ادب‌سار

🌬🌨🌨🌨
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
❄️جشن میانه‌ی زمستان


☃جشن میانه‌ی زمستان، یکی از جشن‌های پرشمار ایران باستان و در پیوند با موسم(فصل) و بخش‌بندی آن است.
دسته‌ای از جشن‌های کهن ایرانی، با دگرگونی موسم‌ها یا شمارش آغاز و انجام آن در پیوند بودند. برای نمونه در هر موسم برای آغاز، میانه و پایان آن جشن گرفته می‌شد. جشن‌های میانه‌ی بهار، میانه‌ی تابستان، میانه‌ی پاییز و میانه‌ی زمستان از این دسته هستند.

❄️از جشن میانه‌ی زمستان و آیین‌های آن هیچ آگاهی برای ما نمانده است. باستان‌شناسان و کهن‌نگاران(مورخان) باور دارند که آیین‌های این جشن به دست موبدان زمان ساسانیان دچار دگرگونی‌های دروغینی شده و شوند(دلیل) آن هم این است که ساسانیان می‌کوشیدند جشن‌های گاهنباری را با گاهشماری مزدیسنا و باورهای دینی نوساخته خود هماهنگ کرده و آن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند.

⛄️در نیپیک‌های کهن ایرانی از شش جشن دیرینه و سالیانه نام برده شده که با نام «جشن‌های گاهنباری» شناخته می‌شوند.
به گمان پژوهشگران، جشن‌های گاهَـنْـباری (پاره‌های سال/موسم‌های سالیانه)، بازمانده‌ی یکی از گاهشماری‌های کهن است که سال خورشیدی نه به دوازده ماه خورشیدی، که به چهار موسم و هر موسم به دو نیم بخش می‌شدند و هر یک از این بازه‌های زمانی، نام و جشنی ویژه به همراه داشت.

❄️سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان (بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی (سه پایان موسم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر موسم‌ها، دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

☃با آنکه آیین این جشن فراموش شده‌اند، مردمان استان‌ها و روستاهای گوناگون با برگزاری آیین‌هایی، جشن میانه‌ی زمستان را زنده نگاه داشته‌اند.

⛄️جشن بزرگداشت "پیرشالیار"(یا شهریار) در سرزمین کهن اورامانات کردستان، جشن "میرما" در تپورستان(مازندران) و اَپاختر(شمال) کوهستان‌های هندوکش (استان‌های تخار، بغلان و سمنگان)، نمونه‌هایی از آن هستند. همچنین نیمه‌ی زمستان، در برخی گاهشمارهای بومی، مانند گاهشمار‌ "وهار کردی" که در لرستان، بختیاری و کردستان نشانه‌های آن تا به امروز مانده است، آغاز سال نو به شمار می‌رفت.


برگفته از:
۱- #جشن_های_مهرگان_و_سده
نویسنده: #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- #جشنهای_ایرانیان
نویسنده #عسگر_بهرامی
۳- #گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان
نویسنده: #هاشم_رضی

#فرهنگ_ایران #بهمنگان
#جشن_میانه_زمستان

@AdabSar
🌬🌨🌨🌨

🌟🌟🌟🌟
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
🔥جشن نوسره

💃"جشن نوسره" یکی از جشن‌های پرشمار ایران باستان بود که در روز پنجم بهمن در گاهشماری باستانی و پنج روز پیش از جشن بزرگ سده برگزار می‌شد.
"جشن نوسره"، پیشوازی برای جشن سده بود و ایرانیان با برگزاری "نوسره" خود را برای برگزاری شکوهمند جشن سده آماده می‌کردند.
افروختن آتش، سرور و شادمانی، نیایش و ستایش اهورامزدا از آیین‌های "جشن نوسره" بود.

👸🏻همچنین در گاهشمار باستانی، روز پنجم از هر ماه خورشیدی، "سپندارمذ روز" یا "سپندارمزد روز" نام داشت که در آیین‌های پارسیان باستان این روز در هر ماه ویژه‌ی گرامیداشت زنان، سبزکنندگان زمین و زایش زمین(رویش گیاهان و باروری) بود.

👫برجسته‌ترین ویژگی‌های جشن‌های ایرانی، پیوند آن‌ها با پدیده‌های زیستی و کیهانی، مهربانی با زیست‌بوم(محیط زیست) و انجام آیین‌هایی برای نگه‌داری آن بود.
جشن‌های ایرانی، جشن‌هایی شاد، یکپارچه و میهنی بوده و فراتر از ناهمانندی‌های باور، اندیشه، دین، بوم و زبان برگزار می‌شدند.
همچنین می‌توان گفت هیچ‌یک از جشن‌ها به‌جا مانده از دستورها یا آیین‌های دینی نبودند.


#بهمنگان #جشن_نوسره
#فرهنگ_ایران

برگرفته از نیپیک(کتاب):
- #جشنهای_ایرانیان
نویسنده: #عسگر_بهرامی
- #گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان
نویسنده: #هاشم_رضی

@AdabSar
🌟🌟🌟🌟

🌦🌦🌦🌦
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
☔️جشن نیران

🌧"جشن نیران"، واپسین جشن از جشن‌های پرشمار دی‌ماه، در "انارام رور"، برابر با سی‌ام دی در ایران باستان(۲۴دی در گاهشمار کنونی) برگزار می‌شد و جشنی شاد برای ستایش باران و نمادی از آفریدن و زندگی بخشیدن بود.
ویژگی جشن‌های دی‌ماه این است که با افسانه‌ها و رویدادهای ماندگار ایران باستان پیوند دارند.

🌧درباره‌ی پیدایش این جشن گفته می‌شود که در زمان "پیروز ساسانی" ایران را خشکسالی فراگرفت و همه چشم‌به‌راه باران بودند تا اینکه در این روز در جایی به‌نام "دهکام پیروز"(در استان پارس کنونی و یا ایلام)، چکه‌های باران بر زمین فروریختند، شاه به آرزویش رسید و مردم شادی و پایکوبی کردند. از این‌رو "جشن نیران"، جشنی برای یادآوری پایان یافتن تنگدستی و خشکسالی و آغاز رویش و فراوانی است.
گمان می‌رود که آیین آب پاشیدن از بازمانده‌های جشن نیران باشد.


#فرهنگ_ایران #دیگان #جشن_نیران
برگرفته از:
- #جشنهای_ایرانیان
نویسنده: #عسگر_بهرامی
- #گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان
نویسنده: #هاشم_رضی

@AdabSar
☔️☔️☔️☔️

🌬🌾🌾🌾
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن "بادبره" یا "بادروزی" 🌬

🌤روز بیست و دوم هرماه از گاهشماری باستانی ایران(برابر با شانزدهم ماه در گاهشماری امروز)، "بادروز" نام دارد و در ایران باستان این روز گرامی داشته می‌شد. زیرا باد یکی از چهار آخشیج(عنصر) ورجاوند(مقدس) و پاک‌کننده است.

🍂پیشینیان سالی یک‌بار "بادروز" را جشن می‌گرفتند و گرامیداشت آخشیج "باد"، یک هفته دنباله داشت. ایران‌شناسان درباره‌ی اینکه جشن "بادبره" در چه زمانی برگزار می‌شد، دو گمان دارند.
گروه نخست می‌گویند این جشن در بادروز از دی ماه برگزار می‌شد و در زمان یک‌هفته برگزاری‌اش، واپسین جشن "دیگان" را در بر می‌گرفت. گروه دوم باور دارند که "بادبره" در بادروز از بهمن‌ماه برگزار می‌شد.
با نگر به آنچه در نسک‌ها برای ما مانده، به دید می‌رسد که گمان نخست فزین‌تر(قوی‌تر) باشد.

🌿"جشن باد" داستانی خواندنی دارد. می‌گویند در هزاره‌های دور، هفت سال در سرزمین ما باد نوزید. پس از هفت سال در چنین روزی، چوپانی نزد خسرو[*] رفت و گفت: دیشب بادی به آهستگی وزید تا جایی که موی گوسپندان(گوسفندان) اندکی جنبید. این رویداد ایرانیان را شاد کرد و "جشن بادروزی" پدید آمد.

🎋در "جشن بادروزی" بازار همگانی برپا می‌شد و مردم در آن روز رشته‌هایی از نخ هفت‌رنگ را به آغوش باد می‌سپردند.
ابوریحان بیرونی می‌گوید که در گومِس (قم) و شهرها و روستاهای نزدیک به آن، "بادروز" با شادی، پایکوبی و راه افتادن کاروان‌های شادی همراه بود. همچنین در بازار ویژه‌ی این جشن، ابزار شادمانی در دسترس بود. در اسپادانا(اصفهان)، این روز را "کژین" می‌نامیدند و یک هفته جشن می‌گرفتند.

💫به این جشن "کژین" و "باذ وره" نیز می‌گویند. در زبان اوستایی «واتـَه»(باد) و ایزد نگاهبان آن با همین نام از بزرگ‌ترین ایزدان ایرانی در باورهای «زَروانی» یا «زُروانی» بشمار می‌رفتند.


✍پی‌نوشت*: در داستان‌ها نوشته‌اند "شبان نزد کسرا رفت..." کسرا تازی شده‌ی خسرو است و در گذشته تازیان به همه‌ی پادشاهان ایران خسرو(کسرا) می‌گفتند. در داستان‌های جشن بادروزی نوشته نشده که فردید(منظور) کدام پادشاه ایران است. تنها می‌توان گمان کرد که یکی از پادشاهان کهن، پیش از دوره‌ی ساسانیان باشد.


#فرهنگ_ایران
#دیگان #بادروز

برداشت از:
#آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی

#گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان #هاشم_رضی

#جشنهای_ایرانیان #عسگر_بهرامی

@AdabSar
🌬🍃🍃🍃

✨✨✨✨
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
🐄جشن "گاوگیل" یا "درامزینان"

🐂"جشن گاوگیل" که به آن جشن درفش‌ها، کاکیل، گاوگمل، گاگنل، کاکثل و درامزینان هم می‌گویند در روز مهر از ماه دی (شانزدهم دی در گاهشماری ایران باستان) برابر با دهم دی در گاهشماری امروز برگزار می‌شد و جشنی در پیوند با "گاو" بود.

🐄درباره‌ی این جشن رازآمیز گفته می‌شود چون "آژی‌دهاک" بر ایران چیره شد، گاوهای "اثفیان" پدر فریدون را به تاراج برد. ولی در چنین روزی "فریدون" بر "آژی‌دهاک" پیروز شد و آن گاوها را بازگرداند. "اثفیان" که مردی بخشنده و مردم‌دار بود، با بازگشت گله‌هایش به مردم بخشش‌ها کرد و مردم این روز را هر ساله جشن گرفتند.

🐂یکی دیگر از شوندهایی(دلایلی) که برای این جشن گفته شده، این است که در این روز ایرانیان بر تورانیان پیروز شدند و گله‌هایی از گاو که به دست آن‌ها افتاده بود، پس گرفتند.

🐄همچنین گفته شده که در این روز "فریدون" را از شیر گرفتند وی سوار بر گاوی شد. "فریدون" گرزی داشت که سر گاو بر آن تراشیده شده بود.

💫در این شب از روی جایگاه ستارگان در آسمان دست به پیشگویی می‌زدند و باور داشتند که گاوی از شید(نور) که شاخ‌هایش از زر(طلا) و پاهایش از سیم(نقره) است و ماه را می‌کشد، اندکی در آسمان پدیدار شده و سپس پنهان می‌شود. هر که در آن زمان بتواند این گاو درخشان را ببیند، آرزوهایش برآورده می‌شود.
اگر این گاو بر بلندی کوه‌ها پدید آید و دوبار بانگ زند، سالی پر فراوانی و بدون تنگدستی در پیش خواهد بود و اگر یک‌بار بانگ زند، نشانه‌ی خشکسالی است.

🐄در افسانه‌ها گفته شده که در زمان جمشید، وی کاکیلی (گاو نر سرکش) را با سر آدم، چهره‌ی زیبا و تن سپید گاو دید که دسته‌ای سوسن به دست داشت و می‌بویید. گاو از هفت گوهر ساخته شده بود و هرکه را می‌دید به نام می‌خواند و از امروز و آینده آگاهی می‌داد و شید خود را می‌پراکند. جمشید گفت: تو کیستی و چه می‌کنی؟ پاسخ داد: من بخت هستم و سپیدروزی و بخت میان مردم بخش(تقسیم) می‌کنم. جمشید پرسید که در چه هنگامی بخت در میان مردم بیشتر است؟ پاسخ داد: هنگامی که گاو در میان آسمان باشد؛ و سپس میان آسمان پنهان شد.

🥛ایرانیان این روز را با نوشیدن شیر تازه‌ی گاو آغاز می‌کردند و بامداد، پیش از هر سخنی "بِه" می‌خوردند و "ترنج" می‌بوییدند تا سالی فراخ و آسوده در پیش داشته باشند.

☠همچنین گفته شده که این جشن ریشه‌ی بابلی دارد و جشن دیو و اهریمن است. زیرا در این روز اهریمن بر جمشید پیروز شد. ولی سرچشمه‌های این داوخواهی(ادعا) روشن نیست. برخی نیز جشن اهریمن در این روز را با شکست داریوش سوم از اسکندر در جنگ "گوگمل" در پیوند می‌دانند.

‼️"جشن گاوگیل" یکی از جشن‌هایی است که شوند(دلیل) پیدایش آن در هم‌سنجی(مقایسه) با دیگر جشن‌های ایرانی ناشناخته و آگاهی درباره‌ی آن بسیار اندک است و دیدگاه‌های "ابوریحان بیرونی" در "آثارالباقیه" درباره‌ی این جشن از راه گفت‌‌وگوی وی با مردمان گرد آمده است. از این‌رو هرآنچه گفته می‌شود، گمان‌زدهایی درباره‌ی این روز است.


#فرهنگ_ایران
#دیگان #گاوگیل

برداشت آزاد از:
#گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان
نویسنده: #هاشم_رضی
#جشنهای_ایرانیان نویسنده: #عسگر_بهرامی
#آثارالباقیه نویسنده: #ابوریحان_بیرونی

@AdabSar
🐄🐂🐄🐂