ادبگاه

#سلسله_مباحث_آموزشی
#موسسه_فرهنگی_ادبی_فروغ_سخن_لنجان
💠چهارشنبه ها با حافظ💠
توسط سرکار خانم مهنازملکی ریزی
💠جلسه هفتم غیر حضوری
🔹٢۴اردیبهشت ٩٩

✅جنس شعر حافظ چیست که این همه سال با ما همراه بوده و در طول قرون و اعصار مختلف به حیاتش ادامه داده است. چه ویژگی‌هایی شعر حافظ را ماندگار کرده‌اند؟
👇🦋👇
مصاحبه با دکتر بهاءالدین خرمشاهی

مقاله‌ای نوشته‌ام به نام «چرا حافظ همیشه با ماست» برای جشن‌نامه استادم منوچهر مرتضوی استاد و رئیس پیشین دانشگاه تبریز که پیش از چاپ، بخش‌هایی از آن را برایتان می‌گویم. در این مقاله به حدود 20 دلیل درباره شخصیت و شعر حافظ و تفاوت‌های او با دیگران اشاره کرده‌ام.
💠 مهمترین وجوه اهمیت و راز ماندگاری حافظ این است که او برخلاف بسیاری از شاعران هم‌عصر خود چون سلمان ساوجی، ناصر بخارایی، کمال خجندی و. . . فقط یک شخصیت ادبی نیست. او علاوه بر مسائل ادبی به مسائل ابدی هم پرداخته است.

💠نکته دوم به تنوع و تعدد مضامین و معانی در شعر حافظ ارتباط دارد که بسی بیشتر از هر شاعر دیگری حتی سعدی است. در کتاب جمع پریشان به قلم علی‌اکبر رزاز که من توفیق ویرایش آن را داشتم، به بیش از 200 مضمون یا معنای بلند یا مفهوم کلیدی در شعر حافظ اشاره شده است.
💠نکته سوم توانایی حافظ در آفرینش معانی با ساختن و پرداختن مضامین خرده‌ریزه‌های درون‌شعری است. مثل رابطه گل و بلبل، شمع و پروانه، ذره و خورشید، قطره و دریا و. . . که در معنا به مسائل مرتبط به زندگی می‌پردازند و حتی مسائل سیاسی و اجتماعی دوران را پنهان و آشکار مطرح می‌کند.
💠 نکته چهارم مؤثر در ماندگاری شعر حافظ دستورمندی و فصاحت شعر حافظ است. حافظ هم به اندازه سعی اصفح‌المتکلمین است اما شاعری مانند حافظ در کل ادب فارسی نداریم که عبارت و جملات او تام و تمام بر وفق دستور زبان فارسی باشد و حافظ حتی به ضرورت وزن و قافیه هم جای کلمات را خیلی تغییر نداده است.

💠نکته دیگری که در ماندگاری حافظ نقش دارد اصلاح‌گری اجتماعی و انتقادگری اوست. در عصر او دو نهاد شریعت و اهواب از جاده عرف و اخلاق انحراف پیدا کردند و حافظ در مقام مصلح اجتماعی و با تعبیرات طنز‌آمیز به آنها پرداخته است.
💠نکته هفتم اینکه حافظ دعوت به گذران خوش داشته به جای خوش‌گذرانی.
💠 هشتم اینکه حافظ دعوت به عشق و رندی می‌کند، این دو پیام و دو دستاورد شعر اصلی حافظ است. دعوت به اخلاق یکی از ویژگی‌های مهم شعر حافظ است تا آنجا که در کمترین غزلی از حافظ است که او دعوت به اخلاق حسنه و نفی خودبینی و بخل نکند.
💠از دیگر عناصر مؤثر در ماندگاری شعر حافظ می‌توان به زیبایی‌آفرینی او اشاره کرد. سخن حافظ چه در وصف طبیعت و باغ و بهار باشد چه انتقاد از تباهی روزگار و چه بیان حکمت و اخلاقیات، زیبا بیان می‌شود. زیبایی شعر حافظ نه طبیعی است نه مصنوعی و نه خیالین. 💠ویژگی دیگر شعر حافظ طنز کمرنگ آن است و در نهایت اینکه حافظ حافظه ماست به این معنی که حافظ سخنگوی ضمیر ناخودآگاه جمعی اقوام ایرانی و فارسی‌زبان است
 
💠دو نکته مهم هم در شعر حافظ هست که یکی خاص حافظ است و دیگری در اشعار دیگر شعرا هم دیده می‌شود. طربناکی شعر حافظ ویژگی شعر او و برخی شاعران دیگر است که حتی یک وزن نامطبوع در اشعار او دیده نمی‌شود

💠و نکته انحصاری درباره حافظ این است که او اسطوره‌ساز است. حافظ تنها شاعری است که نه فقط واقعیت‌های روزگار خود را به زیبایی بیان کرده، بلکه با طبع خلاق خود اسطوره‌های رند، پیر مغان، خرابات مغان و. . . را ساخته است.

💠اینها و بسیاری از نکات گفته و ناگفته باعث می‌شود ما انس عمیق‌تری با شعر حافظ پیدا کنیم. به قول ظریفی حافظ با ما نوجوان است، با ما جوانی می‌کند، با ما میانسال می‌شود، با ما به پیری و فرتوتی می‌رسد.
📚💠📚
#دکتر_خرمشاهی
#حافظ_شیرازی
#مصاحبه_ادبی
#مهناز_ملکی_ریزی

🦋👇
#موسسه_فرهنگی_ادبی_فروغ_سخن_لنجان

https://t.center/Forooghesokhan95

🔶️قصه عشق و قصه عشق حافظ
🔷️بامحوریت روانشناسی

🎙سخنران : دکتر حسین علیان


#محسن_اسلامی_پویا
#دکتر_حسین_علیان


انجمن ادبی پژوهشی پگاه اصفهان
خاستگاه ادب واندیشه
https://t.center/Athenaeum_pegah