🔷🔸«نه به کینه»
🔸علیه انواع نژادپرستی
در شب میلاد پیامآور مهر
🖋احسان شریعتی
🔸نژادپرستی(راسیسم) در آغاز نگرشی بود قایل به وجود نژادهای انسانی و نوعی سلسلهمراتب پایگانی تمایزگذارنده میان نژادهای برتر و پستتر. پیآمد عملی چنین عقیدهای تفکیک و تبعیض، ستمگری و بهرهکشی و گاه تخاصم فعال و خشونتآمیز میان انسانها بود. نژادپرستی با بهکاربستن مفهوم
نژاد در مورد انسانها و خلط تفاوتهای طبیعی مشهود با تمایزات اجتماعی و رفتاری اقوام، همه را به شاخصهای نژادی تعبیر میکرد. نژادپرستی این پیشفرض جعلی را تبلیغ میکرد که علت انحصاری همهٔ تفاوتهای فرهنگی بیولوژیکی است . نژادپرستی زیستشناختی اما سادهترین شکل انواع خودپرستیهای جمعی و قوموقبیله و تبار و خاندانگراییهای افراطی شبهناسیونالیستی و شووینیستی بود. همین شکل ابتدایی نژادپرستی هم هنوز حتی در پیشرفتهترین کشورهای صنعتی جهان مانند ایالات متحده حضور فعال دارد؛ که استمرار آنرا در حوادث اخیر این کشور، و جنبش اعتراضی فراگیری که در غرب برانگیخت، دیدیم. اما بطورکلی، پس از جنگ دوم جهانی و برملا شدن ابعاد نسلکشی نژادی، نه تنها واژهٔ «
نژاد» (و کاربردش در مورد انسان) زیر سؤال رفته که امروزه مفهوم «راسیسم» فراتر از حوزهٔ نژادی، به هر نوع خودگرایی جمعی حذف کنندهٔ دیگری نیز اطلاق میشود و از انواع و اشکال گوناگون نژادپرستی نه فقط قومی بلکه همچنین فرهنگی (و از جمله دینی و حتی متافیزیکی) سخن میرود، که البته در این موارد واژهٔ دیگری باید جست و نژادپرستی مفهوم گویایی برای رساندن این معنای کلی و دربرگیرندهٔ مصادیق متنوع گرایشهای خودمحورانهٔ بشر نیست، و فقط برای رساندن منظور و تسهیل تبادل آراء در گفتوگو با تسامح غیرعلمی، چه رسانهای چه عامیانه، از این قبیل اصطلاحات رایج و سرسامآور استفاده میشود: بنیادگرایی، رادیکالیسم، اسلامگرایی، اسلام سیاسی، اسلامهراسی، اسلامستیزی، سکولاریسم و لائیسیسم جنگی، و نوزایی جنگهای صلیبی دیروز در پوش جنگ تمدنهای امروز و...
🔹هنگامیکه قدرتها و دولتها پای به وادی دین و دکترین می نهند و خلاصه، در جشن و جنگ تبلیغاتی و رسانهای جمعی و جهانی امروز، در بازار مکاره و زبان زرگریِ واژگان و معیارهای افراطوتفریطی، اعم از دینی و ضددینی، تمدنی و ضدمدنی، فستیوالی برپا میشود از جنون و عدمتساهل، هراس و کینه، ستیز و تحریک، خون و خشونت، فناتیسم و پروفاناسیون(هتک حرمت)، آنچه در این «رژیمهای حقیقت» قربانی میشود، نفس حقیقت است، و عدالت و ارجشناسی دیگری، و انسانیت و دوستی، و صلح و آزادی.
🔸درچنین فضای شبههناک و آلودهای از سوء ظنّ و فهم سوء نسبت به دیگری، بار دیگر در شرایطی مشابه آستانهٔ جنگ جهانی اول قرار گرفتهایم، دورانی از گسترش سراسر ارضی بیماریهای همهگیر و برآمدن انواع نژادپرستی و اقتدارگرایی، و در چنین زمانی بود که برجستهترین فیلسوف آنزمان فرانسه، هانری برگسون، در برابر تمامی «اخلاق های بسته» و «دینهای ایستا» که «خاستگاهی» جز ترس از فروپاشی و مرگ، و عقل و پرسشگری نداشتند، بازگشت به سرچشمهٔ اخلاق «باز» و دین «پویا» را فرامیخواند، «سرچشمه»ای که جز «عشق و عرفان» نبود: دین و اخلاقِ همهٔ قهرمانان و قدیسان، بنیانگذاران و اصلاحگران، «عارفان» تحولخواه و تعالیجو .
————————————————————
۱- در طبقهبندیهای بیولوژیک، واژهٔ «
نژاد»(race، از ریشهٔ ایتالیایی razza بهمعنای خانواده، خاستگاه، نوع)، یک پله پایینتر از «نوع» است که آنرا به زیرمجموعههایی قابل تلفیق با یکدیگر تقسیمپذیر میسازد (مثل اسب و خر). مفهوم
نژاد که بهلحاظ بیولوژیکی پیچیدهتر و مسئلهزاتر از «نوع» است،غالبا غلط استفاده میشود. از آنجا که جمیعتهای انسانی با تفاوتهای ژنتیکی معناداری از هم متمایز نمیشوند، کاربرد آن بر موجودات انسانی بیشتر معنایی قراردادی و دلبخواهی دارد. (J.Ruffié, De la biologie à la culture, pp.99,102,144)
۲- نگا. هانری برگسون، "دو سرچشمه اخلاق و دین"، 1932
#نژاد_پرستی#خود_پرستی#نسل_کشی_نژادی#بنیادگرایی#انسانیت #عشق_عرفان#یادداشت #احسان_شریعتی ✅ @Dr_ehsanshariati🖇http://ehsanshariati.org/PostView?Action=Post&ID=53