✳ چقدر از نیکان و ایرانِ باستان و رسم و رسومات و ... پیروی کنیم؟
وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَيْنا عَلَيْهِ آباءَنا أ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ (سوره بقره، آیه ۱۷۰).
يعنى اگر نياكان آنها دانشمندان صاحبنظر و افراد هدايتيافتهاى بودند جاى اين بود كه از آنها تبعيت شود، اما با اينكه مىدانند آنها مردمى نادان و بىسواد و موهومپرست بودند، پيروى آنها چه معنى دارد؟ آيا مصداق تقليد جاهل از جاهل نيست؟!
چرا كه معمولاً نسلهاى بعد از نسلهاى پيشين با تجربهتر و آگاهترند.
ولى متأسفانه اين طرز فكر جاهلى، هنوز در ميان بسيارى از افراد و ملتها حكومت مىكند كه نياكان خود را همچون"بت" مىپرستند، يك مشت آداب و سنن خرافى را به عنوان اينكه "آثار پيشينيان" است، بدون چون و چرا مىپذيرند، و لفافههاى فريبندهاى همچون حفظ مليت و اسناد تاريخى يك ملت بر آن مىپوشانند.
در آيه بعد به بيان اين مطلب مىپردازد كه چرا اين گروه در برابر اين دلائل روشن، انعطافى نشان نمىدهند؟...
وَ مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَل الَّذِي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إِلَّا دُعاءً وَ نِداءً.
آرى آنها به گوسفندان و حيواناتى مىمانند كه از فريادهاى چوپان خيرخواه و دلسوز چيزى جز سر و صدايى كه فقط تحريك آنى در آنها دارد نمىفهمند.
و در پايان آيه براى تأكيد و توضيح بيشتر اضافه مىكند: "آنها كر و لال و نابينا هستند و لذا چيزى درك نمىكنند"! (صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لا يَعْقِلُونَ).
و به همين دليل آنها تنها به سنتهاى غلط و خرافى پدران خود چسبيدهاند و از هر دعوت سازندهاى رویگردانند.
قرآن گواهى مىدهد كه اساسىترين پايه علوم و دانشها چشم و گوش و زبان است، چشم و گوش براى درك كردن مستقيم و زبان براى ايجاد رابطه با ديگران و كسب علوم آنها.
در فلسفه نيز اين حقيقت ثابت شده كه حتى علوم غير حسى، در آغاز، از علوم حسى سرچشمه مىگيرد.
#ناصر_مکارم_شیرازی#تفسیر_نمونه(چاپ دهم، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱)
جلد ۱، صفحات ۵۷۷ تا ۵۷۹.
@Ab_o_Atash