حکمت و معرفت (Dharma_emission)

تخار ها (Tocharians):

تُخار نام قومی هندواروپایی ساکن تُخارستان بود که در سدهٔ سوم پیش از میلاد در نواحی کوچا و تورفان در شمال شرقی سرزمینی که بعدها ترکستان شرقی یا ترکستان چین خوانده شد، به سر می‌بردند. مردمی قوی و نیرومند بودند و به یکی از زبان‌های وابسته به گروه زبانی هندواروپایی سخن می‌گفتند که به زبان تخاری معروف است. این زبان شرقی‌ترین زبان شناخته شدهٔ هندواروپایی است.

در میانه‌های سدهٔ دوم پیش از میلاد تخارها بر اثر تهاجمات هون‌ها ناگزیر به نواحی غربی‌تر کوچ کردند. منابع چینی در شرح این رویداد از دو قوم یوئه‌چی و ووسون نام برده‌اند که از برابر هون‌ها گریخته، و به نواحی فرغانه رانده‌اند و اندکی پس از ۱۶۰ پ.م از سیحون (سیردریا) گذشتند و به قلمرو دولت یونانی باختر سرازیر شدند و میان سال‌های ۱۴۰ تا ۱۳۰ پ.م. دولت یونانی باختر را برانداختند. استرابون از مردمی چادرنشین به نام «تخاروی (Tokharoi)» یاد کرده‌است که در این تهاجم شرکت داشته‌اند. با برافتادن دولت یونانی باختر، این قبایل بیابان‌گرد دولت کوشانیان را بنیاد نهادند و پس از آن، تاریخ تخاریان و زیستگاه جدیدشان، یعنی تخارستان با تاریخ این دولت درآمیخت.

با انقراض کوشانیان به دست شاپور اول ساسانی (۲۴۰–۲۷۰ میلادی) قلمرو آنان و از آن میان تخارستان بر قلمرو ساسانیان افزوده شد. بنابر سنگ‌نوشتهٔ شاپور اول ساسانی در کعبهٔ زرتشت، او حکومت تخارستان را به پسرش نرسی سپرد و پس از آن، این سرزمین را استانداران ساسانی ملقب به «کوشانشاه» اداره می‌کردند، تا آنکه در ۳۶۰ م. با تهاجمات گروهی از هون‌ها موسوم به هون‌های کیداری به نواحی شرقی شاهنشاهی ساسانیان، حکومت ایرانی کوشانشاهان برافتاد و این سرزمین به تصرف آن‌ها درآمد. اما دیری نپایید که در اواخر سدهٔ چهارم میلادی موج تازه‌ای از مهاجمان هون، معروف به هپتالی از جیحون گذشتند و کیداری‌ها را به نواحی جنوبی‌تر راندند و نخستین پادشاهی هپتالی را در تخارستان بنیاد نهادند که از تخارستان تا مرو را شامل می‌شد.

تخارستان در دست هپتالیان باقی بود، تا آنکه در حدود سال ۵۵۸ م. خسرو اول انوشیروان با یاری خاقانات غربی ترک آنجا را تصرف کرد و هپتالیان را به اطاعت درآورد. اما چیرگی ساسانیان بر تخارستان چندان نپایید، زیرا با گذر ترکان غربی از جیحون و استقرار در نواحی جنوبی آن، تخارستان به دست آنان افتاد.

تخارستان در سال ۳۲ هجری قمری/۶۵۲ میلادی توسط سپاهیان عبدالله بن عامر بن کریز به جنگ و صلح گشوده، و بر قلمرو مسلمانان عرب افزوده شد. از سدهٔ نهم میلادی به بعد (پس از آمدن قوم ترک‌تبار اویغور در سدهٔ نهم میلادی) از قوم تُخار و زبان تخاری دیگر اثری پیدا نشده و گمان می‌رود این زبان با هجوم اقوام ترک به منطقه منقرض شده باشد.

در اواخر دههٔ هشتاد میلادی، اجساد ۳۰۰۰-سالهٔ مومیایی‌شدهٔ چند تخاری که به خوبی سالم باقی مانده‌بودند در صحرای دورافتادهٔ تکله‌ماکان در چین کشف شد. آنان دارای موی سرخ-طلایی و ویژگی‌های اروپایی بودند و به نظر نمی‌رسید که نیاکان مردمان امروزی چینی باشند.

به سرزمین تخارستان, بلخ یا باختر هم میگفتند. باخْتْر (پارسی میانه: بخل (Baxl)؛ یونانی باستان: باکتریانه Βακτριανή؛ لاتین: باکتریانا Bactriana یا به‌طور ساده‌تر باکتریا Bactria) که در برخی نوشته‌های نوتر با نام تُخارستان هم شناخته شده، نام سرزمینی باستانی و پهناور است که بخش‌های گسترده‌ای از شمال خاوری ایران باستان را در بر می‌گرفت. باخْتْر از شمال با سرزمین سُغد و آمودریا و از شرق با چین و از جنوب با هندوستان و رشته‌کوه هندوکش مرز مشترک داشت. پایتخت آن شهر باختر (به یونانی: Βάκτρα باکترا) یا زاریاسپا بود که امروزه بلخ نامیده می‌شود و شهری است در استان بلخ در شمال افغانستان امروزی.

تخارستان باستان امروزه بخش‌هایی از افغانستان، تاجیکستان، پاکستان و بخش‌های کوچکی از ازبکستان و ترکمنستان و چین امروزی را تشکیل می‌دهد.

#تخاری_ها
#تخارستان
#مردمان_آریایی
#کوشانیان
#ساسانیان
@Dharma_emission

سرندیب:

سرندیب نام سرزمینی در تواریخ عصر اسلامی است که همان سریلانکا میباشد. پیش از سال ۱۹۷۲ به این کشور سیلان می‌گفتن. در واژه نامه برهان قاطع آمده که سرندیب نام کوهی است مشهور که آدم صفی علیه السلام از بهشت بدانجا فرودآمد و مقام کرد و نقش قدم او در آنجا هست، و بعضی گویند نام شهری است بزرگ بر لب دریا و آن کوه منسوب به آن شهر است، و گویند قبر ابوالبشر در آنجا است. بطرف جنوب هندوستان جزیره ای است که آن را سیلان نیز گویند و آن قریب خط استواست و شهری در آن جزیره واقع است و آن را نیز سراندیب نامند و به هندی سراندیپ راسنگلدیپ نیز گویند و آدم به کوه سراندیب افتاد و آن را یود خوانند.

سراندیب را کار بر هم زدم
قدم بر قدمگاه آدم زدم.
نظامی

مسلمانان‌ درباره مذهب‌ بودایی‌ اطلاعات‌ مختصری‌ داشتند، این‌ نکته‌ شایان‌ توجه‌ است‌ که‌ با قرار دادن‌ محل‌ هبوط‌ آدم‌ در جزیره سرندیب‌، روایات‌ بودایی‌ را که‌ حاکی‌ از وجود ارتباط‌ میان‌ «قله‌ آدم‌» و شخصِ بوداست‌ با تاریخِ مذهبی‌ خود وفق‌ داده‌اند و این نشان از اندیشه ی کثرت گرایی دینی و شمول گرایی در میان مسلمانان قرون وسطا بوده است که با جای دادن انبیای خود در مکان مقدس بوداییان خواستار ایجاد این پیوند بوده اند.

عزیزالدین نسفی از عرفای برجسته فارسی نویس قرن 7 هجری که عمده عمر خود را در خوارزم و بخارا سیر کرد در کتاب کشف‌الحقایق آدم را کنایه از عقل، حوا را کنایه از روح، شیطان را رمز طبیعت، طاووس و مار را رمز شهوت و غضب می‌داند و نتیجه می‌گیرد که آدم مرکب از ۲ جنبه ملکی و شیطانی یا عقل و طبیعت است؛ بنابراین «در هر که عقل غالب است ملکی است و در هر که طبیعت غالب آمد شیطانی است».
همچنین وی امانت سپرده شده به آدم را به «امانت عشق» تعبیر می‌کند و معتقد است که مقصود از قدمگاه آدم در جزیره سرندیب، جایی است که آدم «از مرتبه حیوانی به مرتبه انسانی رسید»

روایتی از امام علی (علیه‌السّلام) نیز وجود دارد که ناظر به هبوط حضرت آدم (علیه‌السّلام) در منطقه سراندیب (سری لانکا) است:
شخصی از امام پرسید بهترین منطقه در زمین کجا است؟ حضرت (علیه‌السّلام) فرمودند: «یک وادی که به آن سراندیب گویند و حضرت آدم (علیه‌السّلام) از آسمان در آن‌جا فرود آمد».

#مقام_آدم
#سرندیب
#سریلانکا
#تواریخ_دوره_اسلامی
@Dharma_emission

پلیگراف (Polygraph):

پُلی‌گِراف (به انگلیسی: Polygraph) که عموماً به اشتباه «دروغ‌سنج» خوانده می‌شود، دستگاه یا روشی است که چندین شاخص فیزیولوژیک فرد از جمله فشار خون، نبض، تنفس و فعالیت الکتریکی پوست را در حین پرسش و پاسخ از وی اندازه‌گیری و ضبط می‌کند. پلی‌گراف بر اساس این باور ساخته شده‌است که با در نظر گرفتن پاسخ‌های افراد به سوالات خنثی (سوالات کنترل) و سوالات اصلی دربارهٔ جنایت، می‌توان به راستی یا دروغ بودن پاسخ آن‌ها پی‌برد.

متخصصان دروغ‌سنج عقیده دارند که فعالیت فیزیولوژیک انواع مختلفی دارد که به هنگام دروغ گفتن می‌توان آن‌ها را تشخیص داد. دروغ‌سنج علایم فیزیولوژیک ناشی از برانگیختگی را ثبت می‌کند. (مثلاً عرق‌کردن پوست، تغییر در تنفس و سرعت تپش قلب). بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که دستگاه دروغ‌سنج، به جای سنجش دروغ، برانگیختگی را می‌سنجد.

منتقدان می‌گویند که دروغ‌سنج معمولاً غلط عمل می‌کند و نمی‌تواند بین دروغ‌گویی و برانگیختگی عمومی تمایز قائل شود (برانگیختگی عمومی ممکن است در اثر اضطراب یا احساس گناه به وجود بیاید). بسیاری از افراد بی‌گناه به سوالات مطرح شده واکنش شدیدی نشان داده که این شاید به خاطر ترس از در معرض اتهام قرار گرفتن باشد. منتقدان می‌گویند که بعضی (شاید بسیاری) از مردم به ویژه دروغ‌گوهای حرفه‌ای می‌توانند دروغ گفته بدون آنکه واکنش فیزیکی آشکاری نشان دهند. دروغ‌سنج‌ها می‌توانند نشان دهند که فرد دروغ می‌گوید اما نمی‌توانند معیارهای علمی را برآورده کند.

در حال حاضر اسکنر مادون قرمز، تکنیک دیگری برای یافتن دروغ‌گوها است که به تدریج در حال تکمیل شدن است. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که اسکن از چهره با اشعهٔ مادون قرمز در یافتن دروغ‌گویی به اندازهٔ پلی‌گراف‌ها قابل اعتماد است. بعضی فنون دیگر به جای روش‌های قدیمی (اندازه‌گیری علایم غیر مستقیم برانگیختگی هیجانی) مستقیماً به مغز نگاه می‌کنند؛ مثلاً به عقیدهٔ دانیل لنگلین و همکارانش، افراد دروغ‌گو، باید جلوی راست‌گویی را بگیرند تا بتوانند دروغ بگویند؛ بنابراین برای دروغ‌گویی باید مناطق بیشتری در مغز فعال شوند.

پلی‌گراف در سال ۱۹۲۱ میلادی توسط جان آگوستوس لارسن، دانشجوی پزشکی در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی اختراع شد. پلی‌گراف در فهرست بزرگ‌ترین اختراعات دانشنامه بریتانیکا که در سال ۲۰۰۳ میلادی منتشر شد قرار دارد.
#پلیگراف
#دروغ_سنج
@Dharma_emission