👈پیمان آخال، جدایی شمال خاوری ایران
در
#آخال با بی کفایتی دولت وقت ایران (ناصرالدین شاه
#قاجار) بخشی از سرزمین باستانی ایران در شمال خاوری و شهر باستانی
#مرو به دست روس ها افتاد و امروز نیز کشور مستقل
#ترکمنستان بر آن بناشده است.
⬅️ #پیمان_آخال (آخال-تکه)، معاهدهای میان امپراتوری
#روسیه و
#ایران است که در ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ برابر با ۳۰ شهریور ۱۲۶۰ برای تعیین مرزهای دو کشور درمناطق
#ترکمننشین شرق دریای کاسپی/خزر بسته شد.
انعقاد این پیمان در شرایطی صورت گرفت که نیروهای
#روس که تا سال ۱۸۶۳پیرامون
#آرال،
#سمرقند و
#تاشکند را تصرف کرده بودند، در سال ۱۸۶۸ خاننشین
#بخارا را شکست قطعی دادند و حاکمیت خود را بر بخارا و سمرقند نیز تثبیت کردند و در سال
های ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱ به فرماندهی میخائیل اسکوبلف، ایوان لازارف و کنستانتین کافمن، افزون بر اشغال
#خوارزم که در کنترل خاننشین
#خیوه قرار داشت، ایلات
#ترکمن را نیز شکست داده بودند و سرزمین ترکمن
های #تَکه را با نام «سرزمین فرای خزر» با خاک خود یکی کردند. روسها پس از شکست ۱۸۶۰ ایران و نیز با گسترش حضور
#بریتانیا در مصر، به چنین کامیابیهایی دست یافتند.
#ناصرالدین_شاه برای بستن این قرارداد وزیر خارجهاش
#مؤتمن_الملک را به دیدار ایوان زینوویف فرستاد تا پیمانی را در تهران امضا کنند. با این پیمان، ناصرالدینشاه که هیچگاه نتوانسته بود ترکمنها را شکست دهد، حکومت روسیه را بر این سرزمینها به رسمیت شناخت و ایران و روسیه برای نخستینبار در ناحیهٔ شرق دریای خزر با یکدیگر همسایه شدند. ( یعنی یک گسترش کم نظیر تاریخی در قلمروی روسیه)!
پیمان آخال تأثیر دوگانهای بر ایران داشت. از یکسو ایران تا حدی از یورش
های ترکمنها رهایی مییافت؛ اما این امر به بهای گران از دست رفتن سرزمینهایی به دست آمد که ناصرالدین شاه ادعای پادشاهی بر آنها را داشت.[۱]
همچنین خط مرزی، کاملاً به سود روسها طراحی شده بود. به گفتهٔ لرد کرزن «روسها در ضمن بستن قرارداد مرزی نخست کوه
های بلند مرتفع سرحدی را در مرز خودشان انداختند، سپس سرچشمهٔ رودخانهها را نیز جزء خاک روسیه ثبت کردند که هروقت اراده نمایند آب را از ده
های ایران قطع کنند و در نتیجه محصول
#خراسان را تباه سازند.» گذشته از این، دولت ایران تعهد کرده بود که اجازه ندهد در راستای رودهایی که وارد خاک روسیه میشود، روستای نو ساخته شود یا زمین
های کشاورزی آن مناطق گسترش یابد یا برای زمین
های در حال کشت بیش از اندازه آب مصرف شود.[۲]
پیمان آخال همچنین به زیان ترکمنها بود و با مصالح سنتی قوم ترکمن همخوانی نداشت. میان آنان مرز کشیده شده و در دو کشور قرار گرفتند و یگانگی آنان به هم خورد.
#یموتهای ایران که بر اساس موافقتنامه دو دولت هرسال برای چراندن گله
های خود به آن سوی مرز کوچ میکردند، باید به هر دو دولت مالیات میدادند و این موضوع مقامات روسی و ایرانی را در جمعآوری مالیات دچار مشکل کرده بود.[۳]
■ بن مایه ها (منابع)
/از ویکی پدیای فارسی/
[۱] گلی، امین. تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمنها. نشر علم، ۱۳۶۶، ص ۱۶۴
[۲]↑ قرارداد آخال، گونهای حاتمبخشی قجری مؤسسه تاریخ معاصر ایران
[۳] گلی، امین. تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمنها. نشر علم، ۱۳۶۶، ص ۱۶۸
●قرارداد آخال ۱۸۸۱م/۱۲۹۹ ه .ق پایگاه اطلاعرسانی دانشجویان و دانشآموختگان ترکمن
●شمیم، علیاصغر. ایران در دوره سلطنت قاجار. تهران: علمی، ۱۳۷۱، صص ۲۵۱–۲۴۹
@LoversofIRAN