.
🔰كلاس ها وكارگاه هاى آزادِ
هنر و علوم انسانى
مؤسسه پژوهشی،آموزشی و مطالعاتی
آکادمی شمسه
💢ترم زمستان ۱۴۰۱
آنلاین
دکتر
#ابراهیم_صفابخشدپارتمان فلسفه آکادمی شمسه
🔹🔹 تجربه و طبیعت جان دویی
کتاب Experience and Nature که در سال 1925 منتشر شد، گسترده ترین و جامعترین تقریر مابعدالطبیعۀ جان دویی به شمار میرود. شیوۀ دویی در نگارش، بر جعل واژگانی بی سابقه و مهابت انگیز استوار نیست و همین آشنایی اولیه با واژگان کتاب، راه را بر سهل انگاری خواننده و از دست دادن محتوای در حال تکوین آن اصطلاحات باز می کند. در شیوۀ نگارش دویی، ظاهر آشنای واژگان کتاب تنها سرآغازی است برای راه یافتن به جریان تطوّر و تدقیق معنایی که در طی کاربرد در کتاب تجربه و طبیعت مضمونی اصطلاحی و فنّی به خود میگیرد. با وجود بازنگری دویی در سال 1929 برای ویراست دوم، برخی از شارحین معتقدند که دویی نتوانست برای مضمون محوری اندیشۀ خود و کتاب تجربه و طبیعت، یک صورتبندی مکفی فراهم کند و در آثار مهم بعدی همچون Logic: The Theory of Inquiry [1938] و هنر به منزلۀ تجربه (Art as Experience [1934]) بسیاری از اندیشههای کلیدی آن را بازنگری کرد. فارغ از ظرافتها و اختلافات تفسیر نزد مفسّران، تلاش دویی در این کتاب را میتوان متمرکزترین و جامع ترین تلاش وی در مجموعۀ سترگ 37 جلد آثار انتقادی دویی قلمداد کرد. مؤلّفههای اساسی این مابعدالطبیعه، تفسیری بدیع و انقلابی از مفهومی دست فرسود همچون تجربه، احیاء مفهوم طبیعت در نسبت با مفهوم ضیقتر آن که متناسبتر با علوم طبیعی به خصوص فیزیک است و نقدی ریشه ای بر رهیافتی فکری در طول تاریخ فلسفه است که دویی به تبع برگسون آن را اصالت اندیشه (Intellectualism) میخواند. از نظر تاریخی، این کتاب پیش از هستی و زمان هایدگر(1927) منتشر شده و فارغ از تأثیر و تأثّرهای تاریخی که نیازمند پژوهشی گستردهتر و از جنسی متفاوت است، شباهتها و توازی زیادی با مضامین نیمۀ اول هستی و زمان هایدگر یا همان تحلیل نحوۀ بودن دازاین دارد. ریچارد رورتی در شطحی تکان دهنده در کتاب تأثیرگذارش فلسفه و آئینۀ طبیعت، دویی را در کنار هایدگر و ویتگنشتاین بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم تلقّی کرده است. همچنین شارحی همچون Victor Kestenbaum بر قرابت مضامین اندیشۀ جان دویی و مرلوپونتی تأکید کرده است. عطف توجّه به امر انضمامی در عکس العمل به سیطرۀ رهیافت دقیق علمی و تلاش برای تأسیس دوبارۀ رابطۀ این بعد انضمامی و زندۀ حیات انسان، از یک سو، و علوم دقیقه از سوی دیگر، تلاش و دغدغهای فراگیر در اروپا و آمریکا از حدود نیمۀ قرن نوزدهم است. در عین حال، مورخان اندیشه میتوانند ریشه های این سرکشی و طغیان را تا حتی پیش از این، و تا نیمۀ اول قرن نوزدهم در اندیشۀ رمانتیکهای بعد از کانت پیگیری کنند.
پراگماتیسم علاوه بر تقدّم تاریخی در پیش کشیدن این دغدغه در مقایسه با جریانهایی در قرن بیستم همچون اگزیستانسیالیسم، در اندیشۀ دویی، صورتی بلیغ و صریح از نقد علم مبتنی بر فلسفۀ حیات را صورتبندی میکند. این دوره به تقریر این رهیافت پراگماتیستی به وجود انسان و شئون مختلف حیاتش، در مشایعت با اثر بزرگ جان دویی میپردازد. علاوه بر مطالعۀ از نزدیک متن کتاب تجربه و طبیعت، این دوره با رجوع به مقالات دیگری از جان دویی و استفاده از اشارات برخی شارحان، برای پرتوافکنی به مضمون این کتاب سهل و ممتنع تلاش میکند. مقالات مستقل جان دویی، همگی در دو جلدی The Essential Dewey به ویراستاری Larry Hickman و Thomas Alexander در دسترس خواهد بود. متن اصلی دوره، دو ویراست 1925 و 1929 کتاب تجربه و طبیعت یا جلد اول از چاپ انتقادی Collected Works of John Dewey، از انتشارات Southern Illinois University با نام The Later Works of John Dewey, Volume 1, 1925 - 1953: 1925, Experience and Nature در دسترس شرکت کنندگان خواهد بود.
طرح درس دوره
جلسۀ اوّل: فصل اوّل از ویراست اوّل1925 ، “Dewey’s Denotative-Empirical Method” by Tom Alexander
جلسۀ دوم: فصل اوّل از ویراست دوم1929 ، “Nature in Experience”
جلسۀ سوم: فصل دوم، “Philosophy’s Search for the Immutable”
جلسۀ چهارم: فصل سوم، “Does Reality Possess a Practical Character?”
جلسۀ پنجم: فصل چهارم، “The Subject Matter of Metaphysical Inquiry”
چلسۀ ششم: فصل پنجم، “Time and Individuality”
جلسۀ هفتم: فصل ششم
جلسۀ هشتم: فصل هفتم، “Qualitative Thought”
جلسۀ نهم: فصل هشتم، “The Existential Matrix of Inquiry: Cultural”
جلسۀ دهم: فصل نهم، “Philosophy and Civilization”
جلسۀ یازدهم: فصل دهم، “Creative Democracy—The Task Before Us”
جلسۀ دوازدهم: جمع بندی
www.academyshamseh.com@academyshamseh