مختارنامه (دکتر مختار نوری)

📝به بهانه نودمین سالگرد داریوش شایگان:
روشنفکری در طراز جهانی

🔹مختار نوری، ۴ بهمن ۱۴۰۳

اگر امروز استاد داریوش شایگان در میان ما بود می‌توانستیم جشن ۹۰ سالگی او را برپا کنیم، دریغ و درد که او دیگر در میان ما نیست، اما بدون تردید اندیشه، شخصیت و منش اخلاقی شایگان همچنان در میان اهالی اندیشه و دوستداران او زنده است. شایگان در ۴ بهمن ۱۳۱۳ در تهران متولد شد و ۲ فروردین ۱۳۹۷ در همین شهر به سرای ابدی کوچ کرد.شایگان، بزرگ، نجیب‌، دنیادیده و از طبقه اشراف و برخوردار جامعه ما محسوب می‌شد،با این حال در ایام عمر خود با رنج و ملال نیز دمخور بود. کودکی شایگان در میان لهجه‌ها،زبان‌ها،مذاهب و ادیان مختلف سپری شد.چنانکه در کتاب "زیر آسمان‌های جهان" در گفتگو با رامین جهانبگلو می‌گوید: "در خانه ما چندین زبان مختلف شنیده می‌شد، مادر و خاله‌ام با هم گرجی حرف می‌زدند، مادرم به سه زبان گرجی، روسی و ترکی عثمانی سخن می‌گفت و ترکی آذری که پدرم با آن به مادرم جواب می‌داد را می‌شنیدم و پدرم با من به فارسی سخن می‌گفت.بدین سان در محیطی چندزبانه زندگی کرده‌ام و گمان می‌کنم این امر سرنوشت من و راه‌های بعدی زندگی مرا شکل داده است".به هر شکل، شایگان را می‌توان در زمره اندیشنده‌گان به جان پریشان ایران دانست و شخصت، افکار و حساسیتش نسبت به سرنوشت ایران بدون تردید او را در تاریخ ما ایرانیان ماندگار خواهد ساخت. فراتر از ماندگاری شایگان در تاریخ فکری و فرهنگی ایرانیان، بیراه نخواهد بود که اگر بگوییم داریوش شایگان به همراه سیدحسین نصر در زمره جهانی‌ترین روشنفکران چند دهه اخیر جامعه ایران به شمار می‌آیند. حضور سید حسین نصر به عنوان پرچمدار جریان‌ سنت‌گرایی در سخنرانی‌های معروف لرد آدام گیفورد و هم ردیف قرار گرفتن او با کسانی چون هانا آرنت، ویلیام جیمز،السدیر مک‌‌اینتایر،جان دیویی،چارلز تیلور و اتین ژیلسون نشانه توجه جهانی به اندیشه‌های اوست.در نشست‌های سالانه گیفورد که در اسکاتلند برگزار می‌شود از صاحب‌نظران دعوت می‌شود که پیرامون موضوعاتی چون خداشناسی، الهیات و فلسفه سخنرانی کنند.از سوی ديگر، داریوش شایگان نیز به معنای واقعی کلمه شخصیتی جهانی است، زیرا او هم شناخت خوبی از سایر فرهنگ‌ها و هویت‌ها در جهان بشری داشت و هم به زبان‌های مختلف و مهم بین‌المللی تسلط داشت و هم اینکه برخی از آثار او به زبان فرانسوی ترجمه شده است.بدون شک، همه این توانایی‌ها او را به چهره‌ای جهانی و نماینده‌ای فرهیخته برای ایران در مجامع علمی دنیا تبدیل کرده بود.شایگان از معدود روشنفکرانی ایرانی است که به اندیشه‌های غربی و شرقی به یک میزان گرایش داشت و شاید به همین اعتبار مهرزاد بروجردی او را یک "روشنفکر استثنایی" نامیده است. در مورد شایگان ما با متفکری مواجهیم که از یکسو اهل سیر و سفرهای فراوان، خاستگاه اشرافی،معتقد به هژمونی جهانی فرهنگ غرب بود و از دیگر سو، با مطالعه ژرف و گسترده راجع به میراث معنوی شرق و تجربه‌ای که در مجالست با حکیمان معنوی مشرق زمین داشته است،در آثارش دریافت‌های عمیقی از معنویت کهن شرقی توام با حسی نوستالژیک قابل مشاهده است.از این خصیصه‌ها که بگذریم،شایگان متعلق به نسلی از گفتمان روشنفکری ایرانی است که در فضای فکری و کین‌توزانه (به تعبیر داریوش آشوری) برآمده از گفتمان غربزدگی اندیشه‌ورزی خود را آغاز نمود، از این رو در این دوره او با رویکردی رادیکال نسبت به جهان غرب آثاری چون "آسیا در برابر غرب" و "بت‌های ذهنی و خاطره ازلی" را متاثر از متفکران ضد مدرنی چون نیچه، هایدگر، پل تیلیش، رنه گنون، اورتگایی گاست و سیداحمد فردید و البته جنبش‌های ضد مدرنیستی دهه ۱۹۶۰ در جهان غرب به نگارش درمی‌آورد.اما به تدریج و با تحول در ساخت اجتماعی و سیاسی زندگی بشر در سطح جهانی و تغییر و تحولات وسیع در ساحت سیاسی و اجتماعی جامعه ایران، داریوش شایگان نیز دچار دگردیسی فکری گردید.او با نگاهی خسته و شکسته از دهه ۱۳۷۰ به تدریج مواضع جدیدی اتخاذ نمود و ضمن توجه به تجربه مدرنیته و دستاوردهای خوب و بد آن، راه خود را از "حلقه فکری فردید"جدا ساخت و به امکان زندگی صلح‌آمیز در زیر آسمان‌های جهان و مشکلات مشترک بشری در سیاره اندیشید.البته شایگان متاخر ضمن احترام به مدرنیته و دستاوردها و کارنامه آن،همچنان بحران‌های معنوی و اخلاقی جهان جدید را در قالب " افسون‌زدگی جدید" گوشزد می‌کرد. از این منظر، شاید این نوع نگاه دوسویه(خرسندی‌ها و ناخرسندی‌ها)شایگان متاخر به مدرنیته را نگرشی مشابه آنچه چارلز تیلور در باب "ناخرسندی‌های مدرنیته" بیان داشته تحلیل کرد. به هر حال، سخن در باب داریوش شایگان، بزرگی و بلندنظری او و خوانش انتقادی آثار و افکارش فراوان است که در این وجیزه نمی‌گنجد،در اینجا هدف تنها اشاره به نقاط برجسته اندیشه او و گرامی‌داشت یاد و خاطره‌اش در سالگرد نود سالگی‌اش بود.

https://t.center/DrMokhtarNouri

نگارش دو کتاب روایت داریوش آشوری و روایت فرهنگ رجایی از مسئله توسعه در ایران محصول همکاری مشترک بنده با مجموعه پویش فکری توسعه در اصفهان با هدایت و نظارت علمی دکتر محسن رنانی است. این دو اثر در ماه‌های اخیر در انتشارات روزنامه شرق به انتشار رسیده‌اند و در آبان ماه ۱۴۰۳ از آنها با حضور اساتید، صاحب‌نظران و علاقه‌مندان به مباحث توسعه در ایران در خانه اندیشمندان علوم انسانی رونمایی گرديد. فیلم کامل مراسم رونمایی این آثار در آپارات موجود و قابل مشاهده است که جهت استفاده علاقه مندان آن را در کانال قرار خواهم داد.

https://t.center/DrMokhtarNouri

📝هفتمین نشست گروه جامعه پژوهی صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی

🔹مدرنیته، معنویت و صلح در اندیشه ی دکتر داریوش شایگان
(به مناسبت نودمین سالگرد تولد داریوش شایگان)

با سخنرانی:
دکتر نعمت الله فاضلی
رئیس انجمن علمی مطالعات صلح ایران

موضوع: داریوش شایگان و صلح

دکتر مختار نوری
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی کرمانشاه

موضوع: داریوش شایگان؛ زائر معنویت و مدرن گری

دکتر محمد نژاد ایران
پژوهشگر جامعه شناسی سیاسی

موضوع: معنویت و صلح میراث فکری شایگان برای جامعه مدرن

مدیر نشست: دکتر روژان حسام قاضی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

دوشنبه ۸ بهمن ۱۴۰۳
ساعت ۱۶:۳۰

تهران: خانه اندیشمندان علوم انسانی سالن حافظ
حضور برای عموم آزاد است

https://t.center/DrMokhtarNouri

#تازه_های_کتاب
گفتارهایی در باب آزادی و عدالت
با مقالات و گفتارهایی از راجر اسکروتن،موسی اکرمی و .....
به کوشش شهاب دلیلی و مختار نوری
نشر هزاره سوم اندیشه
چاپ اول۱۴۰۳
قطع رقعی
جلد نرم
۳۰۷صفحه
۲۷۰۰۰۰تومان
@ketabeshahr578

https://www.instagram.com/ketabeshahr578?r=nametag

📝سیاست و حکومت در اقلیم کردستان عراق: گفتگوی مختار نوری با ملا بختیار (حکمت محمد کریم)

مختار نوری اول بهمن ۱۴۰۳

دهمین و جدیدترین کتاب من که به زودی توسط انتشارات هزاره سوم اندیشه انتشار می‌یابد. این کار از آذرماه سال ۱۴۰۲ شروع شد و گفتگویی است مفصل با حکمت محمد کریم معروف به ملا بختیار یکی از رهبران، سیاستمداران و مبارزان مشهور کرد در اقلیم کردستان عراق. ملا بختیار که در سنوات گذشته از اعضای ارشد حزب اتحادیه میهنی بوده، از همراهان و یاران نزدیک جلال طالبانی رئیس‌جمهور فقید عراق است. او همچنین در طی سال‌های گذشته یکی از گزینه‌های جدی ریاست جمهوری کشور عراق بود که طبق قانون اساسی جدید عراق این پست در اختیار کردها است. ایشان علاوه بر کار و فعالیت سیاسی و فرماندهی مبارزه با گروه تروریستی داعش در اقلیم کردستان،دارای اندیشه و نگرش‌های فکری و سیاسی نیز هست و آثار مختلفی چون دموکراسی در میان مدرنیته و پست‌مدرنیته، دموکراسی بعد از جنگ سرد، آزادی عقل و جامعه مدنی، دموکراسی و دشمنانش، در خدمت ادب و...را به زبان‌های کردی و عربی و انگلیسی انتشار داده است.ملا بختیار همچنین از سیاستمداران تاثیرگذار در شکل‌دهی به نهادها و فعالیت‌های روشنفکرانه در اقلیم کردستان بوده است. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به ایجاد موسسه فرهنگی چاودیر (دیده‌بان)، فستیوال بین‌المللی گلاویژ، کنفرانس دابران (گسست سنت  و مدرنیته)، فستیوال فیلم سلیمانیه و مجله مدنیت اشاره نمود.این فعالیت‌های روشنگرانه زمینه‌ساز ارتباط ایشان و جامعه روشنفکری اقلیم با برخی شخصیت‌های فکری و فرهنگی جهان همچون آلن تورن، اسلاوی ژیژک، آدونیس شاعر مشهور سوری،بختیار علی و بسیاری دیگر از چهره‌های فکری و فرهنگی شده است. از سوی ديگر روشنفکران و فرهیختگانی چون شمس لنگرودی، علی اشرف درویشیان، قطب‌الدین صادقی، شهرام ناظری،حافظ موسوی، عباس مخبر، محمد راغب، نعمت‌الله فاضلی، ارسطو میرانی، کردستان موکریانی، نوید محمدزاده و ... از جمله ایرانیانی هستند که در طول سالیان و دهه‌های اخیر در رخدادهای فکری و فرهنگی شکل گرفته توسط ملا بختیار در اقلیم حضور پیدا کرده و با جامعه روشنفکری اقلیم مراوده داشته اند. هدف من از این گفتگو گسترش روابط میان‌فرهنگی و معرفی این سیاستمدار و روشنفکر  کرد به جامعه علمی و روشنفکری ایران و رسیدن به درکی کلی از سیاست و حکومت در اقلیم کردستان عراق بود.خوشبختانه در این کتاب تا حد زیادی این اهداف اصلی حاصل شده است و این اثر برای علاقه‌مندان به تحولات اقلیم کردستان حاوی نکات دسته اولی است. دوستان زیادی در به ثمر نشستن این اثر مرا یاری داده‌اند که از همه آنها بی‌نهایت سپاسگزارم. در نهایت در تلاش هستیم در فرصت مناسب از این اثر در تهران و در اقلیم کردستان با حضور صاحب‌نظران و پژوهشگران مطالعات اقلیم کردستان عراق رونمایی شود.

https://t.center/DrMokhtarNouri

به سوی دانشگاه اخلاقی و فضیلتمند

مختار نوری، اول بهمن ۱۴۰۳

در طول تاریخ کارکردهای مختلفی برای دانشگاه تعریف شده است، اگر از آکادمی‌های کلاسیک افلاطون و ارسطو در یونان باستان بگذریم، چنانکه برخی محققان گفته‌اند، از سده سیزدهم میلادی که دانشگاه پاریس در فرانسه به تدریج برپا شد، این دانشگاه با محوریت ایده‌های فلسفی در خدمت به الهیات سامان یافت‌. بعدها با محوریت دانشگاه هاله در آلمان و در سده هجدهم دانشگاه‌ها در خدمت اهداف دولت- ملت قرار گرفتند. سومین ایده مهم و شناخته شده برای دانشگاه، ایده جستجوی حقیقت است که با تاسیس دانشگاه برلین در آلمان در قرون نوزدهم و بیستم گسترش یافت. سرانجام ایده چهارمی در چند دهه اخیر در آمریکا ظهور کرده و در حال جهانی شدن است و منطبق با آن دانشگاه باید درآمدزا و کارآفرین باشد. این ایده متاخر دانشگاه را از روح جستجوگری و حقیقت‌خواهی دور می‌سازد. با این حال، در روزگار ما که آغشته به محاسبه‌گری و حساب و کتاب است و به بیان مایکل سندل همه چیز با پول قابل خرید و فروش است، معمولا دانشگاه را نیز با معیارهای تجاری، اقتصادی و کارآفرینی مورد سنجش قرار می‌دهند و برخی از مدیران نیز ساده‌لوحانه معتقدند دانشگاه خوب دانشگاهی است که بر حسب کارآمدی اقتصادی اداره شود. علیرغم تمامی ایده های چهارگانه پیرامون رسالت دانشگاه( خدمت به الهیات، خدمت به دولت- ملت- خدمت به حقیقت و خدمت به سود) اما جان نیکسن در کتاب مهم خود یعنی " به سوی دانشگاه فضیلتمند: مبانی اخلاقی کار دانشگاهی" با ابتنای بر اخلاف فضیلت و روایت امثال ارسطو و السدیر مک‌اینتایر از این نوع اخلاق انسانی و کهن، روایتی اخلاقی از دانشگاه ارایه داده است. از نظر نیکسن دانشگاه پرچمدار جامعه مدنی است و در این نهاد علمی ما باید سه کار را به صورت اخلاقی انجام دهیم: آموزش، پژوهش و همکاری‌های دانشگاهی. به بیان دیگر، کار اصلی دانشگاه معطوف به آموزش، پژوهش و مراودات و همکاری های دانشگاهی میان اساتید و دانشجویان، اساتید با یکدیگر و با کادر اداری دانشگاه است. واقعیت قضیه هم همین است و جز این سه کار ما کار دیگری در دانشگاه نداریم و مابقی دستورکارها اضافی است. لذا نیکسن می‌خواهد به ما بگوید چگونه ما باید بتوانیم در سه حوزه مذکور یعنی آموزش، پژوهش و مراودات دانشگاهی، فضایل چهارگانه صداقت (دقت و خلوص)؛ احترام( توجه و درستکاری)؛ اصالت ( شجاعت و شفقت) و بزرگ‌منشی ( خودآیینی و دغدغه) را به کار گیریم تا به سوی دانشگاه اخلاقی و فضیلتمند حرکت کنیم و مبانی اخلاقی کار دانشگاهی را به سهم خود پاس بداریم.

https://t.center/DrMokhtarNouri

بیوگرافی مختار نوری

اینجانب مختار نوری دارای دکتری علوم سیاسی با گرایش اندیشه سیاسی و در حال حاضر به عنوان عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه رازی کرمانشاه و مدیر گروه روندها و جریان‌های فکری در منطقه خاورمیانه در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه مشغول فعالیت می‌باشم. بنده هم‌چنین ۵ سال به عنوان دبیر گروه علوم سیاسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فعالیت داشته‌ام. از دیگر فعالیت‌های بنده در سطح ملی می‌توان به همکاری با مجموعه پویش فکری توسعه در نگارش و تدوین روایت توسعه برخی از روشنفکران مطرح ایران معاصر مانند داریوش آشوری، فرهنگ رجایی و یرواند آبراهامیان اشاره نمود. حوزه مطالعاتی من اندیشه سیاسی، کاربست اندیشه‌های سیاسی و گسترش اخلاق و فضایل اخلاقی در زندگی فردی و سیاسی در جامعه امروز ایران است. در حدود دو دهه اخیر به صورت تمام‌وقت و مستقل مشغول فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی بوده‌ام و دارای سابقه تدریس در گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه رازی کرمانشاه و دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران هستم. از بنده آثار پژوهشی مختلفی در قالب کتاب و مقاله انتشار یافته که در اینجا به برخی از آنها اشاره شده است:

– تقریرهای رقیب درباره مدرنیته ایرانی: اعتراض و وفاداری، انتشارات قصیده سرا.

– السدیر مک اینتایر: جماعت گرایی،فضیلت محوری و سیاست، انتشارات قصیده سرا.

-سه تقریر رقیب درباره مدرنیته غربی: خروج، اعتراض، وفاداری، انتشارات قصیده‌سرا.

– جایگاه مفهوم فضیلت در اندیشه سیاسی اسلامی، انتشارات انجمن حکمت و فلسفه.

– درآمدی بر مناظره لیبرال ها و جماعت گرایان در فلسفه سیاسی معاصر، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

– گفتارهایی درباره مشروطه ایرانی، انتشارات هزاره سوم اندیشه.

– به سوی جامعه فضیلتمند، انتشارات قصیده‌سرا.

– گفتارهایی درباره آزادی و عدالت، انتشارات هزاره سوم اندیشه.

- سیاست و حکومت در اقلیم کردستان عراق: گفتگو یا حکمت محمد کریم (ملا بختیار)، انتشارات هزاره سوم اندیشه‌.

-روایت داریوش: روایت داریوش آشوری از مسئله توسعه در ایران، در همکاری با دکتر محسن رنانی، انتشارات روزنامه شرق.

-روایت فرهنگ: روایت فرهنگ رجایی از مسئله توسعه در ایران، در همکاری با دکتر محسن رنانی، انتشارات روزنامه شرق.

-مقاله‌ « مسائل قومی و هویتی و صلح در ایران امروز» در کتاب «صلح ایرانی»، انتشارات همرخ.

با سلام و احترام خدمت دوستان و همراهان عزیز

بنده مختار نوری هستم و اخیرا این کانال شخصی را جهت معرفی کارها و برنامه‌های پژوهشی و علمی خودم و همچنین معرفی رخدادها و آثار علمی مفید و جدید در رشته علوم سیاسی ایجاد کرده‌ام. از همه اساتید، پژوهشگران و دانشجویان عزیز دعوت می‌کنم با حضور در این کانال و معرفی آن به علاقه‌مندان بنده را همراهی فرمایید🌷