☕️ قطعه ای از کتاب
#تفکر_انتقادی [سنجشگرانه‌اندیشی] چیست؟#ریچارد_پل دو تعریف از این مفهوم به دست داده است:تفکرِ انتقادی یعنی اندیشیدن شخص، درباره‌ی اندیشیدن خودش با این هدف که اندیشیدن خودش را ارتقا بخشد.
پس نخست اینکه سنجشگرانه‌اندیشی فقط اندیشیدن نیست، بلکه اندیشیدنی است که با خود‌ـ‌ارتقابخشی همراه است.
نکته دوم اینکه این «خود-ارتقابخشی» در نتیجه‌ی یک مهارت به وجود می‌آید: مهارت در به کار بردن سنجه‌هایی که شخص از طریق آنها اندیشیدن را ارزیابی می‌کند.
به بیان کوتاه، تفکر انتفادی «خود-ارتقابخشی» [در اندیشیدن] از طریق سنجه‌هاست [سنجه‌هایی که اندیشیدن را ارزیابی می‌کنند].
تعریف دوم:تفکر انتفادی، آن طرزِ اندیشیدن درباره‌ی هر موضوع، محتوا، یا مسئله است که در آن فرد اندیشنده با زمامداریِ ماهرانه‌ی ساختارهایی که جزء ذاتیِ اندیشیدن هستند و اِعمال سنجه‌های فکری بر آنها کیفیتِ اندیشیدنِ خودش را ارتقا می‌دهد.
ویژگی‌های کسانی که سنجشگرانه می اندیشند [تفکر نقادانه دارند]:
- کسانی که در سنجشگرانه‌اندیشی ورزیده گشته اند، به هنگام اندیشیدن، عملکردی متفاوت با افراد دیگر دارند.
- مسئله‌ها و پرسش‌های حیاتی مطرح می‌کنند، و آنها را با وضوح و دقت صورتبندی می‌کنند؛
- اطلاعاتِ مناسبت‌دار [ربط‌دار] را گردآوری و ارزیابی می‌کنند و از انگاره‌ها [مفهوم‌ها]ی انتزاعی برای تفسیرِ کارآمدِ آنها استفاده می‌کنند؛
- به نتیجه‌ها و راه‌حل‌های مستدل می‌رسند و آنها را با ملاک‌ها و سنجه‌ها (استانداردها)ی مربوط می‌آزمایند؛
- با ذهن گشوده، در چارچوبِ نظام‌های فکریِ گوناگون می‌اندیشند و در صورتِ نیاز، انگاشته‌ها (پیش‌فرض‌ها)، لازمه‌ها، و پیامدهای عملیِ آنها را بازشناسی و ارزیابی می‌کنند؛
- برای یافتنِ راه‌حل برای مسئله‌های پیچیده، به نحو کارآمد با دیگران دادوستدِ فکری می‌کنند.
📕 مفهوم‌ها و ابزارهای تفکر نقادانه
✍ ریچارد پل و لیندا الدر، مهدی خسروانی
⚛ @AndisheKonim
