⭕️نگاهی به
نمادپردازی در فیلم «باشو غریبه کوچک»
🎞مقدّمهای به سرفصل نماد و
نمادپردازی در متن سینمایی – قسمت دوم (پایانی) + فیلم
✍️ آرین طاهری
🔷«باشو غریبه کوچک» پنجمین فیلم بلند بهرام بیضایی است که در سال ۱۳۶۴ و در دوران جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران ساخته شده است. درون مایه عمده فیلم، به دوگانه «بیگانه» و «خودی» و تلاش بیگانه برای کسب مشروعیّت، در سرزمین غریب اختصاص دارد. داستان فیلم، روایت پناه جویی پسربچه عرب ایرانی به اسم باشو است که به شکل اتّفاقی با سوار شدن مخفیانه پشت یک کامیون، سر از سرزمینهای سرسبز شمالی در میآورد؛ جایی که هیچ اثری از جنگ و ویرانی دیده نمیشود. یک زن روستایی به نام نایی جان او را پناه میدهد و از او مثل دو فرزند دیگرش نگهداری میکند.
🔶در صحنهای که باشو به خاطر ناتوانی در برقراری ارتباط کلامی، برای اوّلین بار با کودکان محلّی درگیر میشود، بیان نمادین مرتبط با نماهای آغازین فیلم فعّال میشود. بعد از فروکش کردن زد و خورد کودکان و لحظه تأثیرگذار روخوانی کتاب فارسی توسط باشو، او در پاسخ به سؤال کودکان که میپرسند، پدر و مادرت کجا هستند؟ و چرا مدرسه را رها کردی؟ پاره سنگی از زمین بر میدارد و خانه کوچک و بچگانهای را که بچههای نایی جان با قطعههایی از چوب ساخته بودند، هدف قرار میدهد. جهت نگاه کودکان، به تمرکز مخاطب فیلم برای تماشای پلانهای بعدی جهت میدهد.
🔷مهمترین کارکرد چنین تمهید هنرمندانه و شاعرانهای، تأکید بیانی بر مفهوم و معنایی است که به دلیل بزرگی و پیچیدگی آن، راهی جز رمزگذاری نمادین و بیان سادهسازی شده و ایجازگونه آن وجود ندارد. این دقیقاً همان کارکرد ازلی
نمادپردازی در سخن و ادبیات انسانی است. یعنی قرار گرفتن واژهای در ظاهر ساده امّا در بر دارنده مفاهیمی بسیار عمیق و پیچیده که به صد دفتر نیز شرح و بسط آنها امکان پذیر نیست. شرح ویرانیها و حرمان باشو از حادثه جنگ، از آن حقایق پیچیدهای است که بیان آن فقط به زبان نمادین ممکن به نظر میرسد تا آب و تاب و سوز و گداز کلام.
⭕️متن کامل این یادداشت و فیلمهای مرتبط با آن را در سایت آینه بخوانید:
➡️ goo.gl/2r9FcL ⬅️✅متن قسمت اول این مقاله در سایت آینه:
➡️ goo.gl/vdQMcz#نقد_و_مقاله#نشانه_شناسی#نمادپردازی#مطالعات_سینما===============================
✅مقالات تخصصی سینما در
#کانال_مدرسه_آینه:
🚩 telegram.me/joinchat/AukODDv0hBFKAc8wOeb0bg===============================