كانال پيشگيري و كاهش ريسك سوانح

#کاوه مدنی

قسمت اول: دروغ #خشکسالی سی ساله

https://bit.ly/2JSIhuI

▪️خشكسالي، تغيير اقليم، كمبود و #بحران_آب واژگانی هستند كه به كرات در سخنرانی ها و مصاحبه‌های مسوولان آب و محيط زيست كشور شنيده می شوند. مديران ايرانی از خشكسالی در سه دهه آتي خبر مي‌دهند؛ گويي خشكسالي پديده‌اي است كه به راحتي از مدت‌ها قبل قابل #پيش‌بينی است.

▪️خشکسالی با #تغییر_اقلیم یکی نیست و نتیجه تغییر اقلیم نیز الزاما خشکسالی نیست. تغییر اقلیم می‌تواند برخی جاهای ایران را پرآب‌تر کند.

▪️حتی اگر ایران در یک بازه درازمدت روند کاهش بارندگی داشته باشد، مي‌تواند در کوتاه‌مدت بین سال‌ها افزایش و کاهش #بارندگی را تجربه کند. یعنی در بازه هفتادساله یا صدساله روند کاهشی داشته باشد، اما در این میان یک سال‌هایی هم بالاتر از میانگین با بارش همراه شود.

▪️«سالي‌ كه خشك است» اين نخستين تعبيري است كه از واژه خشكسالي به ذهن خواننده‌ عام متبادر مي‌شود كه نگاهي‌ سنتي‌ و غيرعلمي‌ را به اين پديده در بر دارد. خشكسالي‌ يا به عبارتي دوره‌ امتداد خشكي مي‌تواند از چند ماه تا چند سال باشد.

▪️از نظرگاه علمي‌ عبارت دقيق‌تر و مناسب‌تر به جاي خشكسالي‌، «دوره‌ كم‌آبی» است. #دوره‌_كم‌آبيی دوره ممتدي است كه طي‌ آن يك منطقه با كمبود در منابع و ذخيره آبيی مواجه است.

▪️جالب توجه اين است كه مسوولان ما براي اثبات حقانيت قضاوت‌هاي اينچنيني خود به مطالعات #ناسا و ديگرسازمان‌هاي بين‌المللی استناد مي‌كنند.اين حرف ها اصلاً علمي نيست. مي گويند ما خشکسالي و کاهش بارندگي داريم و وارد يک دوره ۳۰ساله خشکسالي شده ايم. اين نظرات از لحاظ علمي غلط است. اصلاً ما پيش بيني ۳۰ ساله نداريم.

▪️چرا قضاوت مديران ايراني با قضاوت مديران و مجامع علمي‌-پژوهشي بين‌المللي در مورد مسائل مشابه متفاوت است. به نظر دو دليل عمده وجود دارد؛ اول آنكه گويي «ما» فرهنگ و سنت درازآهنگي براي انداختن مشكلات بر گردن ديگران داريم. بنابراين براي مديران ما مرتبط كردن بحران آبی كشور به خشكسالي و تحريم‌ها بسيار راحت‌تر از نقد، تحليل و برطرف كردن مشكلات موجود در سامانه‌هاي تحت مديريت‌شان است. دوم آنكه به علت فقدان ارتباطي معني‌دار و منسجم بين جوامع پژوهشي و مديريتي كشور، مديران ما درك درستي از مفهوم و تمييز پديده‌هايي نظير خشكسالي، كم‌آبي، تغيير اقليم، بحران و... ندارند.

▪️مسئله این است که کلمه خشکسالی در وهله اول درست استفاده نشده و توضیح نداده‌ایم که چرا مي‌گوییم خشک و خشکسالی. به همین دلیل زمانی که این پدیده به وجود مي‌آید، نمی‌توانیم بگوییم که با بارندگی چندروزه خشکسالی برطرف نمی‌شود. این #پوپولیسم محیط زیستی همین است که مسئولان مي‌گویند ایران دچار خشکسالی ۳۰ ساله شده است. این موارد، موارد اشتباه است.

▪️براي چه رعب و وحشت ايجاد مي کنند؟ اصلاً چرا اين اطلاعات را به مردم مي دهيم. فقط يک دليل وجود دارد؛ مسئولين دستگاه هاي مرتبط آماده پاسخگويي نيستند و مي خواهند به مردم بگويند که اگر مشکلي اتفاق افتاد، نگوييد که ما نگفته ايم. این کار نه تنها مشکلی را حل نمی‌نماید بلکه باعث ایجاد بی‌اعتمادی در جامعه خواهد شد و در نهایت مردم نسبت به موضوع بی‌تفاوت خواهند شد.

▪️خشکسالی یعنی کاهش نزولات جوی و آب در دسترس نسبت به میانگین درازمدت. اگر در طول یک بازه زمانی آب نسبت به میانگین کمتر باشد، دچار خشکسالی شده‌ایم. اگر کسی ادعا مي‌کند که ۳۰ سال است ایران دچار خشکسالی شده، پس اصلا معنی پایه این کلمه را متوجه نشده است.

▪️بايد از مديران‌مان سوال كرد كه در گفته‌هاي خود پيرامون خشكسالي‌هاي ممتد در سه دهه گذشته و سه دهه آينده، دقيقاً از كدام نوع خشكسالي سخن مي‌گويند. مباحثي نظير خشكسالي ممتد ۳۰ ساله كاملا غيرعلمي و غيرواقعي است مگر آنكه منظور خشكسالي اقتصادی-اجتماعي باشد كه خود محصول سال‌ها بي‌تدبيري و سوءمديريت است. ما آن مقدار آب که می‌خواهیم نداریم. از لحاظ سرانه وضعیت آبی ما بد نسیت؛ ما آب داریم اما به درستی از آ استفاده نمی‌کنیم. ما #فقر_آبی نداریم. ما #ورشکستگی_آبی داریم. باید رفتارمان را با بخش آب تغییر دهیم.

منابع:
http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/9983

http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3268082

https://bit.ly/2HHBph6