توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 ادیان و اساطیر و فرهنگهای باستانی قاره #آفریقا در طول تاریخ همواره پر از اعتقاد به "جادو" و نیروهای برتر بوده است. تمدن #یوروب به عنوان عظیم ترین تمدن سیاهپوستان غرب آفریقا نیز از همین قاعده مستثنا نمی باشد.

#وودو (Voodoo) یا #وودون نامی باستانی است که امروز نیز به کیش جادوپیشگی آفریقایی اطلاق می شود. خاستگاه وودو شاید قدمتی به اندازه ای باور نکردنی داشته باشد. اصالت این آیین به باورهای خرافی افراطی و به کار گیری آن در پرستش وجودان آسترال است. اما باید بدانیم که وودوی آفریقایی در جای خود یک دین بارز است و دیتی های معرفی شده در آن متفاوت از #اوریشا های شناخته شده آیین اصلی یوروبی هستند.

تئولوژی اصلی وودیک بر پایه پرستش دو عنصر مهم و در دسترس طبیعت یعنی "ماه" و "خورشید" استوار است. پرسونیفیکیشن ماه در وودو مادر خدایی با نام #مائو یا #ماهو است که نامش به معنای مستقیم "جادو" نیز به کار می رود. تشخص درخشان خورشید روز نیز به عنوان پدر خدایی با نام #لیزا معرفی شده است. البته لازم به ذکر است که در کل ماه وجود والاتر و مهم تری در این آیین دارد و بعضا خود خورشید نیز فرزند وی در نظر گرفته می شود. با گسترش این اعتقاد #مائو موکل بر مفاهیمی مثل "شب"، "جادو"، "بخشندگی"، "روح"، "مرگ" و "سرما" و "آب" است و #لیزا در نقطه مقابل توکل بر "روز"، "روشنایی"، "مجازات"، "زندگی"، "آتش" و "گرما" دارد.

در ادامه این شجره نامه هفت فرزند متعلق به ماه و خورشید معرفی شده که اصلی ترین خدایان موکل بر مفاهیم اصلی زندگی اند و پرستش آنان همان دستوراتی است که مراسم آیینی وودو و جادوپیشگی ها را شکل می دهد.

#ساکپاتا اولین دختر لیزا و مائو و موکل بر خاک و زمین است. در کنار او همواره از برادرش #آیبه خدای دریا یاد می شود. #ژبیوسو خدای عدالت و #آگو خدای آهن و جنگاوری است. #آیه خدابانوی جنگل ها و گیاهان و #جو خدای باد است. آخرین و نیرومندترین فرزندان مائو و لیزا #لگبا است که توکل بر مفهوم "سرنوشت نادانسته" دارد. این فرزندان گاهی با عنوان #آیوا ها یا "ارواح وجود" نیز خوانده می شوند. اما پرستش آیواها محدود به هفت خدای نامبرده نیست. بلکه خدایان مشهور دیگری نیز مورد اعتقادند که در مورد روابط بین آنها توضیحی موجود نیست و به نظر میرسد هر کدام خدا یا خدابانوی بسیار باستانی قبیله ای بوده باشند که با اتحاد قبایل وارد دیانت یکپارچه وودو شده اند. از جمله آنها می توان به #آزاکا خدای کشاورزی، #ازیلی یا #ازیلی_فریدا خدابانوی عشق و #اوگون خدای جنگ اشاره کرد (میدانیم که اوگون در جای خود یکی از #اوریشا های بزرگ دین مردم یوروب است).

اگر بخواهیم در یک کلمه معنای واژه #وودو و تفسیر آن را یکجا بیان کنیم باید بگوییم "روح"! وودو پرستان تمامی قدرت عناصر قابل دسترسی یا دست نیافتنی را ناشی از ارواح می دانند. خدایان در واقع در جایگاه ارواح بسیار والا هستند. اما اجزای طبیعت و همچنین درگذشتگان و بزرگان نیز ارواحی دارند که قدرتهایی را منتقل می کنند. اعتقاد آیین وودو بر پایه این استوار است که میتوان با استعانت به قدرت این ارواح دست به جادو زد و طبیعت را تغییر داد. کاهنان و کاهنه های وودو با اوراد و اذکار ارواح را فراخوانده و تسخیر می کنند و به خدمت می گیرند. اگر روح بسیار قدرتمند تر از جادوگر باشد بالعکس او باید از زندگی مادی خود چیزی تقدیم وی کند تا بتواند قدرت او را به عاریه بگیرد. نظر به این مورد کاهنان وودو افرادی بسیار قدرتمند از نظر روحیه عرفانی هستند و گاها در راه رسیدن به تمسک ارواح والا، زیانهای جبران ناپذیر به بدن خود وارد می کنند و زندگی را با ریاضت و محدودیت های خاص می گذرانند.

به اعتقاد وودو پرستان ارواح می توانند هر جسم جاندار و بی جان را به اراده خود تسخیر کرده و به حرکت و اطاعت از فرمان وادارند. شخصی که توسط روحی تسخیر شده و اختیار از کف بدهد به زبان باستانی غرب آفریقا #زامبی خوانده می شود و می دانیم که کاربرد این نام امروزه در فرهنگ اساطیری نوین بسیار گسترده و متفاوت است. اما این تسخیر می تواند همچنین از طریق فراخوان انسان شخص ثالثی انجام بگیرد و فرد وارد حیطه ای از قدرتهای خطرناک و ممنوعه وودو شود. باید بدانیم در مسلک وودوی حقیقی چنین عملی شدیدا مزمت شده و نادرست تلقی میشور و مشمول مجازاتی سنگین در حد اعدام و شکنجه دردناک بوده است.

در عصر نوین، سیاهپوستانی که برای کار اجباری به عنوان برده به قاره آمریکا برده شدند آیین وودو را نیز با خود همراه برده و به سفیدان ساکنین جدید آمریکا شناساندند. طبیعی است که در مقابل مسیحیت سختگیر و متعصب کاتولیک و پروتستان آیین وودو نوعی پرستش شیطان محسوب می شد. اما باید بدانیم که اصالت این مسلک کاملا مبرا از چنین اتهامی است و همچون بسیاری از آیین های #شمنیک کهن یک دین طبیعت محور اصیل و باستانی محسوب می شود.

▫️ @Torecilik