گزارشی از آموزش کتیبههای پهلوی ساسانی و اشکانی در بنیاد نیشابور
استاد فریدون جنیدی در صفحات پایانی کتاب نامهٔ پهلوانی (۱۳۶۰) الفبای گشتهدبیره (خط پهلوی اشکانی کتیبهای و خط پهلوی ساسانی کتیبهای) یا خط پهلوی منفصل و الفبای دیندبیره (خط اوستائی) را فهرست کردهاند. این کار هدفی مهم دارد: آموختن هام دبیره (خط پهلوی ساسانی) برای خواندن نوشتههای پهلوی (فارسی میانهٔ زرتشتی) آغاز راه فراگیری فرهنگ و زبانهای باستانی ایران است و دروازهای است میان فرهنگ و زبانهای ایرانی پیش و پس از اسلام.
در همان کتاب، متن دو کتیبه کوتاه از دورهٔ ساسانی آمده است تا خواننده به کمک فهرست الفبا آن را بخواند و راه را پیبگیرد
بانو نسرین فروتن، از شاگردان پیشکسوت استاد فریدون جنیدی، تقریبا از ۲۵ سال پیش تا کنون، در تدریس زبان پهلوی ساسانی و خط آن (هامدبیره) و کتیبههای پهلوی اشکانی و ساسانی و خطهای آن (گشتهدبیره) به فرزندان بنیاد نیشابور زمان خود را ویژه کردهاند.
ایشان قرائت، ترجمه و تحلیل متنهای گوناگون پهلوی (بندهش، مینوی خرد، ارداویرافنامه، درخت آسوریک، نامهٔ شهرستانهای ایران، یادگار زریران و ...) و مهمترین کتیبههای پهلوی ساسانی و اشکانی، به همراه متن سکههای دارای کتیبهٔ پارسیک و پهلوانیک را آموزش میدهند.
شرکتکنندگان در این انجمنها انبوهی از آگاهیهای زبانی و فرهنگی را کسب میکنند. با این کار در ادامهٔ راه پهلویآموزی و سپس آموختن زبانهای اوستائی و فارسی باستان، در بنیاد نیشابور و نیز دیگر زبانهای باستانی (زبانهای ایرانی میانهٔ شرقی)، در دانشگاهها و مؤسسات آموزشی دیگر، تواناتر میشوند.
معمولا پس از ۵۴ جلسه مقدماتی پهلویآموزی (خواندن متن کامل کتاب نامهٔ پهلوانی و کارنامهٔ اردشیر بابکان) و آغاز انجمن آموزشی قرائت، ترجمه و بررسی متن یادگار زریران، شاگردان میتوانند در انجمنهای آموزشی گشته دبیره ساسانی شرکت کنند.
پس از پایان این دوره، آموختن پهلوی اشکانی کتیبهای آغاز میشود. تا پیش از همهگیری ویروس کرونا، انجمنهای گشتهدبیره دست کم هر دو سال یکبار برگزار میشد.
اکنون پس از چند سال توقف، از اسفند ۱۳۹۹ تا اردیبهشت ۱۴۰۳، این انجمنها ازسرگرفته شدهاست.
بانو فروتن، دانشآموختهٔ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه، جز آموختن زبانهای پهلوی و اوستایی در بنیاد نیشابور و مکتب استاد فریدون جنیدی، نزد استاد عبدالمجید ارفعی خط و زبان عیلامی (ایلامی/خوزی) را آموختهاند و به صورت گسترده پیرامون هزوارشهای پهلوی، اسطورهها و افسانههای ایران و میانرودان و فرهنگ عمومی مردم آذربایجان و زبان ترکی آذربایجانی تحقیق کردهاند.
برای این بانوی گرامی شادی و تندرستی همواره آرزو میکنیم.
#بنیاد_نیشابور
https://t.center/bonyad_neyshaboor