اندیشیدن تنها راه نجات

#حیاتی که ما می‌شناسیم.

اساس شیمیایی حیاتی که ما می‌شناسیم، یعنی حیاتی که روی زمین جریان داشته است و دارد، مبتنی بر شش عنصر کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن، فسفر و گوگرد است. تاکنون هیچ حیاتی که فاقد یکی از این عناصر باشد یافت نشده است؛ و تقریباً بنیان کاوش‌های اخترزیست‌شناختی برای یافتن حیات در دیگر نقاط کیهان مبتنی بر همین نشانیِ زیستی است که در اختیار داریم.

مسلماً کشف بسیار بسیار بزرگی خواهد بود اگر حیات بیگانه‌ای یافت شود که اساس شیمیاییِ متفاوتی با حیات آشنای ما داشته باشد. ولی اگر در لابلای همین حیات زمینی هم شکلی از حیات یافت شود که اساس متفاوتی داشته باشد چه؟ یعنی استثنایی بر قاعده باشد. در این صورت هم تحولی بنیادین در عرصه‌ی زیست‌شناسی، و اختصاصاً بیوشیمی، رخ خواهد داد و هم قاعدۀ زرین اساس شیمیایی حیات زمینی در هم خواهد شکست.

وسوسه‌ی یافتن چنین شکلِ متفاوتی از حیات در اواخر دهه‌ی نخست این قرن اخترزیست‌شناس جوان و پژوهشگر ناسا، خانم فلیسا وولف‌سایمون، را که در میکروبیولوژی تکاملی تخصص یافته بود بر آن داشت تا به کمک برخی همکاران خود در رسوبات دریاچه‌ی مونو (Mono Lake)، در کالیفرنیا، که سرشار از آرسنیک است، به دنبال چنان شکلی متفاوتی از حیات بگردند.
بعد از دو سال کاوش و پژوهش، در مقاله‌ی معروفی
https://goo.gl/Uacwta
که در اواخر سال ۲۰۱۰ در نشریه‌ی ساینس منتشر کردند مدعی شدند نوعی باکتری جان‌سخت (extremophile)، با نام عجیب GFAJ-1، را یافته‌اند که بجای فسفر، آرسنیک سمی را در مولکول‌های DNA و دیگر بیومولکولهای اصلی‌اش جایگزین کرده است.
خوب، این کشف آنقدر بزرگ و تکان‌دهنده بود که ناسا کنفرانس مهمی برگزار و این کشف مهم را با حضور خانم وولف‌سایمون رسماً اعلام کرد. این کشف حتی کم کم وارد کتاب‌های علم برای عموم شد.
Cell, the Building Blocks of Life/ Terry Smith/ p. 21/2012

ولی دیری نپایید که محققان دیگر، اینجا و آنجا، یادداشت‌هایی در نقد یافته‌های وولف‌سایمون و همکارانش نوشتند و سرانجام وادارش کردند در اواسط سال ۲۰۱۱ به کمک همکارانش جوابیه‌ای
https://goo.gl/e6SihB
در نشریه‌ی ساینس بنویسد و به‌نوعی نقدهای وارده را پاسخ دهد.

کار اما به همین جا خاتمه نیافت. در ماه جولای ۲۰۱۲ دو نقد بسیار سنگین و مفصل بر یافته‌های خانم وولف سایمون و تیمش در نشریه‌ی ساینس به چاپ رسید؛ اولی
https://goo.gl/uynGCe
از سوی گروهی از محققان از دانشگاه زوریخ، و دیگری
https://goo.gl/uMwJgi
از طرف تیمی از پژوهش‌گران از دانشگاه پرینستون.

نقدها نشان می‌دادند که هر چند باکتری جان‌سخت مذکور در محیطی آرسنیکی، و کمتر فسفاتی، یافت می‌شود ولی این عنصر در ساختار DNA آن و دیگر اجزایش بکار نرفته است و فسفر همچنان در ساختار این باکتری نقشی حیاتی ایفا می‌کند. آنها همچنین نشان دادند نمونه‌هایی که تیم وولف‌سایمون مبنای پژوهش خود را بر آن استوار کرده بودند به اندازه‌ای واجد فسفات بوده است که به میکروارگانیسم اجازه رشد و نمو بدهد، و شرایط پرآرسنیکی GFAJ-1 را چنان بار آورده است که بتواند با مهارت بسیار مقادیر کمیاب فسفات را شکار کند.

این نقدها نه تنها سبب شدند نشریه‌ی ساینس طی بیانیه‌ای یافته‌های خانم وولف‌سایمون را مردود اعلام کند، که موجب شدند این پژوهشگر جوان تقریباً بسیاری از سمت‌های پژوهشی‌اش را نیز از دست بدهد.
نقدهای وارده چنان وی را دلسرد کردند که موجب شدند وی از سال ۲۰۱۱ تاکنون، تا جایی که من جستجو کرده‌ام، پژوهش دیگری انجام ندهد.

ممکن است برخی محققان برخورد جامعه‌ی علمی را با خانم وولف‌سایمون بی‌رحمانه و ویرانگر توصیف کنند، ولی شاید این درس عبرتی باشد برای در پیش گرفتن احتیاط، دقت و صبوریِ بسیار بیشتر از سوی دیگر پژوهشگرانی که سودای کشفیات بسیار بزرگ و دوران‌ساز را دارند و می‌خواهند یافته‌های کاملاً جاافتاده‌ی علمی را به چالش بگیرند.




⚛ @AndisheKonim

حقیقتی که دانستن آن شما را دچار غروری بی‌انتها می‌کند!
سیستم تولید #تخمک در طول عمر زنان، از ۳۰۰ هزار تخمک تنها تعداد ۴۰۰ عدد از آنها را آزاد می‌کند، در حالی که مردان در طول عمر خود ۲ تریلیون #اسپرم آزاد می‌کنند! تمام انسان‌هایی که در این سیاره زندگی می‌کنند روزی در یک رقابت ماراتون به طور همزمان به سوی تخمک حرکت کردند.
من و شما و تمام انسان‌های دیگر در بین ۲۵۰ میلیون شرکت کننده سریع‌ترین، مناسب ‌ترین و بهترین بوده‌ایم و جایزه ما #حیاتی است که به ما اهدا شده است.
هرگاه شانس حیات را ناچیز پنداشتید، به میلیون‌ها #رقیب خود فکر کنید که روزی تلاش کردند با پیشی گرفتن از شما شانس حیات را از آن خود کنند ولی شما بهترین بودید. پس هر لحظه را در آغوش بگیرید زیرا شما توانسته‌اید در گسترهٔ بیکرانی از #نبودن‌ها در جهان حضور پیدا کنید و بودن را تجربه کنید.

⚛ @AndisheKonim