نوروز در بلوچستان بر اساس اسناد تاریخی🔰بخش اول
🔴دامداران حاشیهٔ تفتان تا حدود ۶۰ سال پیش، جشنی بهنام «پنجم نوروز» داشتند. پنجم در گاهشماریهای بلوچستان به فروردین گفته میشود. در این مراسم خوراکی بهنام «مالیدَگ» میپختند. این خوراک، ترکیبی
از نان و روغن است.
پس از این جشن، دامداران بلوچ
از محصول سال نو، به ذخیرهٔ روغن میپرداختند. (سلطانی، ۱۳۸۳: ص ۱۵۰).
🟠از انواع دیگر جشنها در بلوچستان، جشن بهارگاه یا جشن بهارچرانی است که در ایام نوروز و
از روز اول بهار شروع میشود و تا ۱۳ فروردین ادامه مییابد (بزرگ زاده، ۱۳۹۲: ص ۷۰).
🟡بلوچان را رسمی است کهن و دیرین و آن افروختن آتش است توسط اقوام و بستگان افراد در گذشته، در شامگاه نوروز…، وی که خود
از نزدیک شاهد مراسمها بوده است مینویسد:
در سال ۱۳۵۶ در آبادی درآهو در ناحیهٔ دگمان شهرستان ایرانشهر در میان طایفهٔ «شهلی بر»، شاهد چنین مراسمی بودهام (گروسی، ۱۳۷۹: ص ۸۹).
🟢این مراسم با شعر «
پس از نوروز سلطانی / چهل کنده بسوزانی» در بلوچستان بیارتباط نیست. به گفته سیما سلطانی، او این شعر را
از دهان پیران و گاهی جوانان بلوچ شنیده است. (سلطانی، ۱۳۸۳: ص ۱۴۹).
🔵محمدسعید جانبالهی در مقاله «ستارهشناسی و گاهشماری عشایر بلوچ و طوایف سیستان» درباره نوروز و سالنو در گاهشماری مردم بلوچ اطلاعاتی میدهد:
در گاهشماری بلوچها که بر اساس ستارهشناسی است، ستارهای بهنام ستاره آچشی در روز اول اسفندماه یا
پس از روز هفتم اسفند به زیر زمین رفته و آنرا گرم میکنند و به تدریج حرارت این ستاره زمین را داغ میکند و هوا گرم میشود. ستاره آچشی که به معنی ستاره آتشین است، نشانهای
از سالنو و نوروز و فرا رسیدن بهار برای مردم بلوچ است.
مردم مناطق تمین، لولوکدان، رسولآباد و مورپیش
از سرحد بلوچستان و ایرانشهر
از مکران در تقویم خورشیدی خود به ماه فروردین، نوروز میگویند. همچنین در گاهشماری ایرانشهر به مهرماه، مهرجان گفته میشود.
کشاورزان بلوچ
از زمان خوشه کردن نخل تا پایان فصل برداشت محصول
از یک تقویم مخصوص برای کشاورزی استفاده میکنند. این تقویم با
نوروز همگانی آغاز میشود و با هیوار، مُکبَند، کَندیوار، نِشانه، مُکسُند، مُکبُر، نامَن، آیهرَهت ادامه دارد. دو روز
پس از آیهرهت، مانتِن چله (چله مادر) و چوکین چله (چله پسر) فرا میرسند. ۲۵ روز
پس از آن،
نوروز سلطانی است که سال با آن به پایان میرسد و
پس از ۲۵ روز،
نوروز همگانی و سال نو فرامیرسد و در آن درخت نخل خوشه میکند.
#تاریخ #پس_از_اسلام #فرهنگ_و_رسوم @balochs_history