كانال پيشگيري و كاهش ريسك سوانح

روزنامه #اعتماد 21-5-96 / #یادمان #زلزله #ورزقان گفتگو با #مهدی زارع /04/ زارع هم در پاسخ به تهديدهاي آتي براي استان آذربايجان شرقي مي گويد: «با توجه به اينكه شدت زمين لرزه مرداد ١٣٩١، بالاتر از ٦ بوده و دو بار و با فاصله زماني ١١ دقيقه هم رخ داده و همچنين، با توجه به بازسازي و مقاوم سازي منطقه زلزله زده، ريسك آتي نبايد چندان بالا باشد چون زمين لرزه با شدت بالا، در منطقه رخ داده و بناهاي فرسوده هم، با خانه هاي مقاوم تر و جديد جايگزين شده اما توجه كنيم كه زمين لرزه هاي ايران، بسيار متاثر از منطقه آذربايجان شرقي است. حداقل ١٥ زلزله در تاريخ شهر تبريز ثبت شده كه سه زمين لرزه، از بزرگ ترين زلزله هاي تاريخ زمين لرزه هاي ايران است و از ٢٣٧ سال قبل تاكنون هم، زلزله مخربي در شهر تبريز اتفاق نيفتاده كه به همين علت، تبريز بايد به عنوان منطقه اي با ريسك پذيري بالا، آن هم در ٦٠ كيلومتري كانون زلزله ورزقان مورد توجه قرار بگيرد. نكته نگران كننده، پايين بودن سطح آگاهي و آمادگي ساكنان تبريز و مسوولان اين شهر نسبت به زلزله است آن هم در حالي كه تبريز به عنوان شهر اول فرهنگي كشور شناخته شده و تعداد قابل توجهي جمعيت كتابخوان دارد. وقتي چنين شهري از آمادگي و اطلاع اندكي نسبت به زلزله برخوردار است، براي ساير شهرهاي ايران، بايد بيشتر نگران باشيم.»
تا ١٠ روز نخست پس از وقوع زمين لرزه مرداد ١٣٩١، مسوولان استان اعلام كردند كه «حدود ١٠٠ هزار نفر زير چادر زندگي مي كنند، منطقه زلزله زده، براي جلوگيري از عفونت و نشر بيماري توسط لاشه هاي رها شده، سم پاشي شده، تمام خانه هاي نيازمند بازسازي و نوسازي در مناطق زلزله زده، منطبق بر استانداردهاي بنياد مسكن ساخته خواهد شد. وسعت منطقه متاثر از زمين لرزه ٤٥٠٠ كيلومتر مربع برآورد شده و اين وسعت از مساحت بسياري از كشورها هم بزرگ تر است. حدود ٣٠٤ روستاي استان دچار آسيب شده و ٤٦ روستا با خاك يكسان شده است. برآورد اوليه از ميزان خسارات وارد شده كه تخريب منازل و زير ساخت ها را هم شامل مي شود، حدود ٨٠٠ ميليارد تومان بوده و حدود ١٢ هزار محل نگهداري دام در اين منطقه، آسيب ديده مورد آسيب و ٤٠٠٠ راس دام متعلق به ١٧ هزار خانوار كه بعضا دامدار بودند تلف شده است.»
زارع در توضيح مشاهدات خود از احياي اقتصادي منطقه زلزله زده به عنوان يك شهروند مي گويد: «كشاورزي و دامداري برجا بود و بعد از زلزله، مناطق آسيب ديده، نوع جديدي از زندگي را تجربه مي كردند چون خانه ها در اين مناطق بازسازي شد اما نكته نگران كننده، تخريب و آسيب پذيري بالاي خانه هاي مسكن مهر بود. خانه هايي كه در كانون زمين لرزه هم نبودند و اين زمين لرزه هم شدت بالايي نداشت اما خانه هاي نيمه ساخته مسكن مهر در ورزقان و هريس و اهر دچار تخريب زيادي بود آن هم در حالي كه در همين مناطق، ساختمان هاي معمولي آسيبي نديده بودند. زمين لرزه ورزقان اين هشدار را مطرح كرد كه خانه هاي مسكن مهر، فاقد مقاومت لازم در برابر زمين لرزه است و بايد از اين بابت نگران بود كه ساخت و سازهاي جديد در منطقه آذربايجان شرقي كه در معرض تهديد زلزله هاي بزرگ هم قرار دارد، يك خطر جدي براي ساكنان آن خواهد بود. ساكناني كه به زعم من، نه در بافت نوساز بلكه در بافت فرسوده جديد ساكن مي شوند. در ساختمان هايي كه بيشتر، اتلاف منابع و سرمايه ملي است و البته نمونه اين مناطق مسكوني هم در كشور كم نيست.» http://magiran.com/npview.asp?ID=3608635

روزنامه #اعتماد 21-5-96 / #یادمان #زلزله #ورزقان گفتگو با #مهدی زارع http://magiran.com/npview.asp?ID=3608635

روزنامه #اعتماد 21-5-96 / #یادمان #زلزله #ورزقان گفتگو با #مهدی زارع /03/ زارع در پاسخ به اين سوال كه آيا «احيا» در منطقه زلزله زده قابل رويت و تاييد است، مي گويد: «اگر منظورمان از احيا، اين باشد كه منطقه و روستا، خالي از سكنه نشود، بايد توجه داشت كه آذربايجان شرقي، منطقه پرآب و آبادي است و بنابراين، ما در اين منطقه با خالي شدن روستاها مواجه نمي شويم يا درصد آن بسيار كم خواهد بود. البته آمارها و گزارش ها نشان مي دهد كه در سال اول پس از وقوع زلزله، تعدادي از روستانشينان در مناطق زلزله زده، مهاجرت كرده اند كه بايد به عنوان يك اتفاق طبيعي هم تلقي شود اما قطعا به دنبال اين مهاجرت موقت، بعد از تغيير شرايط، بازگشت دوباره هم اتفاق مي افتد. من طي بازديدهايي كه تا ٤ سال پس از وقوع زلزله داشتم، منطقه رها شده نديدم اما با محله هاي بازسازي شده فاقد سكنه مواجه شدم و همچنين، محله هايي مشتمل بر مجموعه اي مثلا ٣٠ خانه بازسازي شده كه سكنه قبلي، از زندگي در آن استقبال نكرده بودند.»
به گفته زارع، زلزله ورزقان، به دليل ساعت وقوع، كانون زلزله (خارج از منطقه مسكوني) و كم بودن تعداد تلفات انساني، مصيبت بزرگي براي كشور ايجاد نكرد اما وقوع زمين لرزه اي با همين شرايط هم، نمادي از ميزان آمادگي در مقابل حوادث حتي با آسيب زايي كم بود و مي افزايد: «تا يك هفته پس از وقوع زلزله، امكانات ارتباطي در منطقه دچار اختلال بود. با وجود آنكه اوج كمك و همياري مردمي را در همان روزهاي پس از وقوع زمين لرزه شاهد بوديم، اما بسياري از كمك هاي مردمي، همچون آب اشاميدني بسته بندي يا غذاهاي گرم، صرفا نصيب همان زلزله زدگاني مي شد كه كنار جاده حضور داشتند و ساكنان و آسيب ديدگان مناطق دوردست، از اين كمك ها بي بهره ماندند و نمونه بارز اين توزيع نامناسب و مديريت نشده هم، تپه هايي از بطري هاي آب آشاميدني در كنار جاده منتهي به مناطق زلزله زده بود كه به دليل اشباع نياز ساكنان مجاور، ديگر مشتري نداشت. همين مشاهدات نشان مي دهد كه ميزان آمادگي براي مواجهه با زمين لرزه اي با بزرگاي ٤/٦ و ٢/٦ كه به فاصله ١١ دقيقه اتفاق افتاد، در حد چندان بالايي نبود و اگر با زمين لرزه اي با بزرگاي ٧ مواجه بوديم و كانون زمين لرزه هم در يكي از شهرهاي پرجمعيت قرار داشت، قطعا با مشكلات فراوان روبه رو مي شديم.»
در نتايج اين تحقيق، هشدارهايي درباره آينده استان آذربايجان شرقي به عنوان منطقه اي در معرض خطر زمين لرزه هاي دوباره، مطرح شده و محققان در اين هشدارها يادآور شده اند: «با توجه به نتايج مصاحبه هاي انجام شده، بيش از ٦٠ درصد ساكنان تبريز در روز حادثه، زلزله اي شديد و بسيار شديد را براي نخستين بار تجربه كرده و گفته اند كه در صورت تجربه وقوع يك زلزله بزرگ باشدت بالاي ٧، ٣٦ درصد اين افراد با فرار از خانه، ٢٨ درصد با عدم حركت و عكس العمل، ٢٥ درصد با فرار به بخش هاي امن تر درون ساختمان و فقط ١١ درصد با پناه گيري صحيح نسبت به اين واقعه واكنش نشان خواهند داد ضمن آنكه ٦٧ درصد پاسخ دهندگان، احساس خود را در لحظه تجربه زلزله، ترس و اضطراب اعلام كرده اند.» http://magiran.com/npview.asp?ID=3608635

روزنامه #اعتماد 21-5-96 / #یادمان #زلزله #ورزقان گفتگو با #مهدی زارع /02/ زارع در گفت وگو با «اعتماد»، در ارزيابي وضعيت مناطق زلزله زده اين استان كه طي سال هاي پس از وقوع زلزله و تا سال گذشته از آن بازديد داشته، روند بازسازي ها را چنين تشريح مي كند: «آمار رسمي بيانگر اين است كه به تعداد تمام خانه هاي ويران شده، بازسازي انجام شده و در بازديد از مناطق زلزله زده مي توان تاييد كرد كه بناهاي نوساز در مقايسه با پيش از وقوع زلزله، شرايط بهتري دارد اما جانمايي بسياري از خانه ها نامناسب و ناايمن است. با توجه به آنكه بسياري از خانه هاي تخريب شده در شهرهاي ورزقان و هريس، بناهاي روستايي بوده چون كانون زلزله، در زمين هاي كشاورزي بود، برخي بازسازي ها نيمه كاره رها شده ضمن آنكه برخي بناهاي بازسازي شده همچون مساجد يا سالن هاي اجتماعات، بناهايي است كه كاربري غير مسكوني پيدا كرده و در واقع، فاقد سكنه است.
برخي بناها هم به دليل نامناسب بودن فضاي فيزيكي بازسازي شده، با استقبال زلزله زدگان مواجه نشده و آنها هم در عمل، خالي از سكنه مانده است. مشكلي كه بايد مورد توجه قرار بگيرد اين است كه پيش و پس از وقوع زلزله، ما در اين مناطق و ساير مناطق در معرض خطر زمين لرزه در كشور، با حيف و ميل شدن بودجه ها مواجهيم. مصداق بارز هدردهي منابع هم اينكه در منطقه زلزله زده آذريابجان شرقي، سال ساخت بسياري از بناها همچون مدرسه، بيمارستان و دانشگاه، يك يا دوسال پيش از وقوع زلزله ١٣٩١ بوده اما اين بناها هم در زمين لرزه مرداد ٩١ دچار آسيب هاي جزيي يا كلي شدند كه اين اتفاق نشانگر حيف و ميل شدن اموال ملي است. پس از وقوع زمين لرزه هم با اين اتفاق به شكل ديگري مواجه بوديم، به اين معنا كه صرفا چون دولت وام هاي بازسازي به منطقه آسيب ديده مي داد، صاحبان بناهايي هم كه دچار آسيب و خسارت نشده بودند، متقاضي استفاده از امكانات بازسازي شدند و يكي از دلايل وجود بناهاي رها شده در اين منطقه هم، انگيزه هاي سودجويانه برخي متقاضيان وام هاي دولتي بوده است. البته نمونه اين بناهاي خالي از سكنه را در بسياري نقاط زلزله زده ايران مي توان مشاهده كرد. از بم تا دامغان، نمونه اين بناهاي همچون خانه ارواح، فراوان است كه اگر از صاحبان شان سوال كنيد، مي گويند دولت وام مي داده و آنها هم گرفتند و خانه شان را ساختند و ممكن است در آينده ارزش بالاتري پيدا كند.» http://magiran.com/npview.asp?ID=3608635

روزنامه #اعتماد 21-5-96 / #یادمان #زلزله #ورزقان گفتگو با #مهدی زارع /01/ در نتايج تحقيقي كه چندي قبل با عنوان «زلزله ورزقان ١٣٩١ و نگاهي به مسائل اجتماعي و اثر آن در مديريت بحران» توسط پژوهشگران پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي انجام شد و مهدي زارع: استاد زلزله شناسي مهندسي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي ايران، مجري اين طرح تحقيقاتي بوده، تبعات پس از وقوع زلزله و آسيب شناسي ساماندهي ساكنان مناطق زلزله زده استان چنين مورد تحليل قرار گرفته است: «ايجاد ترافيك سنگين چند ساعته در اغلب معابر عمومي و اصلي شهري، به علت خروج عموم ساكنان از همان لحظات اوليه حادثه به پارك ها و مكان هاي اسكان عمومي بود. آشفتگي روند ترافيك، موجب ايجاد گره هاي ترافيكي در مجاورت اماكن عمومي و مراكز درماني و اختلال در نحوه امداد رساني به مجروحان حادثه شد. بخشي از مديريت شهري و دولتي، به جهت درگير شدن در مديريت بحران منطقه آسيب ديده، با اختلال در ارايه خدمات به شهروندان مواجه شد. خدمت رساني عادي به منطقه حادثه ديده و اعزام مصدومان و مجروحان به مراكز درماني به دليل فقدان امكان ارايه خدمات مستمر و كافي در سطح مديريت شهري و همچنين درگير شدن سازمان هاي ارايه خدمات شهري همچون توزيع آب، توزيع برق و خدمات بهداشتي، درماني دچار اختلال شد. مردم مناطق زلزله زده ورزقان، عملا روند عادي زندگي خويش را با از دست دادن نزديكان و بستگان و اعضاي خانواده مختل شده يافتند. فشارهاي رواني به حدي بود كه گاه موجب آسيب هاي رواني دايمي در افراد مصيبت ديده شد. به دليل سرازير شدن كمك هاي مردمي به منطقه ورزقان، به ويژه جاده تبريز- ورزقان، مردم كم بضاعت از منطقه هاي اطراف، با هجوم به كانون يا كانون هاي فاجعه، افزايش مصنوعي جمعيت منطقه را - حداقل به صورت موقتي – سبب شدند ضمن آنكه استقرار بعضا دايمي مهاجران در زمين ها و خرابه ها، مشكلاتي در رده بندي و شناسايي ساكنان واقعي از مهاجران در منطقه به دنبال داشت.» http://magiran.com/npview.asp?ID=3608635

#مهدي_زارع درگفتگو با #روزنامه_اعتماد ٢١-٥-٩٦ در سالروز زلزله ٢١-٥-١٣٩١ #ورزقان:

تهديد #زلزله براي خانه‌هاي #مسكن #مهر جدي است



مهدي زارع؛ استاد زلزله‌شناسي مهندسي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي ايران: «#زمين‌لرزه #ورزقان اين هشدار را مطرح كرد كه خانه‌هاي مسكن مهر، فاقد مقاومت لازم در برابر زمين‌لرزه است و بايد از اين بابت نگران بود كه ساخت و سازهاي جديد در منطقه آذربايجان شرقي كه در معرض تهديد زلزله‌هاي بزرگ هم قرار دارد، يك خطر جدي براي ساكنان آن خواهد بود. ساكناني كه به زعم من، نه در بافت نوساز بلكه در بافت فرسوده جديد ساكن مي‌شوند. در ساختمان‌هايي كه بيشتر، #اتلاف_منابع و سرمايه ملي است و البته نمونه اين مناطق مسكوني هم در كشور كم نيست.»



http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=83024

#آموزه‌های عمومی از #زلزله 91 «#ورزقان»

#روزنامه #دنیای_اقتصاد - 1396/05/17
نویسندگان: #مهدی_زارع، #پروانه_پیشنمازی و #علیرضا_سعیدی
http://donya-e-eqtesad.com/news/1111489/

#آموزه‌های عمومی از #زلزله 91 «#ورزقان»

#روزنامه #دنیای_اقتصاد - 1396/05/17
نویسندگان: #مهدی_زارع، #پروانه_پیشنمازی و #علیرضا_سعیدی
http://donya-e-eqtesad.com/news/1111489/