🔴بیانیه پویش ملی حمایت از
باغستان سنتی قزوین
♦️بخش اول
فعالان و کارشناسان محترم کشاورزی، محیطزیست و میراثفرهنگی
تشکلهای مردمنهاد، مسئولین محترم استانی و کشوری، شورای محترم عالی شهرسازی و معماری
مردم شریف ایران
💢زتده و پویاترین میراث ملی این سرزمین که بیش از 1500 سال تاریخ آن را نظاره کرده و ساخته است و از گذر حملههای بیگانگان، قحطیها و خشکسالیها سربلند و سرشار از زندگی به دست
ما رسیده است، امروز در تلاطم مدیریت نابسامان شهری، بیتوجهی عمومی، ایدههای بخشینگر، نگاه ماشینمحور و سوداگری زمین، جفایی بیسابقه را تحمل میکند که بیم آن میرود تاب نیاورد.
باغستان سنتی و تاریخی قزوین، پهنهای 2500 هکتاری از باغات مجاور شهر است که بهترین گونهها از درختان بادام و پسته و انگور، محصولات سنتی و محلی قزوین، را در خود جای داده است و در میان آنها صدها درخت پسته با قدمت 300 تا 1000 سال وجود دارد. چنین مجموعهای که درسرزمینی خشک شکل گرفته است و وسعت آن تا 6 دهه پیش به 4000 هکتار میرسیده، در سایه تعامل هوشمندانه ساکنین این سرزمین با طبیعت خویش به بار نشسته است.
باغستان، با تکیه بر دانش بومی آب، سیلابهای فصلی را در خود میپذیرد و آن را در باغات خود که به شکل استخرهای کوچک حاصل از کرتبندی هستند، نگه میدارد و سپس به سفرههای زیرزمینی بازمیگرداند و از این رهگذار علاوه بر ایفای نقش آبخوانداری، درختان و بوتههایش را یک بار در زمستان و یک بار در بهار آبیاری میکند. درختان و بوتههای
باغستان، در باقی ایام سال نیازی به آبیاری ندارند و بنابراین گونههایی را شکل دادهاند که به تنش خشکی مقاوم هستند. چنین سیستمی در آبیاری، خاک غنی کوهپایه را هر سال به
باغستان میآورد و طی بیش از هزار سال خاکی پدید آورده است آنقدر مرغوب که قادر نیستیم بر آن قیمتی بگذاریم.
باغستان، علاوه بر موارد ذکر شده، منظر بسیار زیبایی دارد که در طول تاریخ، مورد تحسین گردشگران ایران و جهان بوده است. این
باغستان زیبا، همچنین، ژرم پلاسم غنی بادام و پسته و انگور را در خود دارد و ذخیرهگاه ژنتیکی به حساب میآید و به همین اعتبار قابلیت ثبت بعنوان ذخیرهگاه زیستکره و طبقه 5 از طبقهبندی IUCN را دارد.
باغستان، همچنین تنها مانع در برابر هجوم ریزگرد از کانون ریزگرد منطقه در بویینزهرا است.
💢شگفتتر اما آنکه
باغستان، ساختار اجتماعی و روابط فرهنگی خاصی را به بار آورده است که تمدن شهری در قزوین متآثر از آن و در امتداد آن شکل گرفته است. باغات
باغستان که از پنج رودخانه فصلی مشروب میشوند، ذیل هر رودخانه و بر مبنای مصالح مشترک، در گروههایی به نام «محل» نظام یافتهاند. هر رودخانه و سپس هر محل طومار آب مختص خود را دارد. طومار آبی که هم اکنون در
باغستان اجرا میشود، مربوط به دورهی ایلخانی است و ممهور به مهر حمداله مستوفی. عملیات باغبانی، نگهبانی، مدیریت انسانی بصورت مشارکتی و طبق قواعد عرفی انجام میشده و میشود. بعبارت دیگر
باغستان نمونهای از حکمرانی خرد و مردمی را بعنوان معدود نمونههای زنده در جهان معرفی میکند. در هر محل، یک یا دو عمارت کوچک با معماری خاص به نام چاهخانه وجود دارد که به اشتراک گذاشته می شود. سیستم مدیریت دخویی جاری بوده که دردهه های اخیر و با مداخله نابجای سیستم دولتی آسیب دیده است. این موجودیت یگانه در جهان که نمودی تمام عیار از تمدن ایرانزمین است و شرح ظرایف و زوایای آن در این نوشتار کوتاه نمیگنجد، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در فهرست انتظار ثبت جهانی قرار دارد.
🔴باغستان سنتی و تاریخی قزوین، این روزها در میان دو هجمه کمرشکن، تنها به پشتوانه باغداران عاشق و شریفش، به زحمت، ایستادگی میکند:
🔸مشکلات بیرونی که توسعه لجام گسیخته رقم زده است: جادهسازی و پلسازی، ساخت و ساز و تغییر کاربری و سوداگری زمین
🔸مشکلات درونی: که باز هم متآثر از سوء مدیریت شهری و نگرشی در توسعه شهری است که به ظرفیت اکولوژیک و اصول پایداری اکوسیستم بیتوجه است: برهمریختگی شبکه آبرساتی در اثر توسعه و مصرف در بالادست، تخریب مسیل و آسیب دیدگی بستر رودخانهها، عدم تخصیص حداقل آب پایدار جهت احیا، عدم حمایت از باغداران در شرایط سرمازدگی، آفات و حمایتهای تسهیلگری و تقویت بهرهوری، عدم تامین امنیت و در مجموع عدم وجود طرح حفاظت و احیا
🔸عدم شفافیت و بیخبری مردم از تصمیمات سازمانهای مدیریت شهری، به نحوی که مردم هنگام اجرای پروژهها از وجود مصوبه باخبر میشوند. این امر نادیده گرفتن حق دسترسی آزاد به اطلاعات است و برای گروهی از افراد، امتیاز و رانت اطلاعات ایجاد می کند.
ادامه دارد..
👇#باغستان_ما#باغستان_سنتی_قزوین#نه_به_تخریب_باغستان#پویش_ملی_حمایت_از_باغستان_سنتی_قزوینhttps://t.center/baghestancampaign