ایران- افغانستان؛ لزوم گذر از تقابل ژئوپلیتیکی به تعامل ژئواکونومیکی
@WaterDiplomacy#بخش_سوم4- نگرانی دیگر، نوع رویکرد افغانستان در حفاظت و توجه به
#تالاب های مشترک
#هامون است. این موضوع حائز اهمیت است که سیلاب های فصلی ورودی به تالاب های
#هامون که تاکنون در چند ماه از سال به تالاب ها ریخته می شود، نقشی اساسی در حفظ و بقاء حیات این منطقه ایفا کرده و باعث رشد پوشش گیاهی در بستر تالاب ها و کاهش طوفان های شن در فصل های گرم سال برای کل مردم دو سوی مرز می شود.
در چنین شرایطی، ایران بر اساس معاهده 1351، از کل 9 میلیارد مترمکعب آب در هیرمند، فقط میزان 820 میلیون مترمکعب حقابه دارد؛ اما نکته مهم این است که این
#حقابه فقط برای نیازهای شرب و کشاورزی ایران محاسبه شده است و نه سیراب کردن
#تالاب های مشترک
#هامون که باید مورد توجه دو کشور باشد.
بنابر این نگرانی جدی دیگر ایران، با توجه به اظهارات مقامات رسمی افغانستان در مورد تلاش برای انحراف آب هیرمند، عدم توجه جدی و عملی آن کشور به محیط زیست تالاب های مشترک است. آیا این نگرانیِ صرفا زیست محیطی نابجا است؟
5-نگرانی دیگر ایران، نبود عزم جدی در مقامات افغانستان برای انجام یک اقدام مشترک و بین المللی برای احیاء محیط زیست هامون است. تأمین نیاز آبی تالاب¬های مشترک و بین المللی هامون و حفاظت از آنها وظیفه دو کشور ایران و افغانستان است و همکاری مشترک را می طلبد. ایران تلاش های زیادی به صورت یکجانبه برای حفظ این تالاب ها که نیاز آبی آنها بیش از 4 تا 5 برابر حجم چاه نیمه ها و حداقل در حدود 3 تا 4 میلیارد مترمکعب است، داشته است. علاوه بر این، تالاب های هامون نه تنها از رودخانه هیرمند بلکه از رودخانه های دیگری از جمله فراه رود سیراب می شوند که بر روی این رودخانه نیز، همانطور که اشاره شد، افغانها به دنبال احداث سد و توسعه اراضی بدون توجه به ناله های هامون و درد مشترک مردم منطقه هستند.
جمهوری اسلامی ایران تاکنون در جهت حفظ تالاب های بین المللی هامون تلاش های زیادی کرده و مدت هاست که دولت افغانستان را نیز به همکاری مشترک برای حفظ تالاب های هامون دعوت کرده است. همچنین ایران با هدف کاهش اراضی کشاورزی از 120 هزار هکتار در دشت سیستان به اصلاح الگوی سیستم آبیاری با اجرای طرح انتقال آب به 46 هزار هکتار اراضی کشاورزی دشت سیستان از چاه نیمه ها با روشهای نوین آبیاری روی آورده است.
علاوه بر این، ثبت تالاب
#هامون در سال 1975 به عنوان تالاب با اهمیت بین المللی در کنوانسیون
#رامسر، ثبت دریاچه
#هامون به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده انسان و زیست کره (MAB)
#یونسکو در سال 2016 نشان از عزم راسخ ایران در جهت جلوگیری از تغییرات برگشتناپذیر و بهرهبرداری ناپایدار از منابع طبیعی و حفظ این تالاب ها بوده است. این در حالی است که هنوز کشور افغانستان عضو کنوانسیون رامسر نشده و اقدامی از طرف این کشور برای مناطق حفاظتشده طبیعی- زیستی بینالمللی انجام نگرفته است. آیا این موضوع هر دوستدار محیط زیستی را نگران نمی کند؟
6- در همین ارتباط، متاسفانه با وجود تلاش های ایران برای دعوت از افغانستان به داشتن یک همکاری متقابل در خصوص آبهای مشترک و محیط زیست، کماکان پاسخ مناسبی از سوی طرف افغان دیده نشده است. در دهه اخیر، دو بار روسای جمهوری
#ایران و
#ترکمنستان به صورت مشترک به ریاست جمهوری
#افغانستان نامه نوشته و آن کشور را دعوت به همکاری مشترک برای بهره برداری از آب رودخانه مرزی
#هریرود کردند. اما هیچ پاسخی از سوی طرف افغان داده نشد. در سال های اخیر نیز، با وجود تعامل های سازنده در
بخش های دیگر بین دو کشور، در خصوص موضوع آب افغانستانی ها پاسخ مناسبی نداده و هر بار به بهانه ای از ادامه مذاکرات سر باز زده اند.
نکته جالب توجه اینجاست که «علی احمدی عثمانی» وزیر انرژی و آب افغانستان در یک نمایش سیاسی در صحن مجلس آن کشور، ایران را به مناظره و مباحثه در خصوص آب و محیط زیست فرا می خواند. باید پاسخ داد که جناب آقای عثمانی، ایران از انجام چنین جلساتی استقبال کرده است و بارها و بارها نمایندگان شما برای چنین موضوعاتی در یک فضای دوستانه دعوت شده اند لیکن شما خود پا پس کشیده اید.
#پایان_بخش_سوم#ایرناhttp://yon.ir/g2Lgm@WaterDiplomacy