⭕️ نام
کورش در زبان پارسی
⭕️📝فرهاد قربانزاده
🔻آنچه در زیر آمده شاهدهایی از کاربرد نام «
کورش / کوروش / کیرُش» در برخی متنهای کهن فارسی است که از میان صدها شاهد برگزیده شدهاست:
قرن ۴: باز بهمن بختنصر را بنواخت و ولایت شام بدو داد و سپهبد
کورش را از آنجا بازخواند (
تاریخ بلعمی، ص ۶۵۶).
قرن ۴:
کورش ... دانیال را بر ایشان مهتر کرد و برفتند و به بیتالمقدس شدند (
تاریخنامۀ طبری، ج ۱، ص ۴۶۷).
قرن ۵: آخر
کورش همدانی پدید آمد بنیاسرایل را نصرت کرد (
ترجمه و قصههای قرآن، سورآبادی، ج ۱، ص ۵۶۴).
قرن ۵: بهمن ... کیرُش [=
کورش] را ... تمکین داد و فرمود تا بنیاسراییل را نیکو دارد و ایشان را باز جای خویش فرستد (ابنبلخی،
فارسنامه، ص ۵۳).
قرن ۸: بهمن ... به جنگ خاندان رستم زال رفت. ... در کتب بنیاسرائیل نام او
کورش ملک آمدهاست (حمدالله مستوفی،
تاریخ گزیده، ص ۹۴).
قرن ۸:
کورش چو چهارساله گردید / رویش چو بهار و لاله گردید (شاهین شیرازی،
منتخب آثار یهودیان، ص ۱۷۱).
قرن ۹: بختنصر و لشکرش همه گبر [= کافر] بودند و در میان اسیران بنیاسرائیل بعضی صالحان و پیغمبرزادگان بودند. خدای تعالی بر زبان بعضی پیغمبران امر کرد پادشاهی از پادشاهان فارس را، نام او
کورش و او مردی مؤمن بود (ابوالمحاسن جرجانی،
تفسیر گازر، ج ۵، ص ۲۵۵).
قرن ۱۰:
کورش ... و سیهزار نفر از استادان بنا و سایر هنرپیشگان به بیتالمقدس شتافت (خواندمیر،
حبیبالسیر، ج ۱، ص ۱۳۶).
قرن ۱۰: شه پاراس و مادی آن نکورای / که
کورش خواند او را مرد دانای (عمرانی،
منتخب آثار یهودیان، ص ۲۲۸).
قرن ۱۱: مصلحت کردن داریوش عراقی و
کورش پارسی در مجلس می و عزم رفتن بر سر بلشاصر بهسوی بغداد ... (خواجه بخارایی،
منتخب آثار یهودیان، ص ۲۶۲).
قرن ۱۳: خداوند ... درخصوص
کورش میفرماید که شبان من اوست و تمام مشیتم را بهاتمام رسانیده، به اورشلیم خواهد گفت که بنا کرده خواهی شد و به هیکل که اساست مبتنی خواهد شد (فاضل همدانی، ترجمۀ
عهد عتیق، ص ۱۲۷۲).
قرن ۱۴: کامبیز پسر
کورش کیانی (هخامنشی) مصر را گرفت (
روزنامۀ تربیت، ج ۲، ص ۱۳۲۸).
این دو نکته را نیز بیفزایم که
۱. «ـُش» در «
کورش» پایانۀ صرفی است (نیز در «داریوش»).
۲. دو رود، یکی در قفقاز و دیگری در استان فارس، به نام «کُر» وجود دارد که نام آنها برگرفته از نام
کورش هخامنشی است (
فرهنگ فارسی، محمد معین، جلد ششم).
پیکرۀ زبانی استفادهشده:
پیکرۀ گروه فرهنگنویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به سرپرستی دکتر علیاشرف صادقی
#کورشپارسیانجمن
🔻@Parsi_anjoman