🔴 کتابی پر سر و صدا اما نه چندان مهم!
✍️علی مرادی مراغه ای
💢 کتاب رضاشاه نوشته دکتر
زیباکلام را خواندم مطلب تازه نداشت(برای خواندنش این سایت:
https://pdf.tarikhema.org/)کتاب300صفحه و 13فصل است12فصل آن در کتاب مرحوم غنی(ایران؛ برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار...)آمده و تنها برخی نظراتِ آقای
زیباکلام به آن اضافه شده که کوشش میکند تا اثبات کند که در بقدرت رسیدن رضاخان، انگلیستان نقشی نداشته البته کوششهایش موفقیت آمیز نبوده.فصل13هم شتابزده به 16سال اقدامات رضاشاه تا سقوطش در1320میپردازد.که این فصل هم تازگی نداشت.فقط نمیدانم چرا درایران به کتاب اجازه نشر نداده اند که باعث تبلیغ گسترده کتاب شده!.پرداختن به کلِ کتابِ300صفحه ای امکانپذیر نیست فقط سعی میکنم بیشتر به فصل سیزدهم بپردازم:
💢 نویسنده محترم،بدرستی به اوضاع هرج و مرج ایران درآستانه کودتای1299اشاره میکنداما تلاش ایشان برای اثبات اینکه انگلستان در کودتا دخالتی نداشت ناموفق بوده چرا که برخی از دوایر قدرت انگلستان در برکشیدن رضاخان دخیل بوده هرچند یکپارچگی در سیاست انگلستان این زمان دیده نمیشود ظهور انقلاب اکتبر روسیه تمامی معادلات را در منطقه بهم ریخته و لزوم تغییر و بازنگری در سیاستهای انگلستان را اجتناب ناپذیر ساخته بود که چندین طرح و نقشه را اجرا میکند و سرانجام کودتای1299 برگزیده میشود در واقع چون قرارداد1919لرد کرزن عملی نشد کودتا اجرا گشت.اصلا سوال اینست که در مقابل چنین رخدادعظیم(انقلاب اکتبر)مگرانگلستان میتوانست دست روی دست بگذارد در حالیکه در مقابل کسب یک امتیاز ناچیز از سوی حریف روسی، نمیتوانست ساکت بنشیند!؟آقای
زیباکلام میپرسد مگراقدامات رضاشاه به نفع انگلستان بوده؟نویسنده،کل دوران بیست ساله را یکپارچه میبیند درحالیکه،هرچند اقدامات او پس از تحکیم قدرت و کشاندن پای قدرت سوم یعنی آلمان به نفع انگستان نبوده اما اقدامات اولیه رضاخان کاملا مطابق با سیاستهای انگلستان بوده.
💢 علاقه رضاشاه به ارتش چنان بوده که در ساختن کاخی در مازنداران، کاشیهای راهرو را هم بشکل مسلسل اتومات ماکسیم میساخت و نویسنده،بدرستی مینویسد که تشکیل ارتش مدرن از آرزوهای مشروطه خواهان بوده و رضاشاه آنرا تحقق بخشید«هیچ بخشی از نظام جدید به اندازه ارتش مورد توجه وی قرار نگرفت»(ص242)«وقتِ آمدنش14هزار قزاق بود اما وقت رفتن120هزار ارتشی مجهز بود»این آمار درست است اما تنها بصورت کمی و نه کیفی!.ارتش مدنظر مشروطه خواهان در خدمت مردم بود نه در جهت سرکوب مردم. که در حمله متفقین،یک روزه فروریخت!حداقل یک هفته هم مقاومت نکرد. گزارش تلگرافچی خود رضاشاه جالب است که فرمانده دشمن در مشهد بخاطر عدم مقاومت ارتش ایران، تشکر میکند!«به استانداری رفتم ژنرال شاپکين هم وارد اتاق آقای پاکروان شدند و روی صندلیها جلوس کردند به روسی گفتند:ما خيلی خوشحاليم که بدون هيچگونه مقاومتی از طرف قشون شما وارد مشهد شديم...»(شش سال در دربار پهلوی،خاطرات محمد ارجمند...ص120) البته کلا10هواپیمای روسی سقوط کرد اما بواسطه بدمستی خلبانانشان! بقولِ آقای
زیباکلام،رضاشاه برخی از اهداف مشروطه را متحقق ساخت اما نمینویسد که بسیاری از آنها را هم از بیخ و بن برکُند! در حاليكه جنبه هایی از مدرنيسم پيش ميرفت پلهای راه آهن و كارخانه های متعدد بوجود آمدند امّا در حوزه انديشه، جامعه بواسطه خفقان،روبه تحجر رفت.مجلس،دولت و مطبوعات از ذاتشان تهی شدند متین دفتری تنها به این خاطر نخست وزیر شد که گفته بود آلمانها پیروز میگردند اما چون چنین نشد از همانجا به زندان رفت و رجبعلی منصور که به اتهام اختلاس در زندان بود بدستورش،بیرون آمده نخست وزیر شد!
💢 آقای
زیباکلام،قوه قضاییه را بیادماندنی ترین اقدامات رضاشاه میداند(267ص)و مینویسد«در آن16سال به لحاظ نبود فساد یک تحول بنیادی را از سر گذراند»(237ص)مگر میتوان با وجود دیکتاتوری،از قوه قضاییه هم سخن گفت؟! چون بزرگترین فاسد خود رضاشاه بود و دستگاه قضا هم نمیتوانست پیگیرش باشد! بزرگترین روستاخور تاریخ ایران با ۸۳۰دهکده،یعنی دو میلیون و نیم هکتار تنها بخشی از املاکش در زمان سقوطش بود در حالیکه در زمان بقدرت رسیدن در دروازه قزوين مستاجر بود!
💢 نویسنده محترم مینویسد«هیچ اقدامی مغایر با احکام اسلامی را نمیتوان سراغ گرفت که حکومت رضاشاه در مجلس به تصویب رساند و یا خود به انگیزه ضدیت و رویارویی با شریعت راسا انجام داده باشد(ص242)اینها بیشتر به شوخی میمانند عبدالله مستوفی مینویسد«حتی برای اینکه مردم را از روزه گرفتن بازدارند، عمدا توپِ افطار و سحری را پس و پیش میکردند»(شرح زندگانی من...ج3ص۲۷۲)بگذریم که سخن زیاد است و فضای کانال محدود...
#تاریخ#پهلوی#زیباکلام📖 جامعه شناسی مردم