تحلیلگران اقتصادی اسیر سوگیری‌های شناختی ✍️ محمد مهدی وکیلی سوگیری‌های شناختی یکی از مهم‌ترین موانع بر سر راه تحلیل‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری دقیق به‌شمار می‌‌آیند، چرا که تصمیم‌گیرندگان و فعالان بازار را به دام تفکرات نادرست و خطاهای پیش‌بینی می‌اندازد. تاییدگرایی (confirmation bias) یکی از متداول‌ترین سوگیری‌هاست که به شکلی گسترده در میان فعالان بازار سرمایه ایران دیده می‌شود. بسیاری از این فعالان تمایل دارند تمامی اخبار و رویدادها را در راستای باورهای پیشین خود و به نفع رشد بازار سهام تعبیر کنند. به عنوان مثال، تصمیمات یا بیانیه‌های مرتبط با موضوعاتی مانند FATF یا مذاکرات سیاسی به شکلی شتابزده و بدون توجه به پیامدهای عمیق‌تر اقتصادی-سیاسی به گونه‌ای تفسیر می‌شوند که گویی بلافاصله منجر به تغییرات ساختاری مثبت در اقتصاد ایران و متعاقباً کاهش نرخ ارز یا رشد شاخص‌های بورس خواهند شد. این تحلیل‌های غیرواقع‌بینانه اغلب به ابزارهایی مانند تحلیل تکنیکال متوسل می‌شوند، در حالی که اساساً از درک عمیق‌تری از کانتکست اقتصادی-سیاسی و ریسک‌های کلان منطقه‌ای و داخلی غافل می‌مانند. در فضای نااطمینانی عمیق کنونی که شرایط اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی ایران و منطقه در بسیاری از جنبه‌ها در تاریخ بی‌سابقه است، رویکردهای متکی بر تحلیل تکنیکال یا تفاسیر ساده‌انگارانه از اخبار نمی‌توانند پاسخگوی پیچیدگی‌های موجود باشند. تحلیل‌های تکنیکال، که عمدتاً بر الگوهای تاریخی داده‌های قیمتی استوارند، در فضای نااطمینانی عمیق کاملاً ناکارآمد می‌شوند و شکست پی‌درپی نواحی حمایت و مقاومت را نمی‌توان با استدلال‌های مرسوم تکنیکال توضیح داد. در چنین شرایطی، تحلیل‌هایی که ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی و وابستگی‌های سیستمی را نادیده می‌گیرند، نه تنها فاقد ارزش هستند، بلکه پایداری آنها حتی به ۲۴ ساعت هم نمی‌رسد. به همین دلیل، برای مثال برخلاف پیش‌بینی‌های بی‌اساس مبنی بر کاهش نرخ ارز، دلار به‌سرعت سقف‌های جدیدی ثبت می‌کند و بازار در جهتی کاملاً مخالف انتظارات آنان عمل می‌کند. بنابراین، لازم است که تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه به جای نگاه دوگم به ابزارهایی مانند تحلیل تکنیکال یا خوش‌بینی‌های غیرواقع‌بینانه، یک رویکرد سیستمی و چندبعدی اتخاذ کنند. این رویکرد باید شامل بررسی جامع ریسک‌های ژئوپلیتیک، اقتصادی و ساختاری باشد و به‌ویژه در شرایط ایران، توجه ویژه‌ای به کانتکست منطقه‌ای و بی‌ثباتی‌های ناشی از سیاست‌های داخلی و خارجی داشته باشد. بدون این نگاه جامع، تحلیل‌های ارائه‌شده نه تنها ناتوان از پیش‌بینی روندهای واقعی خواهند بود، بلکه می‌توانند منجر به زیان‌های گسترده برای سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان شوند. تنها از طریق پذیرش پیچیدگی‌ها و تمرکز بر متغیرهای بنیادی می‌توان به تحلیل‌های قابل‌اعتماد و تصمیمات اثربخش دست یافت. #روند 📊Ravand | روند