حضور
یهودیان
در
سینمای
ایران #هارون_یشایاییتهیهکنندهی برتر سینما
زمستان 98
کتابخانهی مرکزی انجمن کلیمیان تهران در تاریخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۹۸ برنامه ای با حضور استاد هارون یشایایی (تهیه کنندهی برتر سینمای ایران و چهرهی ماندگار کلیمی) برگزارکرد. موضوع این برنامه در مورد حضور یهودیان در سینمای ایران بود که مورد استقبال واقع شد. این مقاله چکیدهی سخنرانی ایشان است. سردبیر
در واقع سینما حرفهی بسیار مهمی است اما منظور از سینما فقط سالن سینما نیست، هر حکایت یا روایتی که دارای صدا و تصویر است را میتوان سینما دانست.
سینما در دنیا مهمترین وسیلهی ارتباطی است و هنر مهمی به شمار میآید. در مقایسه با امکانات رسانهای دیگر به طور مثال میتوان گفت هنگامی که صنعت چاپ توسط گوتنبرگ اختراع شد تقریبا ۴۰۰ سال طول کشید تا وارد ایران شود اما سینما وقتی توسط برادران لومیر اختراع شد بیشتراز ۴ یا ۵ سال طول نکشید که به ایران آمد. هنگامی که مظفرالدین شاه به فرانسه رفت و سینما را در آن جا دید شیفتهی آن شد. در سفر بعدی
ابراهیم خان عکاسباشی را با خود به فرانسه برد. او در آن جا فیلمبرداری را آموخت و بعد از برگشتن به ایران از زندگی در دربار و درباریان فیلمهایی ساخت که خود مظفرالدین شاه نیز در آن فیلمها حضور داشت. اکنون آن فیلمها موجود است.
سینما در ابتدا توسط ارامنه در ایران پایهگذاری شد و در واقع ارامنه ابتدا وارد این صنعت شدند. مدتی بعد یهودیان مهاجر که به ایران آمده بودند وارد این صنعت شدند. یهودیان مهاجر را میتوان به دو بخش تقسیم کرد.
مهاجرین غیر ایرانی که از اروپا و فرانسه و عراق به ایران آمده بودند و گروه دوم یهودیانی که آمدند و در ایران ماندند.
مثل یهودیان عراقی که بعد از ۱۹۴۷ م. از عراق اخراج شدند و به ایران آمدند. از یهودیان شاخص عراقی از
#ناجی_اغراوی میتوان نام برد و همچنین
#یعقوب_ایسرائل که این صنعت را در ایران رونق دادند.
از آن جایی که سینما بسیار پر هزینه است و احتیاج به منابع مالی دارد، این یهودیان بودند که کمک شایانی به این امرکردند. اولین نامی که در این رابطه میتوان به آن اشاره کرد،
#داوید_شوفط است که
#سینمای_ملی را ساخت اما بعد از او
#یهودیان_خراسانی بودند که وارد کار سینما شدند و
#استودیو_عصرطلایی را در سال ۱۳۲۹ خورشیدی تاسیس کردند.
#حبیبالله_حکیمیان،
#فرجالله_نسیمیان و
#عزیزالله_کردوانی از کلیمیان خراسانی بودند که این استودیو را بنا نهادند.
از هنرپیشگان یهودی آن دوران نیز میتوان از
#امین_امینی نام برد که معروفترین فیلمش «سایه» بود که حتی به خارج از ایران هم رفت و فروش خوبی داشت.
#حبیبالله_حکیمیان مرد بسیار فرهیختهای بود که من و دوستم
#بیژن_جزنی به واسطهی او وارد کار سینما شدیم.
در مورد خودم باید بگویم من شخصا کمی سینما را میشناختم اما بیژن فیلمبرداری بلد بود.
آن زمان وجود سینماها در خیابان لالهزار و استانبول خلاصه میشد. در اولین اقدام ما دو نفر اتاق کاری در شاه-آباد آن زمان اجاره کرده بودیم. روزی در کنار تابلوی سینماها قدم میزدیم که آقای
#حکیمیان را دیدیم. با این که ایشان را نمیشناختیم به ما پیشنهاد کار داد. چسباندن پوسترهای سینمایی. سفارش را قبول کردیم و با کمک آقایی به نام
#اسدالله_سیاه همهی آنها را چسباندیم.
کمکم در کار پیشرفت کردیم و عملا وارد حرفهی سینما شدیم. در همان موقع با آقای کردوانی آشنا شدیم.
#سینما_دیانا (
#سپیده) که هنوز هم دایر است، متعلق به ایشان بود.
آقای نسیمیان هم با همکاری ایشان فیلمی ساختند به نام «مشهدی آباد» با بازی
#امین_امینی.
این فیلم بسیار ضعیف و ابتدایی بود اما باعث شد که
#برادران_نسیمیان به عنوان
تهیه کننده معروف شوند.
خوشبختانه #کلیمیان_خراسانی همیشه خود را به عنوان یهودی معرفی می کردند، روزهای شنبه کار را تعطیل میکردند و فیلم-برداری انجام نمیشد. بعدها
#پرویز_شومر #استودیو_کاویان را تاسیس کرد
اما خود را به عنوان یهودی معرفی نمیکرد. 👉#سلیمان_رستگار فیلم «خانه به دوشان» را ساخت.
#رحیم_روشنیان فیلمی با بازی امین امینی ساخت.
#لطفالله_حی که بعدها نماینده کلیمیان در مجلس شورای ملی هم شد دو فیلم ساخت.
#ابراهیم_دیلمانی و
#لقمان_نظیری از جمله کسانی بودند که در دوران خود حضور فعالی در سینمای ایران داشتند.
عنایتالله منتخب برادر دکتر منتخب که ۲۰ سال رییس انجمن کلیمیان بود نیز اولین سینمای بزرگ و مدرن را به نام پلازا ساخت که اکنون دیگر سینما نیست.
#عنایتالله_منتخب، «الماس۳۳» را به کارگردانی #مهرجویی ساخت.در اینجا لازم است از آقای
#داود_لویان نیز نام ببرم که منتقد فیلم بود و در
مجلهی فیلم مطلب مینوشت و همه او را قبول داشتند.
#اسحق_نعمان نیز مستندساز بود.
❤️اللهم عجل لولیک الفرج و فرجنا به
#نشر_حداکثری✅🦅🦅 #عقابهای_شرقی@EASTERN_EAGLES