💠آیا
#تفسیر_بیان_السعادة تألیف
#ملاسلطان بیدختی مؤسس فرقه
#دراویش به اصطلاح گنابادی است
⁉️💢عده ای بر این عقیده اند که تفسیر ملاسلطان
#منسوب به ایشان است و این تفسیر را دیگران برای او نوشته اند، حتی برخی بر این باور اند که ملاسلطان اقدام به
#سرقت_ادبی کرده است.
💢اما آنچه مسلم است این است که: اصل استناد کتاب «بیان السعادة» به ملاسلطان بیدختی مورد
#تردید است. برای مثال برخی از علمای بزرگ مانند «حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی» صاحب کتاب معروف «الذریعة الی تصانیف الشیعة» استناد این کتاب به ملا سلطان را نپذیرفته اند. امری که طبق استناد به کتاب «خورشید تابنده» در ملاقات سلطان حسین تابنده با حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی مورد اعتراف تابنده واقع شده است.(1)
💢یکی دیگر از شواهدی که استناد این کتاب به وی را مخدوش می نماید، عربی بودن آن است. در گذشته و حتی در بین معاصرین متداول بوده و هست که کتاب ها و رسائل علمی خود را به زبان فنی و عربی می نوشته اند، در حالی که
#تمام تألیفات فنی و علمی ملاسلطان (به جز تفسیر بیان السعادة) به فارسی نوشته شده است!! بنابراین استناد این تفسیر به وی
#مورد_تردید است.
💢و اما از جمله کسانی که استناد تألیف این کتاب را به ملاسلطان نپذیرفته است، جناب مرحوم حاج شیخ محمدباقر گازاری، از علما و محدثین به نام بیرجند است که در کتابش تحت عنوان «اکفاء المکائد و اصلاح المفاسد» که در رد صوفیه، شیخیه و بابیه است، دربارۀ ملاسلطان و کتاب تفسيرش می نویسد:
«پس ببین چقدر از کتاب و سنت بی خبر است و از اینجا می توان تصدیق کرد آنچه را بعض ثقات ذکر کرده اند: که تفسیر از خود این صوفی نیست، بلکه آن را به خط قدیمی دیده و آن را صوفی دیگر مبدعی نوشته، و این درویش دست از معارف و علوم تهی به اسمش رواج داده و مضامین آن را نفهمیده است.»(2)
البته همین گفتار شیخ محمدباقر توسط «سلطان حسین تابنده» در کتاب «نابغه علم و عرفان» با تلخی ذکر شده است.(3)
💢همچنین «حاج شیخ عباسعلی کیوان قزوینی» معروف به «منصور علیشاه» شیخ تائب فرقۀ صوفیۀ نعمت اللهی بیدختی که در ایام ملاسلطان شیخ فرقه بوده و از مشایخ نورعلیشاهی و صالح علیشاهی نیز به شمار می آمده است، در کتاب رازگشا نسبت به استناد این کتاب به ملاسلطان اعتراض نموده و اعلام می نماید این کتاب حاصل
#تتبع_جمعی_از_نویسندگان از جمله خود وی بوده است، آنجا که می گوید: «همه میدانند که یکی از خدمات شایان من به او (ملاسلطان) چاپ کردن تفسیر او بود... من دو سال تمام ساعات عمرم را یکسره صرف تصحیح و حاشیه نویسی نمودم که عین خط خودم در حاشیۀ تفسیر چاپ شده...»(4)
البته «سلطان حسین تابنده» در کتاب «نابغه علم و عرفان» در کمال ناشي گري در مقام دفاع از کتاب «بیان السعادة» جدّش و ردّ ادعاي کيوان قزوینی، اعتراف کرده و می نویسد: «تصحیح نسخه چاپ، توسط مرحوم شیخ رضا تهرانی ملقب به شیخ الحکماء و حاج شیخ عباسعلی کیوان قزوینی بوده است.» وي در ادامه می نویسد: «و حاج شیخ عباسعلی کیوان قزوینی چند حاشیه مختصر نیز بر این کتاب نوشته که بعداً مورد اعتراض دانشمندان واقع شد.»(5)
👌لهذا با توجه به مجموع مستندات و اظهار نظرات در این مورد، اگر نگوییم این کتاب نوشته ی ملاسلطان بیدختی نیست؛ اما أقلاً در اینکه نوشته ی وی هم باشد،
#تردید_جدی وجود دارد.
📚پی نوشته ها:
1. خورشید تابنده، سلطان حسین تابنده، ص 307.
2. اکفاء المکائد و اصلاح المفاسد، ص 59
3. نابغه علم و عرفان، ص 232.
4. عباسعلی کیوان قزوینی،رازگشا،به اهتمام محمود عباسی،1376،صصص186و187و188
5. نابغه علم و عرفان، ص 230
#عبدالرحیم_بیرانوند🇮🇷 @rahim_1404