❤ دیل گِتَه تالش ❤

#دیلمستانی از #دل_تالشستان

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

قسمت پایانی

                  ✍:رسول علیزاده ماکلوانی

هشتم: یکی دیگر از کتاب های ارزشمند و نفیس درزمینه ی تاریخ گیلان، کتاب تاریخ گیلان تالیف عبدالفتاح فومنی است که در قرن یازدهم و در دوران حکومت شاهان صفوی به رشته ی تحریر در آمده است. همان کتابی که الکساندر خود زکو در خصوص آن چنین می نویسد:《 این کتاب بر اروپاییان ناشناخته مانده است ودر قلب الاسد حوادث این سرزمین به رشته ی تحریر کشیده شده ونویسنده تحت تاثیر وقایعی که خود از نزدیک در آن شرکت داشته، اثر خود را پدید آورده است.》( خود زکو:۲۳،۱۳۵۴)
عبدالفتاح در کتاب خود مواردی راعنوان نموده است که با تامل در آن می توان گفت که دیگر هیچ شبهه ای درخصوص تالش بودن ساکنین خاور سپیدرود و مهم تر از آن دیلمان مورد بحث ما وجود نخواهد داشت وباید پذیرای این
واقعیت نادیده انگاشته شده بود که دیلمیان همان تالشان بوده و تالشان همان دیلمیان،
اودریک جمله می نویسد :《که لیل دهی است در تالشستان لاهیجان》( فومنی: ۲۰۶،۱۳۵۳)واین بیانگر آن است که قسمت اعظمی از ساکنین شهر و روستاهای لاهیجان تالش زبان بوده وخاک تالشان است .
درجایی دیگر می نویسد: 《روز دیگر شاه عباس
امر نمود قورچی باشی و قنبر علی سلطان چگینی و نعمت اله سلطان صوفی و شرف خان حاکم تنکابن به تالشستان بیه پیش در آمده وتالشَ کولی وجماعت یاغی را بدست آورده بیاورند》( فومنی:۱۲۸،۱۳۵۳)
اگر نیک بیندیشیم منظور عبدالفتاح از به کار بردن عبارت 《تالشستان بیه پیش》 حکایت از آن دارد که قسمت اعظمی ازساکنین بیه پیش
یعنی خاور سپید رود تا تنکابن تالش زبان بوده وخاک تالشان است.
در پایان در یک کلام وختم کلام این چنین می نویسد:《 آن مظهر قهر الهی که در بیرحمی و سفاکی، دلیر ومشهور بود، در
تالشستان خورگام، دیلمان، کلیجان وسمام
  شمشیر خون آشام از نیام کشیده وقتل به افراط نموده، بر آناث و ذکور اکتفا نفرمود وچندین مومن و مسلمان وعجزه و بیچارگان بفرموده آن مطرودان درگاه ایزدی شربت شهادت چشیدند و آخرالامر "تالشَ کولی" درجنگل سمام به دست سهراب بیگ و ملازم حسن خان کهدمی گرفتار شد》( فومنی :۱۲۸،۱۳۵۳)
آری تالشستان
خورگام ودیلمان وکلیجان وسمام.
نتیجه:
باتوجه به موارد مطرح شده در متن می توان به این جمع بندی رسید که:
۱- وقتی که دیلمیان صاحب نام وآوازه شدند، تمام آن ولایت با مفهوم استانی ( گیلان امروزی) وقومیت شان تحت الشعاع قصبه دیلم
ولایت دیلمستان نام گرفت وهنگامی که پا را از محدوده استانی فراتر نهاده ومحدوده و نواحی بیش تری به تصرف در آوردند با منظور کشور دیلمستان قلمداد گردید. چرا که نام ایران به طور رسمی در دوران قاجاریه بر کشور ما نهاده شد.
۲- گستره جغرافیایی تالشان ( دیلمیان) قبل از ورود ترکها به ایران و هم چنین آمدن قوم گیل از آن سوی آمل(طبرستان وقومس) همراه با سادات علوی به گستردگی رشته کوه البرز بوده است.
۳.ساکنین قصبه دیلم و دیلمان و اطراف آن ازقوم تالش و تالش زبان بوده اند.
۴- تالشان( دیلمیان) اولین قومی بودند که توانستند پس از اسلام بزرگترین امپراطوری ایرانی را تشکیل دهند.
۵- تالشان( دیلمیان) در شمار اولین اقوامی بودندکه در بسط وگسترش مذهب شیعه در ایران نقش چشمگیری داشتند.
نکته: خوانندگان عزیز وسروران گرامی، اگرچه
این مقاله به علت سواد اندک و معلومات ناچیز
حقیرخالی از نقص نیست ولی هر چه هست واقعیتی انکار ناپذیر است که امید دارم راهنمایی ها، انتقادات وپیشنهادهای عالمانه ی شما
سبب شفافیت و گفتار ناقص ما باشد و بر تکامل آن بیفزاید.

چاپ شده در شماره های 103 و 104 #ماهنامه_تالش.
منبع: گروه وات ساپی بهار تالش

🆔https://t.center/Espiarodakora

#ماهنامه_تالش

ماهنامه تالش

از گذشته ها تا امروز

تعدادی از شماره های گوناگون ماهنامه تالش

#گیلان_تالشان
@tarikh_astara

عقاید و باورهای تالشان در مورد کَه مار

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

#که_مار

مار سیاه تیره رنگی که اغلب در منازل کاه گلی قدیمی منطقه قومی تالشان می زیست و امروزه نیز می توان آن را در اطراف خانه های منطقه دید. تالشان بر این باور بورند که این خزنده نگهبان ومحافظ منزل آنان خواهد بود و هیچگاه این جانور بی آزار را نمی کشتند و بر این باورند کشتنش پیامدهای نامطلوبی در پی دارد.

برخی نیز بر این باورند که با کشتن این جانور بی آزار مارهای بیشتری به منزل آنها حمله ور می شود. لذا از کشتن آن امتناع می نمایند.
عده ای نیز بر این باورند که این مار خانگی باعث می شود سایر مارهای سمی نتوانند به منزل آنها نزدیک شود.
این مار با طول حداقل 60 سانتی متر را می توان در فصول بهار و یا در روزهای گرم تابستان مشاهده نمود.

در فصل بهار یعنی اردیبهشت ماه که همراه با کوچ پرستوها (حاج حاجی )و آغاز لانه سازی و زاد و ولد این پرنده مهاجر در مناطق جلگه ای آغاز می شود این پرندگان متاسفانه از گزند « کَه مار» در امان نخواهد بود. در واقع تخم و یا جوجه پرستوهایی که تازه سر از تخم در آورده اند،در بالاترین نقطه ‌منزل توسط این نوع مار بلعیده خواهد شد و این همان موضوع بقا در حیات وحش است که می توان به طور زنده در برخی از منازل به نظاره نشست.

اما در برخی از مناطق که تالشان به پرورش کرم ابریشم (کَج) مشغول هستند، این مار را آفتی برای محصول گران قیمت و پرمشقتشان است.لذا به محض دیدن «کَه مار» اقدام به کشتن آن می نمایند.زیرا این خزنده بی آزار در اوایل تیرماه هنگامی که رشد و نمو کرم ابریشم کامل شده و آماده پیله بستن است،اقدام به خوردن شان می کند و آنان از دست مار خانگی در امان نیستند.

✍:سعید زبردست گشتی

منبع : شماره 131 #ماهنامه_تالش

🆔‌https://t.center/Espiarodakora