همبستگی جهانی در معرض تهدید؛ چارهای جز حفظ و توسعه جامعه مدنی نیست
🔸 بر اساس گزارش CIVICUS، بیش از ۸۵ درصد از جمعیت جهان با محدودیتهای شدید فضای #مدنی زندگی میکنند و کمتر از ۴۰ کشور شرایط فضای مدنی مناسب و مطابق با هنجارهای بینالمللی دارند. «ماندیپ تیوانا»، رئیس بخش شواهد و مشارکت این سازمان در مقالهای وضعیت فضای مدنی و همبستگی جهانی را نگرانکننده دانسته و نوشته است:
🔸جهان در حال حاضر دورهای را پشت سر میگذارد که میتوان آن را تهدیدی برای دههها پیشرفت در زمینه حقوق بشر، عدالت و برابری دانست. در مناطق مختلف جنگ در جریان است و غیرنظامیان به صورت بیرحمانهای مورد هدف قرار گرفتهاند. از سوی دیگر #محیط_زیست وضعیت خوبی ندارد و در حال نابودی به دست صنایع آلاینده است. ثروتِ کمتر از صد نفر، بیش از دارایی نصف جمعیت جهان است و دیکتاتورها آینده نسل جوان و نسلهای بعدی را تهدید و تضعیف میکنند. حقوق زنان و اقلیتهای جنسیتی نیز وضعیت نابسامانی دارد.
🔸در چنین شرایطی، بیش از هر زمان دیگر، جامعه مدنی و افراد دغدغهمند باید فعال باشند. همانطور که تاریخ هم نشان میدهد، جنبشهای اعتراضی و فعالیتهای خلاقانه مدنی توانستهاند حتی در مدت کوتاهی تغییراتی اساسی به وجود بیاورند که نمونه آن را در بنگلادش مشاهده کردیم.
🔸فضای مدنی یعنی حق سخن گفتن، #سازماندهی و اقدام کردن. فضای مدنی بر پایه آزادیهای بنیادین همچون #حق_تجمع مسالمتآمیز، حق تاسیس انجمن و آزادی بیان است که در قوانین اساسی همه کشورها و قوانین عرفی بینالمللی بر آنها تاکید شده است. اما برای بیش از ۳۰ درصد جمعیت جهان، وضعیت آنقدر بد است که حتی کوچکترین انتقاد عمومی از صاحبان قدرت میتواند منجر به زندان طولانیمدت، تهدید جانی یا تبعید شود.
🔸فضای آنلاین هم جزیی از فضای مدنی است و درحالی که به بهبود #آزادیهای_مدنی و گسترش همبستگی جهانی کمک میکند، حکومتهای سرکوبگر از سوی دیگر به طور فزایندهای از #سانسور، اطلاعات نادرست، #قطع_اینترنت و نظارت غیرقانونی برای تضعیف این فضا استفاده میکنند.
🔸این سرکوبها، مسیر دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDGs) را دشوارتر کرده است. بر اساس گزارش پیشرفت SDGs سازمان ملل، در سال ۲۰۲۴، تنها ۱۷ درصد از اهداف #حقوق_بشری در مسیر درست پیش میروند، و تقریباً دو سوم اهداف از زمان پذیرش در سال ۲۰۱۵ یا پیشرفت کمی داشتهاند یا حتی عقبگرد کردهاند.
🔸البته جامعه مدنی همچنان از طریق فعالیتهایی همچون کمکهای بشردوستانه، بازسازی، جمعآوری شواهد نقض حقوق بشر و فراخواندن جامعه جهانی به اقدام در حال حل برخی از مشکلات اساسی جهان است. حتی با افزایش قدرت نیروهای ارتجاعی، بسیجهای #مدنی در کشورهایی مانند گواتمالا و لهستان نتایج مثبتی را رقم زدهاند.
🔸در برخی کشورها مانند موریس و استونی، جامعه مدنی موفق به جرمزدایی از همجنسگرایی و قانونگذاری در راستای برابری ازدواج شده است. فعالان محیط زیست نیز در سطح جهانی تلاش میکنند با الگوهای مصرف ناپایدار مبارزه و توجهها را به ضرورت کاهش گازهای گلخانهای جلب کنند.
🔸اما فعالان و سازمانهای جامعه مدنی در سراسر جهان همچنان با سرکوبهایی شدید مواجه هستند. اسناد نشان میدهد که بسیاری از مدافعان حقوق بشر به دلیل فعالیتها و باورهایشان جان خود را از دست میدهند و به زندانهای خودسرانه محکوم میشوند.
🔸برای مقابله با این بحرانها، کشورها باید محیطی امن را برای فعالیت آزادانه جامعه مدنی فراهم و قوانین محدودکننده را لغو کنند. نهادهای بینالمللی نیز باید به مسئولیتهای خود در حمایت از آزادیهای مدنی و تقویت جامعه مدنی پایبند باشند و برای آنکه وضع از این بدتر نشود راهی جز سرمایهگذاری روی فضای مدنی وجود ندارد.
#اصل۲۰
#جامعه_مدنی