چون میدانیم حاصل جمع مثبت و منفی صفر است، دیگر فقط باید سر در آوریم چه_ یا آیا میتوانم جرئت کنم و بگویم چهکسی_ اول بار این فرآیند را آغازید؟ چه چیزی میتواند ظهور خلقالساعه یک عالم را موجب شود؟ در آغاز بهنظر پرسشی گیج کننده میآید. بالاخره در زندگیِ عادی ما اشیاء از خلأ بیرون نمیآیند. نمیتوانید هروقت هوس کردید بشکنی بزنید و لیوانی قهوه ظاهر کنید. باید آن را با چیزهای دیگری مثل دانهی قهوه و آب و شاید کمی شیر و شکر بسازید. ولی به درون این لیوان قهوه سفر کنید، از ذرات شیر بگذرید، بروید به سطح اتم و بعد به زیر-اتم؛ وارد دنیایی خواهید شد که در آن بهوجود آوردنِ چیزی از هیچ ممکن است. لااقل برای زمانی کوتاه. دلیلش این است که در این مقیاس، ذراتی مانند پروتون، رفتارشان طبق قوانینی از طبیعت است که به آنها مکانیک کوانتوم میگوییم. واقعاً میتوانند اتفاقی باشند و کمی بمانند و بعد ناپدید شوند و جایی دیگر ظاهر شوند.
میدانیم زمانی عالم بسیار کوچک بوده، شاید کوچکتر از یک پروتون، و این معنایی شگفتانگیز دارد. یعنی خود عالم با تمامیِ وسعت و پیچیدگی حیرتانگیزش میتوانسته بهسادگی و ناگهانی ظاهر شود، بدون نقض قوانینِ شناخته شدهی طبیعت. از آن لحظه بهبعد، با انبساط فضا، مقادیر عظیمی انرژی آزاد شد؛ فضایی که خود محلی بود برای ذخیرهی تمامی انرژی منفی لازم برای تعادل حسابها. اما البته، پرسش اساسی دوباره به میان میآید: آیا خدا خالق قوانین کوانتومی بود که وقوع مهبانگ را ممکن میکرد؟ خلاصه، آیا لازم است خدایی باشد که شرایط بانگیدن مهبانگ را مهیا کند؟ من دوست ندارم به مؤمنان بر بخورد ولی فکر میکنم توضیحی که علم میدهد متقاعد کنندهتر از خالق الهی باشد.