Muhammad Mushtari Ph.D (C.E.O_HSAM.NGO)

#گنبد_کبود و #زلزله
قسمتی از نامه و تذکر
به مراجع مربوط که امیدوارم متولیان امر با تخصص و تعهد اقدام عاجل نمایند:
@hsamngo
... طبق قانون دوم نیوتن(F=am) نیروی اینرسی بیشتری ناشی از شتاب ایجاد شده در اثر زلزله به بناهای تاریخی با دیوارهای قطور و جرم زیاد وارد می شود که در مقایسه با سازه های متعارف با ابعاد هندسی مشابه بسیار زیاد است.
المانهای کششی لازم در بنای برج کبود جهت ایجاد انسجام در برابر بارهای دینامیکی و اتصال بین خشت و آجر بسیار ضعیف است به طوری که پس از چند سیکل ارتعاشی در یک زلزله قوی هم بستگی اجزا چه بصورت موضعی و چه بصورت کلی در المانهای سازه ای از بین می رود. توجه داشته باشیم که چند ترک عمیق قطری در بالای دیوار حاصل همان گسست های ناشی از ضعف مولفه های کششی توده دیوار است. مصالح و ترد و شکننده دیوار برج کبود که ظرفیت باربری و تغییر شکل پایین تری دارد، نمی تواند در استهلاک انرژی دینامیکی موثر باشد. در این میان شیوه های ناصحیح بهسازی و مداخلات ناسنجیده همانقدر که به افزایش کارایی بنا موثر واقع نشده، به تناسب میزان و نوع مداخله به تضعیف رفتار بنا در برابر زلزله خواهد انجامید.
الحاق یک جرم ناهمگون در بالای دیوار فرتوت برج کبود از مصادیق مبحث نانظمی در سازه و کنش های آن در برابر زلزله هست. عدم انطباق مرکز جرم و مرکز سختی می تواند باعث بوجود آمدن مودهای پیچشی در رفتار دینامیکی سازه گردد که در مورد این بنا بدلیل وجود ترک ها پیش گفته می تواند بسیار ویرانگر باشد.
@hsamngo
با اقدام ناسنجیده میراث فرهنگی در برچیدن توده بتنی بالای دیوار که اخیراً به شیوه غلط مکانیکی با ارتعاشات سنگین انجام گردید و اعتراضات کارشناسان این حوزه را در پی داشت، می توان به وضوح فهمید اجرای مجدد رینگ بتنی 20 تنی در بالای دیوار بیش از آنکه بمنظور تأمین تکیه گاه گنبد سازه فضاکار تدبیر شود؛ محصول تحلیل های نادرست و سطحی ایشان برای رفع خطر گسیختگی و جبران مافات اقدام قبلی است.
با علم به شیوه های پیشرفته در روشهای استهلاک انرژی ارتعاشی زلزله بوسیله جدا سازهای لرزه ای که در ده سال اخیر در ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته، به درک ضرورت اتصالات غیر صلب برای فیلتر کردن فرکانس های بالای زمین خواهیم رسید. در این شرایط گزینه صلب رینگ بتنی 20 تنی بدترین انتخاب برای برج کبود خواهد بود. سطح تماس رینگ بتنی با دیوار خشتی آجری بنا که حدود 20 مترمربع هست با احتساب وزن سازه فضاکار وزنی معادل 2/1 تن را در هر مترمربع انتقال می دهد. تصور کنیم بواسطه حرکت های دینامیکی و تغییر مکان رینگ بتنی تمرکز بار کل بتن و گنبد بدلیل صلبیت آن در یک نقطه متمرکز و جاری شود. نتیجه و پی آمد این سهل انگاری، تخریب ثروت فرهنگی و امانت ارزشمند ملی این کشور خواهد بود. لذا اگر امکانی برای اجرای جداسازهای لرزه ای نداریم، طبق نقشه پیشنهادی با اجرای اتصالات مفصلی در جهت محور z امکانی برای حرکت و کنترل آن هماهنگ با حرکت های دینامیکی احتمالی بنا میسر سازیم.
@hsamngo
در پایان عناوینی شاخص در راهکارهای بهسازی لرزه ای بناهای تاریخی با نگاه موردی به برج کبود ارائه می کنیم:
1- افزایش ظرفیت باربری اجزاء سازه ای با تزریق بتن منبسط شونده (گروت و اپوکسی) در ترک های برج به منظور ایجاد شرایطی مناسب برای توضیع یکنواخت بار ثقلی.
2- ایجاد پیکره بندی منسجم و متناسب و تقویت المانهای کششی با پلیمرهای مسلح به الیافFRP (بجای رینگ بتنی صلب و سنگین)
3- کاهش بارهای قائم وارد بر سازه با برچیدن مجدد رینگ بتن بوسیله مواد کتراک بتن.
4- جلوگیری از ادامه روند گود برداری و زهکشی در حریم بنا که با کاهش فشاز منفذی خاک،روانگرایی و نشست تحکیمی پی را بدنبال خواهد داشت(توضیحات مبسوط در متنی جداگانه داده شده)
#مهندس_سید_هادی_موسوی
#دبیر_کارگروه_تاریخ_معماری_و_شهرسازی
#انجمن_تاریخ_پژوهان_مراغه
https://telegram.me/hsamngo