♦️ نقش تحولات ژئوپلیتیک در نوسانات ارز♦️ ✅آیا سیاست بانک مرکزی در قبال ارز نیما دلیل جهش ارزی اخیر بوده است؟ ✅علت التهاب اخیر بازار دلار چیست؟ 📝امیر محمد گلوانی 📰روزنامه فرهیختگان ۱۴۰۳/۱۰/۱۰ ✅️ در طول ۱۳ سال گذشته و به‌ویژه پس از سال ۱۳۹۷، ما چندین جهش ارزی را تجربه کرده‌ایم. این جهش‌ها عمدتاً به‌گونه‌ای بوده که پس از سال ۱۳۹۷، نرخ ارز به‌طور چشم‌گیری نزدیک به نرخ اقتصادی قرار گرفته است. در این دوره، رشد نقدینگی و تورم غالباً بیشتر از رشد تولید بوده و این مسئله اثرات زیادی بر اقتصاد کشور گذاشته است. البته در سال ۱۳۹۹، جهش ارزی به طور غیرمنطقی رخ داد، اما به‌طور کلی در سایر مقاطع، نرخ ارز جهش‌های شدید و غیرقابل پذیرشی نداشته است. البته در برخی مواقع مانند تابستان ۱۳۹۹ یا بهمن ۱۴۰۱، شاهد نوسانات ارزی در مقیاس‌های کوتاه‌مدت و ماهانه بوده‌ایم. برای توضیح بیشتر، باید به این نکته توجه کنیم که در ۱۵ ماه اخیر، به‌ویژه در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۳، اقتصاد ایران با ریسک‌های ژئوپلیتیکی و تحولات منطقه‌ای بی‌سابقه‌ای مواجه بوده است. برای نخستین بار پس از جنگ، ایران وارد درگیری‌های مستقیم با رژیم‌صهیونیستی شده است؛ عملیات‌هایی که هر یک می‌تواند اثرات منفی زیادی بر بازار ارز بگذارد. در این راستا، تهدیدات ترامپ برای کاهش فروش نفت ایران نیز نگرانی‌هایی را در فعالان اقتصادی و برخی سرمایه‌گذاران ایجاد کرد.» گلوانی تصریح کرد: «به نظر می‌رسد بازگشت ترامپ به کاخ سفید، به‌طور مستقیم بر افزایش انتظارات تورمی و نوسانات ارز تأثیر گذاشته و ما شاهد افزایش انتظارات تورمی در بازار هستیم. همچنین برخی اخبار تأییدنشده نشان می‌دهد خرید نفت ایران از سوی چین کاهش داشته است که برخی‌ها این مقدار را تا 30 درصد اعلام می‌کنند. ✅️ ردپای انتظارات تورمی در نوسانات ارزی در این شرایط، دولت سیاستی را برای مقابله با این وضعیت اتخاذ کرده که افزایش نرخ دلار نیما و راه‌اندازی بازار توافقی بخشی از آن است. این سیاست‌ها به‌طور غیرمستقیم می‌تواند باعث افزایش ارز حاصل از صادرات، کاهش برخی واردات اضافی و تسهیل تأمین ارز بنگاه‌های تولیدی شود. البته با توجه به حجم تقاضای سوداگرانه و انتظارات تورمی ناشی از ریسک‌های ژئوپلیتیکی، این سیاست‌ها در کوتاه‌مدت قادر به کاهش قابل‌توجه فشار‌های ارزی نخواهند بود.» وی در پایان یادآور شد: «درواقع، همان‌طور که در تجربه‌های قبلی شاهد بودیم، مثلاً در جهش ارزی بهمن ۱۴۰۱ یا دی ۱۴۰۲، سیاست‌های ارزی دولت به‌طور مستقیم عامل اصلی نوسانات ارزی نبوده است. در آن مقاطع، حتی شاهد کاهش نرخ ارز در بازار آزاد هم بودیم، گرچه این تغییرات بیشتر تحت تأثیر هیجانات بازار و انتظارات تورمی بود تا تصمیم‌های دولتی. درنهایت می‌توان گفت سیاست‌های ارزی دولت در شرایط فعلی نتوانسته‌اند اثرات منفی ناشی از ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی را خنثی کنند. این نوسانات ارزی عمدتاً نتیجه هیجانات و انتظارات تورمی است که به‌ویژه درپی تحولات منطقه‌ای و سیاست‌های آینده ایالات متحده افزایش یافته است.