کانال روزها

وقتی نفت جان حکومت پهلوی را گرفت

سال ۲۰۰۸، اسناد محرمانه‌ای از طبقه‌بندی محرمانه آمریکا خارج شد که نشان می‌دهد در دوره ریاست‌جمهوری جرالد فورد، سیاست نفتی آمریکا و عربستان در تزلزل حکومت پهلوی بسیار موثر بوده است.

تبانی آمریکا و عربستان در سال ۱۹۷۶ برای کاهش قیمت نفت، پیامد غیرمنتظره‌ای برای محمدرضا شاه در پی داشت؛

توطئه آنها نقطه آغاز یک بحران مالی در ایران بود، بحرانی که با بی‌ثبات کردن اقتصاد ایران در کنار دیگر عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی توانست بنیان‌های حکومت پهلوی دوم را نابود کند.

لینک مستند👇
https://youtu.be/4DDckQ_BhJg?si=CsPxVwh30rG_rHLo

@roozha_channel  روزها

کنفرانس گوادلوپ آخرین تیر بر پایان شاه

هشتم آبان ۵۷ ویلیام سالیوان، سفیر امریکا تلگرام غافلگیرکننده‌ای به رییس‌جمهور کارتر فرستاد با این عنوان: «فکر کردن به آنچه فکر نکردنی است» با این مضمون که محمدرضاشاه به پایان سلطنتش نزدیک شده.

دو ماه بعد وقتی کنفرانس گوادلوپ در دی ماه ۵۷ و چند روز پیش از خروج شاه برگزار شد، یکی از محورهای اصلی آن وضعیت آشفته ایران بود.

سران چهار کشور فرانسه، آمریکا، آلمان و انگلستان در این کنفرانس چشم امیدی به نجات رژیم سلطنت نداشتند. آنها متفق‌القول کار محمدرضا پهلوی را تمام‌ شده می‌دانستند.

لینک مستند👇
https://youtu.be/jzF86jmoGNs?si=jY3iQAu8h2q-7y1e

@roozha_channel  روزها

صدای انقلاب ایران از اتاق خبری BBC

محمدرضا پهلوی در دوران سلطنتش بارها به سفارت و دولت انگلیس به خاطر لحن گزارش‌های بی‌بی‌سی اعتراض کرده بود.

از یک سال پیش از انقلاب ۵۷، رادیو فارسی بی‌بی‌سی منبع اصلی کسب خبر شده بود و شاه، دست‌های توطئه انگلیس را در اخبار بی‌بی‌سی نهفته می‌دانست، اما مقامات انگلیسی بارها تأکید می‌کردند که دولت انگلیس هیچ نقشی در تعیین خط‌مشی خبری بی‌بی‌سی ندارد.

پرویز راجی، سفیر ایران در لندن دائما در حال بازخواست از مسئولان بی بی سی و مطبوعات انگلیسی بود، اما بی‌بی‌سی در آن زمان هیچوقت ادعای همراهی با انقلابیون را نپذیرفت.

لینک مستند👇

https://youtu.be/vZGMZsbGgc4?feature=shared


@roozha_channel  روزها

پشت صحنه همکاری ایران و اسرائیل

🔻چرا شاه علنا ​​دوستی خود را با اسرائیل اعلام نکرد؟

رابطه ایران با اسرائیل در طول تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی را از سر گذرانده است.

با اینکه ایران در سال ۱۳۲۹ به شکل دوفاکتو یا غیررسمی اسرائیل را به رسمیت شناخت، اما  محمدرضا پهلوی تلاش کرد دوستی و روابطش با اسرائیل را در خفا پیش ببرد، روابطی که به همکاری‌های مختلفی خصوصا در مسائل اطلاعاتی منجر شد و دامنه فعالیت اسرائیل را در ایران گسترش داد.

اما پیروزی انقلاب ایران نقطه پایانی بود بر دوستی پنهان ایران و اسرائیل و آغاز دشمنی بی‌پایان.


لینک مستند👇

https://youtu.be/ZYyTy6vwxUA?si=fyjry1MUurfMcY7U

@roozha_channel  روزها

محمدمهدی سمیعی| سالم‌ترین مدیر بانکی شاه که محمد غرضی به دنبال اعدامش بود

محمد مهدی سمیعی یکی از مدیران موفق اقتصادی دوران پهلوی دوم بود.

ریاست سمیعی در بانک مرکزی، مدیریت محمدصفی اصفیا بر سازمان برنامه و بودجه و وزارت علینقی عالیخانی بر وزارت اقتصاد،
به قدری موفقیت‌آمیز بود که از آن به‌عنوان دوران طلایی اقتصاد ایران یاد می‌کنند.

محمد سمیعی از معدود سران حکومت پهلوی بود که بعد از انقلاب توانست به صورت قانونی کشور را ترک کند.

اینکه او چگونه توانست از دادگاه‌های انقلاب و اعدام جان سالم به در برد را در این مستند مشاهده کنید.

لینک مستند👇

https://youtu.be/64mydDYrBlc?si=vUNX_3AGbx0IE1Se

@roozha_channel  روزها

ابوالحسن ابتهاج |مدیر قدرتمند سازمان برنامه که حتی هم از او حساب می‌برد

ابوالحسن ابتهاج پایه‌گذار اصلی برنامه‌ریزی توسعه در ایران و رئیس سازمان برنامه و بودجه طی سال‌های ۱۳۳۳-۱۳۳۷ توانست برای اولین بار برنامه توسعه ایران را مانند کشورهای پیشرفته تدوین کند.

ابتهاج در دهه سی با ایجاد تحول در ساختار برنامه‌ریزی ایران و به کار گرفتن علم اقتصاد در برنامه‌ریزی، بنیان‌هایی را در سازمان‌ برنامه گذاشت که تا چند نسل بعد از او ادامه یافت.
با این حال انتقاد او از خرید تسلیحات نظامی باعث افول ستاره اقبال ابتهاج در نزد محمدرضاشاه شد.

او هیچ ابایی نداشت که از اختصاص عمده درآمدهای نفتی به تسلیحات نظامی انتقاد کند، کاری که مدیران بعد از او هیچ‌وقت از پس آن برنیامدند.

این مستند کوتاه، دوران مدیریت ابتهاج در ساختار اقتصادی پهلوی دوم و علت برکناری او را روایت می‌کند.

مستند را اینجا ببینید👇
https://youtu.be/bqucemORl94?si=meeozaLlNiXdoxky

@roozha_channel  روزها

ارتشی که مثل برف آب شد| در جلسه فرماندهان ارتش شاهنشاهی چه گذشت؟

خروج محمدرضا شاه از کشور به عنوان فرمانده ارتش شاهنشاهی منجر به از هم پاشیدگی ارتش شد.

روحیه ارتش هر روز با دریافت دستورات ضد و نقیض ضعیف می‌شد. دولت هم دائم بین سیاست سرکوب و سازش نوسان می‌کرد. یک روز مخالفان را بازداشت می‌کرد و روز دیگر به هر امتیازی که آنها می‌خواستند تن می‌داد.

طی جلساتی که فرماندهان تشکیل دادند، به این نتیجه رسیدند که آیت‌الله خمینی پیروز شده و شاه هرگز به کشور بازنمی‌گردد. و شمارش معکوس سقوط خاندان پهلوی آغاز شد.

مستند را اینجا ببینید👇
https://youtu.be/cYfzQYQ4mIo?si=vpEVWiFBJJQEh3hX

  @roozha_channel  روزها

نقش آمریکایی‌ها در انقلاب| سقوط محمدرضا شاه از نردبان قدرت

در ماه‌های پایانی منتهی به انقلاب، مقامات آمریکایی به این نتیجه رسیده بودند که اگر شاه نتواند با جناح میانه‌روی مخالفان کنار بیاید، آمریکا باید در پی سازش با انقلابیون باشد.

جیمی کارتر، رئیس‌جمهور آمریکا معتقد بود باید از شاه حمایت کند، اما سردرگم بود و نمی‌دانست چه سیاستی را پیش بگیرد.

از طرفی در پیام‌های سفیر آمریکا به شاه هم، نشانی از حمایت بی‌چون و چرا از او مانند گذشته نبود.

این مستند به موضع‌گیری غرب و به‌خصوص آمریکا درباره اتفاقات منجر به انقلاب ایران می‌پردازد.

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/Sm5jSi4LLwQ?si=BLOP2hrt7JWIOtLS

  @roozha_channel  روزها

رضاشاه| چرا حواریون خود را کشت؟

روی کار آمدن رضاشاه، دورانی از رشد و توسعه را برای ایران به همراه آورد. او تمام قوای خود را برای نوسازی ایران به کار بست.

در این راه سه تن از حواریونش، یعنی عبدالحسین تیمورتاش، نصرت‌الدوله فیروز و علی‌اکبر داور به او یاری رساندند.

با این حال چندی نگذشت که همه‌شان مغضوب رضاشاه شدند.

رؤسای نظمیه، مخوف‌ترین مردان رضاشاه هم در آتش بدبینی‌های شاه دمیدند و بدین‌ترتیب حواریون رضاشاه قربانی سوظن و بدگمانی او شدند.

این مستند، داستان مردانی‌ است که از کینه‌توزی رضاشاه جان سالم به در نبردند.

مستند را اینجا ببینید👇
https://youtu.be/ScFR9EgrZD4?si=4HYKdu35iSYtGvH6

  @roozha_channel  روزها

ایران تیمورتاش | دختری که برای تقاص خون پدرش مقابل پهلوی‌‌ها ایستاد

معروف است که رضاشاه آنقدر به تیمورتاش اعتماد داشت که گفته بود: «حرف تیمورتاش حرف من است.»

عبدالحسین تیمورتاش وزیر مقتدر دربار و یکی از مرموزترین و تاثیرگذارترین رجال دوران پهلوی اول بود و عملاً پس از رضاخان دومین مقام حکومت قلمداد می‌شد.

اقتدار تیمورتاش تنها در شش ساله‌ی اول حکومت رضاشاه دوام داشت و او خیلی زود طرد و حذف شد.

اما دخترش ایران تیمورتاش به خونخواهی پدر برخاست.

اینکه چرا تیمورتاش مورد غضب و بدگمانی رضاشاه قرار گرفت و دخترش ایران چطور تقاص خون پدر را گرفت، در این مستند مشاهده کنید.

مستند را اینجا مشاهده کنید👇
https://youtu.be/gH2bG1i_EXI?si=od-coAmucL_kUaAz

  @roozha_channel  روزها

نادر جهانبانی| لیدر تیم آکروجت طلایی که بعد از انقلاب قربانی حسادت شد

نادر جهانبانی معروف به ژنرال چشم‌آبی، بنیان‌گذار و سرپرست تیم آکروجت تاج طلایی شاهنشاهی بود. او جز اولین نفراتی بود که در 22 اسفند سال 57 تنها یک ماه بعد از انقلاب در دادگاه خلخالی به اعدام محکوم می‌شود.

با وقوع انقلاب و اعلام خبر بی‌طرفی ارتش، حوالی ساعت 8 شب 22 بهمن 57، گروهی از افسران، همافران و درجه‌داران انقلابی به محل کار نادر جهانبانی که در ستاد فرماندهی نیروی هوایی در دوشان تپه بود، رفتند و او را بازداشت کردند.

اما چرا نادر جهانبانی که تنها چند ماه پیش از وقوع انقلاب به مقام جانشینی فرماندۀ نیروی هوایی شاهنشاهی ایران رسیده بود و در دادگاه جرمی به غیر از عامل فساد برای او پیدا نکردند، به سرعت دستگیر و اعدام شد؟

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/PDmBSyVNHHs?si=cy2KJEaKPTP8dWaW

  @roozha_channel  روزها

مولود خانلری| زنی که درباره برپایی حکومت اسلامی هشدار داد

مولود خانلری سال‌های بسیاری از عمرش را صرف مبارزه سیاسی بر ضد رژیم پهلوی کرد، اما با سقوط رژیم، او باز هم از رسیدن به اهدافش ناکام ماند و به خیل مخالفان حکومت اسلامی پیوست.
خانلری با عضویت در حزب توده و حزب سوسیالیسم در راه  مبارزه با رژیم پهلوی بسیار تلاش کرده بود.

اما در روزهای پایانی حکومت محمدرضاشاه او در نامه‌ای که ‌به همراه سه تن از همفکرانش هفته‌نامه ایرانشهر به سردبیری احمد شاملو منتشر کردند، نسبت به تاسیس حکومت اسلامی هشدار دادند.

"... احتمال دارد که در طی مدت کوتاهی دین اسلام هم مانند فلسفه شاهنشاهی بهانه‌ای برای زورگویی و حق‌کشی و برقراری استبداد جدیدی گردد اما مراجع عالیقدر خود بهتر از هرکسی می‌دانند که جامعه روحانیت نباید و نمی‌تواند در سازمان‌های سیاسی و حکومتی مداخله و شرکت کند.»

این مستند، زندگی سیاسی مولود خانلری را روایت کرده است.

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/TPodyZm_cXA?si=OJIXBxvzRh4v7sy_

  @roozha_channel  روزها

آخوندزاده‌ای که توسط خلخالی اعدام شد| منوچهر آزمون؛ کمونیستی که طرفدار شاه و بعد روحانیون شد.

منوچهر آزمون وزیر مشاور و معاون اجرایی دولت شریف امامی بعد از انقلاب ۵۷، در دادگاه خلخالی به اعدام محکوم شد.

آزمون نوه عبدالنبی نوری، یکی از مجتهدان طراز اول قرن سیزدهم و از همراهان شیخ فضل‌الله نوری بود. او بر خلاف نیاکانش اول کمونیست شد،بعد توبه کرد و به استخدام ساواک درآمد.

شاید به خاطر عقبه خانوادگی‌اش بود که در فضای ملتهب اواخر حکومت پهلوی و متاثر از جریان‌های انقلابی، با چرخش دوباره دیدگاهش، به روحانیون نزدیک شد.

اما چه شد آزمون با وجود فراهم کردن فضای باز سیاسی در دوران مسئولیتش و امتیاز دادن به مخالفان، بلافاصله بعد از انقلاب به اعدام محکوم شد؟

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/a4F1HWi-ff0?si=XXvliIbcDuCOIpu4

  @roozha_channel  روزها

برنامه‌ای که بوی خون می‌داد| بلندپروازی‌های اقتصادی شاه چطور منجر به انقلاب شد؟

محمدرضا شاه سال 57 زمانی گفت که صدای انقلاب شما را شنیدم که کارشناسان اقتصادی و اجتماعی از اوایل دهه 50 نسبت به صداهایی که در زیر پوست جامعه به گوش می‌رسید هشدار داده بودند، اما شاه تنها صدای موجود در جامعه را متعلق به خود می‌دانست.

هر چند با افزایش قیمت نفت گمان می‌رفت که کشور از نظر اقتصادی پیشرفت کند، اما ظاهراً جامعه از نظر فرهنگی و اجتماعی تاب این تغییرات اقتصادی را نداشت و نتوانست با آن سازگار شود. به همین دلیل خیلی زود حبابی که شاه و رژیم او از ایرانی باثبات و قدرتمند در داخل و خارج ساخته بود، منفجر شد.

 پیش‌بینی کارشناسان سازمان برنامه و بودجه در سال 52 که «این پول‌ها پا در می‌آورند، به خیابان می‌آیند، و انقلاب می‌شود.» محقق شد و آرزوهای محمدرضا شاه زیر بهمن عظیم انقلاب مدفون شد.

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/1zun_VxX1Eo?si=6XgcNWg0ZYOMrWdv

  @roozha_channel  روزها

ناجی خمینی که به اعدام محکوم شد| روایت اعدام حسن پاکروان دومین رئیس ساواک شاه

حسن پاکروان دومین رئیس ساواک بعد از انقلاب ایران، در ۲۸ فروردین ۱۳۵۸ با حکم صادق خلخالی اعدام شد.

  سال‌های ریاست پاکروان بر سازمان ساواک جزو دوره‌‌های مهم تاریخی ایران به شمار می‌رود که بعدها تاثیر مستقیمی بر انقلاب 57 می‌گذارد.

رفراندوم انقلاب سفید شاه - حمله به مدرسه فیضیه قم و قیام 15 خرداد 1342، از اتفاقات مهم دوران ریاست پاکروان بر سازمان ساواک است.

اما یکی از اقدامات مهم پاکروان تلاش برای لغو حکم اعدام آیت‌الله خمینی در سال ۴۲ بود.

اینکه پاکروان چگونه توانست حکم شاه مبنی بر اعدام را لغو کند و به عنوان ناجی آیت‌الله خمینی چه سرنوشتی پیدا کرد را در این مستند ببینید.

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/_Ht1fFn_YFc?si=veM32To1Q3n06--l

  @roozha_channel  روزها

چگونه داریوش همایون از زندان فرار کرد؟ | مردی که انقلابیون به خونش تشنه بودند.

محمدرضاشاه برای فروکش کردن تب انقلاب هر پیشنهادی را می‌پذیرفت تا حکومتش ساقط نشود.

یکی از این پیشنهادات، مبارزه با فساد بود. به همین خاطر در دولت شریف امامی و ارتشبد ازهاری، تعدادی از وزرا و مدیران بلندپایه دستگیر شدند.

یکی از دستگیرشدگان داریوش همایون، وزیر اطلاعات و جهانگردی دولت آموزگار بود.

داریوش همایون که در پادگان جمشیدیه زندانی بود توانست در روز ۲۲ بهمن ۵۷ از زندان فرار کند، اما خیلی از هم‌بندی‌های او به دست انقلابیون شناسایی و به سرعت اعدام شدند.

این مستند کوتاه روایت‌کننده فرار داریوش همایون از زندان است ‌و اینکه او چطور توانست خود را ماه‌ها از دست انقلابیون تازه به‌قدرت‌رسیده پنهان کند و در نهایت از ایران فرار کند.

مستند را اینجا ببینید👇

https://youtu.be/RBfIIl1MPoc?si=1K8MleZ2RPHV2zPs

  @roozha_channel  روزها

از حصر تا اعدام هویدا | چرا هویدا خود را تسلیم انقلابیون کرد؟

آن روز بحث بر سر اموال خاندان سلطنت و فعالیت‌های اقتصادی آن‌ها بود. به یک‌باره یک نفر پرسید: «چرا مقامات بالاتر توقیف نمی‌شوند؟ چرا هویدا بازداشت نمی‌شود؟»

جمله‌ای که سرنوشت غم‌انگیز امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر سیزده ساله ایران را رقم زد.

امیرعباس هویدا نخست وزیر ۱۳ ساله محمدرضا شاه در آبان ۵۷ برای آرام شدن فضای ملتهب آن روزها بازداشت و حصر شد، اما  با وقوع انقلاب او نه تنها فرار نکرد بلکه خود را تسلیم انقلابیون کرد.

این مستند کوتاه جلسه‌ای را روایت می‌کند که با حضور شاه تصمیم به بازداشت هویدا گرفته شد. و اینکه چه شد امیرعباس هویدا تصمیم گرفت خود را تسلیم انقلابیون کند، تصمیمی که به مرگ او انجامید.

مستند را اینجا ببینید👇
https://youtu.be/xA0Jw-qxuvY?si=_9kDt5GNHQp4cJnH

  @roozha_channel  روزها

قهرمانان خسته‌اند | روایت روزهای پایانی مرگ غلامرضا تختی

"امروز شنبه 16 دی ماه است. هنوز درباره به آخر رساندن عمر خویش تصمیم قطعی نگرفته‌ام. به بابک می‌اندیشم. به زندگی‌ام می‌اندیشم که پس از مرگ تباه می‌شود. بابک بی‌پدر می‌شود. نمی‌دانم چه کنم، آیا خود را از بین ببرم یا صبر کنم؟ اما نه صبر می‌کنم. فردا تصمیم خواهم گرفت."
 
دو روز بعد از اینکه غلامرضا تختی این متن را نوشت، جسدش در اتاق 23 هتل آتلانتیک پیدا شد و جامعه آن روز ایران را در بهت و ناراحتی فرو برد.

مرگ غلامرضا تختی در تمامی سال‌های بعد از مرگش دستخوش روایت‌های مختلف بود. در این مستند که وام گرفته شده از کتاب غلامرضا غلامرضا را کشت، اثر مهدی میرمحمدی است، به روزهای پایانی مرگ تختی و برداشت‌های متعدد آن پرداخته‌ایم.

مستند را اینجا ببینید👇
https://www.youtube.com/watch?v=hWQ_C6VeZVE&t=25s

  @roozha_channel  روزها

چه کسی شاه را کشت؟ | روایت بیماری تا مرگ محمدرضا شاه

چندین سال قبل از وقوع انقلاب در ایران، محمدرضاشاه به سرطان مبتلا شد. اما نه تنها از او این مساله را پنهان کردند، بلکه تا مدتها بیماری شاه اشتباه تشخیص داده شد.

اما دلیل بیماری او چه بود؟ و آیا وقوع انقلاب آوارگی، تشدید بیماری و مرگ او را سرعت بخشید؟

این مستند کوتاه به دلایل بیماری و نقش اطرافیان شاه به خصوص عبدالکریم ایادی، پزشک مخصوص شاه پراخته است. همچنین به روند درمان و اشتباهات متعدد پزشکی در تشخیص بیماری محمدرضاشاه که در نهایت منجر به مرگ او شد، پرداخته است.

لینک مستند👇
https://youtu.be/2NSyn0JPXqE

@roozha_channel روزها

تیتراژ برنامه روزها

ویدیوهای کامل هر برنامه را در کانال یوتیوب دنبال کنید.

http://www.youtube.com/@roozhachannel