🚨🎺 «دَمَنده در ساز» (در سازِ اینفودمی) #ب_پ @andishehsarapub دوستانی که سینمایی «رقصنده با گرگ» (با گرگ‌ها می‌رقصد) را دیده‌اند با نام‌گذاری سرخپوستان آشنا هستند: «رقصنده با گرگ»؛ «ایستاده با مشت»! «دمنده در ساز» (در سازِ اینفودمی)، نام سرخپوستیٍ ماست! وقتی که مطلبی را بی‌جا یا بی‌موقع منتشر می‌کنیم! ✍ دوستانی که مطالب کانال «پیش‌گیری از بیماری‌های واگیردار» @nouritazeh را دنبال می‌کنند، روزانه مطالبی را با یکی از این دو قصد ارسال می‌کنند: 1⃣ مطلبی را می‌فرستند و می‌پرسند «آیا این مطلب درست است؟» این‌که غلط بودنِ اغلب آن مطالب بسیار واضح است یک نکته است؛ این‌که چرا کاربران زیادی مطالبی را از منابع بی‌هویت و بدهویت مطالعه می‌کنند، نکته‌ای دیگر. این هم که مطالب عجیب را در این کانال‌های «دارای سابقۀ مکرر ارسال مطالب نادرست» می‌خوانند و با این‌که «مطالب آن‌ها را در هیچ منبع معتبری ندیده‌اند»، احتمال درست بودنش را جدی می‌گیرند هم نکته‌ای‌ست. این نکات نشان می‌دهند ما در بالا بردن #سواد_رسانه‌ای کاربران کوتاهی کرده‌ایم. اگر کانال یا صفحه‌ای داریم که چنین مطالبی را منتشر می‌کنیم، یا اگر چنین مطالبی را از کانالی یا گروهی بازنشر می‌کنیم، «دمنده در ساز اینفودمی» هستیم! 2⃣ مطلبی را می‌فرستند به این معنی که «این از دید پنهان نمانَد» یعنی «جایش در کانال خالی‌ست». بخشی از این نوع پیام‌ها، مشمول نکاتی‌ست که گفته شد: مطلبی نادرست از منبعی کم‌اعتبار یا بی‌اعتبار. بخش دیگر، «مطالبی درست» هستند اما کم‌اهمیت یا در آن جایگاه، بی‌اهمیت. اینفودمی فقط از مطالب نادرست نیست، از مطالب درستِ بی‌جا نیز هست؛ و «هر سخن، جایی و هر نکته، مکانی دارد». برای نمونه در ساعاتِ گذشته، چند دوست پیامی را فرستاده‌اند که می‌گوید «یک دارو مجوز فاز ۲ کلینیکال ترایال را از اف‌دی‌اِی گرفته است.» اتفاقاً شرکت سازنده‌اش را تا حدی می‌شناسم و دربارۀ بعضی از کارهایی که در موضوع کووید-۱۹ می‌کند اندکی خوانده بودم، اما اصلاً نام این دارو را نشنیده بودم و خبر نداشتم که امیدی هست که در حالت خاصی کاربردی برای بیماران بدحال کووید-۱۹ داشته باشد. به وب‌سایت شرکتش نگاه کردم. این که من نمی‌دانستم آن شرکت دارد آن دارو را بر روی بیماران بدحال کووید-۱۹ تست می‌کند، هیچ! شرکت، خودش هم این کار خودش را به حساب نیاورده بود! یعنی هیچ‌جای وب‌سایتش اثری از آن خبر نبود. در وب جست‌وجو کردم. مدیرعاملش در یک برنامۀ تلویزیونی آن خبر را مطرح کرده بود که بازتاب چندانی هم نداشته. اگر بنا باشد تمام یا اغلب کارهایی را که دربارۀ کووید-۱۹ در حال انجام است برای عموم بازگو کنیم: - حجم اطلاعات غیرلازم بسیار افزایش می‌یابد و می‌شویم «دمنده در ساز اینفودمی» و مطالب مهم‌تر را از دید مخاطب دور و او را خسته می‌کنیم؛ - اطلاعاتی را به عموم می‌دهیم که ممکن است گمراه‌کننده باشد. مثلاً دارویی را که دارد مورد مطالعه قرار می‌گیرد و هنوز اثربخشی آن اثبات نشده و مخاطب عمومی هم شرایط و زمان مصرف آن را نمی‌داند، اگر در دسترسش باشد ممکن است بی‌جا و بی‌موقع استفاده کند. برای امیدوار کردن مردم به این‌که بشر در برابر این کوروناویروسِ بی‌دست‌وپای خارج از بدن بی‌عرضه، خیلی هم بیکار ننشسته، لازم است تاحدی خبرهای تخصصی هم به زبان عموم و با رعایت جوانب بازگو شود، اما نه مواردی که هنوز به نتیجه نرسیده‌اند و برای عموم چندان کاربردی هم ندارند. هر زمان که این دارو لااقل فاز دوم آزمایش بالینی‌اش را طی کرد به شکلی که گمراه‌کننده نباشد می‌شود درباره‌اش نوشت. در مواردی، رعایت این نکات و تشخیص مرزها دشوار است و در مواردی حتی ممکن نیست، اما باید جداً سعی کنیم. در موارد متعددی هم تشخیص این‌که این مطلبی که می‌خواهیم منتشر یا بازنشر کنیم زبالۀ مجازی‌ست چندان دشوار نیست. 🚨👈«پیش‌گویی‌های «سعدی» دربارۀ پاندمیِ کووید-۱۹» را یادتان هست؟! او برای پیش‌گیری از ایجاد اینفودمی هم پندی دارد: دو چیز طیرۀ عقل است دم فرو بستن به وقتِ گفتن و گفتن به وقتِ خاموشی [طَیره: سبُکی] 🚨👈اینفودمی چیست؟ نقش و سهم «اینفودمی» در خسارت‌زنی‌ها و مرگ‌آفرینی‌های پاندمی «کووید-۱۹» 🚨👈آنچه عموم باید دربارۀ مقالات تخصصی بدانند 👈زبالۀ مجازی 👈خطر زردگرفتگی @andishehsarapub 🆘 لطفاً نوشته‌های مربوط به کووید-۱۹ را از این‌جا برای دوستان خود بفرستید: @nouritazeh | @HealthNotes