنکارا مطمئن است که باکو میتواند دوشنبه را از تهران دور کرده و در درازمدت، روابط نزدیکی که مردم ایران و تاجیک را به هم متصل میکند، از بین ببرد.
🇹🇯🛑امامعلی رحمان در "آستانه" خطاب به پوتین🇷🇺: «لطفاً با کشور های آسیای مرکزی مانند اتحاد جماهیر شوروی سابق رفتار نکنید!»
📝 همان طور که پیش بینی می شد و در تحلیل ها ذکر شده بود، بی میلی تاجیکستان به روسیه روز به روز خود را نمایان می کند؛ این سخن و نوع لحن امامعلی رحمان با خطاب مستقیم به پوتین، در شبکه های مجازی با واکنش های بسیاری روبرو شده است و این سوال را در ذهن کاربران روسی و غربی ایجاد کرده است که: بی توجهی های چند ماه اخیر امامعلی رحمان به روسیه با چه پشتوانه ای صورت می گیرد؟
اما چنانچه از قبل در تحلیل ها ذکر کرده بودیم، از زمان شروع درگیری های روسیه با اوکراین که حواس پرتی و از دست دادن کنترل به منطقه را برای روسیه در پی داشت، #پروژه_آمریکا🇺🇸 برای #نفوذ و ایجاد جای پا در آسیای مرکزی سریعا وارد فاز عملی شد. و حال شاهدیم که یکی از اصلی ترین بازیچه های پروژه وسیع آمریکا در این منطقه تاجیکستان🇹🇯🇹🇯است...
ایران🇮🇷🇮🇷🇮🇷 باید حواسش را در روابط با تاجیکستان جمع کند
🔴 وزیر امور خارجه عربستان سعودی، فیصل بن فرحان بلافاصله پس از سفر به تاجیکستان و گفتگو با امامعلی رحمان رئیس جمهور این کشور، به آذربایجان سفر کرده و با الهام علیف دیدار کرد.
🔻 سعودی ها در حال نشان دادن نقش فعال و حضور پررنگ خود در تحولات آینده منطقه آسیای مرکزی و قفقاز میباشند.