✅ گزارش یک رویداد میدانی محیط زیستی در سرزمین فرهنگ و هنر🔹 در آخرین جلسه ماهانه اعضای شبکه سمن های محیط زیستی خراسان رضوی که در مهر ماه برگزار شد، مقرر شد که به منظور حمایت از پاسداشت مجموعه برکه های سی سر (تالاب سی سر) واقع در شهرستان نیشابور، یک بازدید میدانی تدارک دیده شود.
🔹 خوشبختانه با پیگیری اعضای هیات مدیره و همراهی خوب اعضای شبکه، کمی بیش از یک ماه بعدتر، این برنامه عملیاتی شد. با استقبال بسیار خوب دوستداران محیط زیست، جمعی ۳۵ نفره (تقاضا زیاد بود اما محدودیت ظرفیت داشتیم و از علاقمندانی که امکان پذیرش نداشتیم پوزش طلبیدیم) از فعالان مستقل و نمایندگان سمن هایی چون جمعیت ناجیان آب، دیده بان آب هوا زمین، آوای طبیعت نیشابور، درختکاران، خاکیار، انجمن وگان مشهد، گروه G&G و ... در گروه های سنی و با تخصص های مختلف در این برنامه حضور یافتند.
🔸 دوستان به موقع و منظم سر قرار حاضر شدند و در امتداد دامنه های باشکوه رشته کوه بینالود در هوایی خنک، دلنشین و مه آلود مسیر را طی کردیم. از ملک آباد، دیزباد، بوژان، قدمگاه، نیشابور و فیروزه گذاشتیم تا به روستای کوهپایه ای زرنده رسیدیم. دهیار و اعضای شورای روستای زرنده با مهربانی و چای آتشی دلچسبی از ما پذیرایی کردند، برخی دلسوزان محیط زیست نیشابور نیز در محل به ما پیوستند، تپه های نمکی را پیاده طی کردیم تا به برکه های شگفت آور و فیرزه ای رنگ سی سر رسیدیم که در حصاری طبیعی از نی های سبز و بلند حفاظت می شد.
🔸 از قدمت و ارزش زیستی تالاب سخن به میان آمد و اینکه چگونه طی هزاران سال این برکه های به هم پیوسته همچون یک خانواده از طریق جریان آب زیرزمینی با یکدیگر پیوند خورده و استوار مانده اند.
🔺 اما شوربختانه توسعه فعالیت های یکی از معادن در مجاورت برکه ها، زنگ خطر را به صدا درآورده است. اهالی زرنده از این برکه ها همچون فرزندانشان با تعصب و عشق حفاظت کرده بودند و با کمک فعالان محیط زیست و دستگاه های دولتی این مجموعه را در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسانده اند.
🔸 حضور فعالان محیط زیست در سی سر تبدیل به آیینی برای نصب تابلوهایی در منطقه شد که بیانگر ثبت این تالاب در فهرست میراث طبیعی کشور بود.
🔸 اما این آغاز راه است، باید سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی نیز از ظرفیت های قانونی و حقوقی خود برای اطمینان از حفظ و حراست از این برکه ها استفاده کند.
🔹 بعد از تالاب سی سر روانه سد بار در مسیر جاده مجتمع فولاد شدیم. به واسطه گذر از مجاورت این مجموعه صنعتی غول پیکر فرصتی دست داد تا اندکی با مسائل مربوط به صنعت فولاد نیز آشنا شویم.
🔹 سد مخزنی بار نیز از طراحی مهندس متمایزی برخوردار بود که این تمایز از مطالبه جامعه محلی ناشی شده بود که از منظر اجتماعی در نوع خود کم نظیر بود. سدی با ۲۳ میلیون مترمکعب گنجایش که بر خلاف سایر سدها به جای یک دیوار خاکی سه دیوار خاکی داشت. اما آنچه به جذابیت بیش از پیش این بازدید افزود حضور صدها پرنده مهاجر یا بومی در دریاچه این سد بود که به لطف امکانات پرنده نگری آقای ناصری از اداره محیط زیست نیشابور امکان تماشای مناظر زیبای حضور گروهی پرندگان فراهم شد.
🔸 در ساختمان مدیریت سد بار پس از شنیدن توضیحات مدیر بهره برداری سد، پرسش و پاسخ و گفتگوی مفیدی پیرامون جنبه های فنی احداث و بهره برداری از سدها، حفاظت از رودخانه ها و مسائل مرتبط با تامین آب صنایع، شرب و کشاورزی و حقابه محیط زیست صورت گرفت.
🔅 پس از صرف نهار در شهر نیشابور، به سمت جاده خیام که به آرامگاه جناب خیام ختم می شد حرکت کردیم تا در امتداد جاده قدیم مشهد-نیشابور واقع در جنوب شهر به محل پدیدار شدن شکاف ها و فرونشست در سطح زمین برسیم. البته زمان بسیار زود سپری شده بود و به دلیل تاریک شدن هوا امکان بازدید فراهم نشد پس ناگزیر در میانه راه از این قسمت صرف نظر کرده و به سمت مشهد تغییر مسیر دادیم. در مسیر بازگشت با مشارکت حاضران گفتگو و تبادل نظر در مورد مسائل مربوط به حفاظت از منابع آب زیرزمینی و مسائل مرتبط با توسعه پایدار و تامین نیاز آبی کلانشهر مشهد صورت گرفت.
🟢 فضای حاکم بر بازدید سرشار از انرژی مثبت، صفا، احترام، صمیمت، همدلی و شادی بود. همه حاضران در این بازدید از عاشقان محیط زیست بودند و ضمن اینکه تلاش داشتند هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نکنند، آنچه در کلامشان و نگاهشان جاری بود دغدغه حفاظت از محیط زیست و سرمایه های طبیعی این سرزمین بود.
🌱 ارادتمند، محمد فشایی
۲۴ آبان ۱۴۰۳
@NGOKhirasanRهیات مدیره شبکه سمن های محیط زیستی خراسان رضوی
