انجمن آنتی‌تئیست‌های‌ ایران

انجمن آنتی‌تئیست‌های ایران

✫ نقد دین از دیدگاه #لودویک‌فویرباخ (۲)


★ خاستگاه‌دین

در کانون فلسفه‌ #فویرباخ درباره‌ دین، این اندیشه به چشم می‌خورد که در تصورات دینی مانند #ایده‌خدا یا #نامیرایی‌روح، سرشت آدمی بازتاب یافته است و طبیعت آدمی مقدمتا نه از طریق خرد، بلکه از طریق حسیات متعین می‌گردد. درحالیکه #هگل در تصورات دینی، نطفه‌ای از حقیقت‌های معقول را می‌دید، #فویرباخ بر این باور بود که دین در گوهر خود به حسیات آدمی وابسته است. برای نمونه وی معتقد بود که #ایده‌خدا بیانگر آرزوی آدمی برای دستیابی به قدرت و کمال است و ایمان به #نامیرایی‌روح، برخاسته از آرزوی آدمی برای داشتن عمر جاوید

مهم‌ترین آثار #فویرباخ در نقد دین، سرشت‌مسیحیت و درس‌گفتارهایی درباره‌‌سرشت‌دین نام دارد
در نخستین اثر که چاپ نخست نگارش آن به سال ۱۸۴۱ باز می‌گردد، درباره‌ تاریخ‌دین و خاستگاه و اشکال اولیه‌ آن بررسی‌های چندانی صورت نگرفته است. ولی #فویرباخ در همین اثر تصریح می‌کند که دین، دوپارگی آدمی با خویشتن است. به دیگر سخن، آدمی خدا را به عنوان ذاتی در برابر خود می‌نهد و این برابرنهاد، به انشقاقی میان خدا و آدمی و مآلا برآمد دین می‌انجامد.

وی سپس در #درس‌گفتارهایی‌درباره‌سرشت‌دین که نخستین چاپ آن به سال ۱۸۵۱ بازمی‌گردد، دیدگاه‌های خود را درباره خاستگاه‌دین گسترش می‌دهد و مشخص‌تر می‌کند و علت پیدایش دین را وابستگی آدمی به طبیعت و ترس‌های او در این رابطه می‌داند

به گفته‌ #فویرباخ، احساس‌وابستگی، دلیل پیدایش دین است، ولی موضوع اولیه‌ این احساس‌وابستگی، طبیعت است و بنابراین طبیعت نخستین، موضوع دین است

فویرباخ در این پیوند نمونه‌های فراوانی از ادیان طبیعی و اشکال تاریخی ادیان چندخدایی ارائه می‌کند تا نشان دهد بیم از هیبت‌بلایای‌طبیعی و پدیده‌های طبیعت و نیز سپاسگزاری و نیایش پس از رفع این بلایا، در این احساس وابستگی چه نقشی داشته‌اند
او نتیجه می‌گیرد که خدایی‌کردن پدیده‌های‌طبیعت و پرستش‌آنها در میان‌اقوام‌طبیعی، نخستین و کهن‌ترین اشکال دین برای آدمی هستند

#فویرباخ #حس‌پایان‌پذیری آدمی را نیز یکی دیگر از اشکال این احساس وابستگی می‌داند و تصریح می‌کند که در نتیجه‌ این حس یا آگاهی، آدمی به این موضوع پی می‌برد که موجودی فانی است و روزی خواهد مرد
#فویرباخ ادیان طبیعی را سرچشمه ادیان متاخر می‌داند و می‌افزاید که این ادیان نیز پیامد دوگانگی و تردید آدمی‌اند و در رابطه‌ی میان او و طبیعت پدید آمده‌اند

#ادامه‌دارد



Join Us ☞ @iranian_antitheists