درسگفتار (حضوری، آنلاین و آفلاین) جان کِیج زیر ذره‌بین؛ از جدال شوئِنبرگ و کِیج تا مسأله‌ی نوفه در کمپوزیسیون به‌هدایت حسین موسوی ۵ جلسه‌ از ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ چهار‌شنبه‌ها: ۱۶ تا ۱۸   در موسیقی قرن بیستم، مسائل مهمی پدید آمد که در راستای تفکر حفظِ سنت کلاسیک که شوئنبرگ نیز به شکلی از هواداران آن بود، پیش نرفت. زمانی که کیج از شوئنبرگ جدا شد، اختلاف اصلی این بود که برای شوئنبرگ، کمپوزیسیون بدون هارمونی، بی‌معنی بود و کیج برخلاف او یقین داشت که هارمونی باید حذف شود و به جایگزینی هارمونی با ساختار ریتمیک میکروماکروکاسمیک در کمپوزیسیون دست یازید. همچنین کیج با گرایش به سمت موسیقی کوبه‌ای گام در مسیری گذاشت که در آن نوفه به مثابه موسیقی نقش ایفا می‌کرد و گام نخستین این رویکرد با ابداع پیانوی آماده‌سازی‌شده برداشته شد. با این‌همه کیج در ادامه‌ی مسیر خود، دوباره به سوی هارمونی چرخش کرد و با ابداع تکنیک گاموت، مجموعه آثاری پدید آورد. در این کارگاه قصد داریم در پنج جلسه، اولا ساختار ریتمیک را از بُعد ضرورت وجودی آن، مسیر تاریخی-فلسفی‌اش و همچنین از بُعد ساختاری‌اش مورد بررسی قرار دهیم؛ ثانیأ پیانوی آماده‌سازی‌شده را از منظرهای تاریخی-موسیقایی، گسترش این سیستم که منجر به برجسته‌شدنِ مقوله‌ی صدا می‌شود و مسائل تکنیکال‌اش را بررسی کنیم؛ و ثالثأ تکنیکِ گاموت در هارمونی را از ابعاد فلسفی و کمپوزیسیونی‌اش واکاوی کنیم. رویکرد تحلیلی در این دوره در رابطه با هر نگرش، چشم‌انداز عمیق‌تری به ما می‌دهد. همچنین ارائه‌ی پروژه‌های عملی و بررسی آنها در جلسه‌ی آخر، به این دوره جنبه‌ی کاربردی خواهد بخشید‌. لازم به ذکر است برای شرکت در این دوره دانش عمومی دروس آهنگسازی و اطلاعات نسبی از تاریخ موسیقی نیمه‌ی اول قرن بیستم راه‌گشاست.   جلسه‌ی نخست: ضرورت بنیادین ساختار ریتمیک و گسترش آن (ساختار میکروماکروکاسمیک یا فرم جذر) زمانی که کیج هارمونی را در روند پیشبرد کمپوزیسیون مردود خواند، ساختار ریتمیک به مثابه عنصر اصلی در خلق اثر ظاهر شد و در ابتدا ایده‌ی آهنگسازی او بر اساس روابط طولی زمان و عبارات شکل گرفت. در این جلسه برخی از آثار کیج را با رویکردی تحلیلی از بُعد ساختار ریتمیک بر اساس مقوله‌ی تقسیم‌بندی زمانی عبارات و icti-control (کنترل اتک‌ها‌) مورد بررسی قرار خواهیم داد. سپس به این خواهیم پرداخت که  چگونه گسترش ایده‌ی آهنگسازی بر اساس تقسیم‌ بخش‌های موسیقی از نظر طول عبارت‌ها، به ابداع ساختاری به نام میکروماکروکاسمیک یا فرم جذر منتج شد.   جلسه‌ی دوم: پیانوی آماده‌سازی‌شده و تکامل آن جان کِیج برای ساخت یک اثر و اجرای آن با مشکلی مواجه شده بود. او به سازهای پرکاشن نیاز داشت اما صحنه‌ی اجرا، ظرفیتی برای یک ارکستر کوبه‌ای به دست نمی‌داد؛ بنابراین دریافت که می‌توان با تغییر در ساختار پیانو و قرار دادن اشیائی بین سیم‌ها، آن را به یک ارکستر کوبه‌ای تبدیل کند. در این جلسهْ بُعد تاریخی پیانوی آماده‌سازی‌شده  و همچنین نحوه‌ی گسترش این نگرش را بررسی خواهیم کرد‌ و سپس به مجموعه‌ سونات‌ها و اینترلودها به عنوان مهم‌ترین آثاری که برای پیانوی آماده‌سازی‌شده نوشته شده‌اند خواهیم پرداخت. در این مجموعه علاوه بر پیچیده‌تر شدنِ متریالِ مورد استفاده، ساختار ریتمیک نیز ظاهر می‌شود. در این جلسه تلاش داریم این مجموعه را از دو بُعد تحلیل ساختاری و متریال تشریح کنیم. جلسه‌ی سوم: مسأله‌ی نوفه در اندیشه‌ی کِیج، صدا می‌بایست ماهیت اصلی‌اش را نشان دهد و وانمود نکند که چیز دیگری است. بنابراین او مفهوم کنسونانس و دیسونانس را مردود خواند و هر صدا را به مثابه یک ساز تلقی می‌کرد. در این جلسه با بررسی مسائلی در حوزه‌ی نوفه، اثر waterwalk و آثار دیگرِ همسو با آن را تحلیل خواهیم کرد.   جلسه‌ی چهارم: تکنیک گاموت گاموت، تکنیک ابداعی کِیج در هارمونی است که برخی معتقدند ریشه در نگرش اریک ساتی دارد. در این جلسه قصد داریم اولا  به مسائل تاریخی-فلسفی پیدایش این تکنیک و ثانیا با تشریح مسائل تئوریک، به بررسی اثر فصل‌ها بپردازیم. همچنین در شرح بازتعریفِ عمل معکوس به تحلیلِ کوارتتِ زهی در چهار بخش خواهیم پرداخت که نشان‌دهنده‌ی پیشرفتِ شگرفی در استفاده‌ی کیج از تکنیک گاموت است. لازم به ذکر است که در پایان این جلسه، پروژه‌ای عملی در راستای مسائل تشریح شده، ارائه می‌گردد که هنرجو در بُعد پراکتیک نیز کسب تجربه کند.   جلسه‌ی پنجم: بررسی پروژه‌های دانشجویان در این جلسه، پروژه‌های عملی دانشجویان از بُعد فنی و ایده‌مندی مورد بررسی قرار می‌گیرد. ادامه👇