🔴 #شمایل_توسعه در
#ایران؛ از
#پلاسکو تا
#اهواز!
@solati_mehran✍ #مهران_صولتیاز پلاسکو تا اهواز ، اگر چه فاصله دور، ولی شباهت ها بسیار است. از فروریختن سازه ای فلزی تا ریزش ریزگردها بر جان شهروندان اهوازی تاریخی به بلندای یکصد سال تجدد برون زا و ناکام قد برافراشته است! تجددی که کوشید تا جامه ایرانیان را نو کند و آنها را از پس دو قرن استراحت در تعطیلات تاریخ( شایگان) ، و با تکیه بر منبع گران قیمت نفت به دروازه های " تمدن بزرگ" رهنمون شود. توسعه در یکصد سال اخیر کوشید تا انسانی در تراز تجدد بیافریند و از همین رو بیش از جامعه بر دولت تاکید کرد. دولتی که قرار بود" درد" و "درمان "جامعه را تشخیص داده و برای آن نسخه بپیچد. می توان سایر ویژگی های چنین توسعه ای را هم به شرح زیر فهرست کرد:
توسعه در ایران خیرخواهانه بود ولی عجولانه پی گیری شد! مهمترین دلیلش اشراف به عقب ماندگی ایران از دیگر کشورها بود. پیشرفت های غربیان چنان شگرف بود که ما را افسون کرده و اعتماد به نفس مان را از میان برده بود. درنگ جایز نبود، باید هر چه زودتر به آنها می رسیدیم!
توسعه ایران متکی بر سخت افزار به جای نرم افزار بود. به جای آنکه ابتدا نوعی خودآگاهی نسبت به وضعی که در آن به سر می بردیم شکل بگیرد و سپس به اقدام منجر شود، ابتدا کوشیدیم تا تکنولوژی را وارد کنیم و سپس جامعه را به پذیرش آن وادار کنیم.
توسعه در ایران بدون مشارکت مردم شکل گرفت. مردم در آن همواره تماشگر بودند نه بازیگر! در عوص این نفت بود که توانست خلاء فقدان مردم را برای دولت مردان پر کند. کشف نفت، خوزستان را مشهور کرد و پول نفت، پلاسکو را برافراشت!
توسعه در ایران یک بعدی و تک ساحتی بود! از عرصه نظامی و اقتصادی آغاز شد و بی اعتنا به عرصه سیاست و فرهنگ ادامه یافت. عدم توازن آن را متزلزل کرد و فروریخت! جامعه ای بجا گذاشت که مدرن مصرف می کنند ولی مدرن نمی اندیشند!
توسعه در ایران نمایشی و نمادین بود. قرار بود که پلاسکو نمایش ابهت تجدد ایرانیان باشد و خوزستان نماد پیشرفت ایشان! احزاب ، دانش مطبوعات، دموکراسی و انتخابات نمایشی هم بعدها این پازل را تکمیل کردند! ایران را می توان جامعه نمایشی خواند!
توسعه در ایران مهندسی محور بود! جامعه مومی خوش دست فرض می شد که می توان براساس امیال بلندپروازانه به آن شکل داد. معترضین یا باید" پاسپورت" شان را می گرفتند و از کشور می رفتند، یا باید به مثابه" خس و خاشاک" تن به امواج پوپولیسم می سپردند! علوم انسانی و اجتماعی اما، غایب بزرگ این عرصه بودند!
توسعه در ایران " پروژه" بود، نه " پروسه"! فرصتی برای چالشی درون زا جهت تشخیص و تبیین مسائل اساسی جامعه ایرانی فراهم نیامد. قرار بود همزمان وارد کننده تکنولوژی و تمدن مغرب زمین باشیم ولی غرس این نهال در خاک ناآماده این سرزمین، تنها به شکل گیری یک جامعه مدرن بدقواره( جلایی پور) انجامید!
👥کانال علوم اجتماعی
👥Telegram.me/Social_Science