پرسش :
چه فرقی بین اوروان (روان)، دَئِنا و فرَوَشی وجود دارد؟
پاسخ:
بنابر اوستای پاک ، اجزای سه گانه ی مینوی تشکیل دهنده ی انسان عبارتند از اوروان (روان)، دئنا و فروشی.
اوروان روحی است که در طول زندگی همراه ِ فرد می باشد. اوروان به منزله ی موتور ِ حیات ِ وجود ِ ذهنی انسان می باشد. اوروان با زایش آدمی( و یا حیوان ) پا به عرصه ی وجود می گذارد. گزینش میان نیک و بد به اوروان فرد تعلق دارد و از همین رو هم است که پاسخگویی ِ اعمال ِ فرد در روز داوری بر عهده ی اوروان است. همین قدرت ِ تصمیم گیری است که اوروان را به سرور ِ وجود فرد تبدیل می کند.
دئنا، روحی است که انسان را پس از مرگ همراهی می کند. او در شکلی زیبا و یا زشت که بازتاب دهنده ی اندیشه ها و گفتارها و کردارهای فرد باشد، تجلی و تبلور می یابد.
بر خلاف اوروان که از بدو تولد در تن فرد پدیدار می شود (و از همین رو بدان روح ِ درون می گویند)، دئنا نیز که با زایش فرد بوجود می آید، در بیرون ِ تن ِ او میباشد و از همین رو بدان «روان ِ بیرون» می گویند. بنا بر دینکرد ششم «گوهر ِ دئنا همچون یک آینه می باشد که زمانی که انسان در آن می نگرد، خویشتن را در آن می بیند.» به همین دلیل است که در نوشته های پارسیگ، واژه ی آیِنَگ/ایوینَگ به معنی آینه گاهی اوقات اشاره ی مستقیم به واژه ی فنی ِ اوستایی دئنا به مثابه ی بخشی تشکیل دهنده از وجود مینوی ِ انسان و حیوانات دارد. گفتنیست که دئنا همچنین به معنی دین نیز میباشد(بندهش ۳۴).
دئنا ی هر کس وابسته به اندیشه و گفتار و کردار نیک و بد او در گیتی می باشد.
فروشی، روح از پیش موجودی است که قبل از تولد انسان در سرای آسمانی جایگاه دارد و بر خلاف تن که به گیتی متصل است، به جهان مادی نمی آید.
فروشی هم قبل از تولد هر کس وجود دارد و هم پس از درگذشت وی به بقای خود ادامه می دهد. اوستای پاک از فروشی آنهایی که بودند، هستند و خواهند بود سخن به میان می آورد (یشت ۱۳ بند ۲۱).
مکان سکونت فروشی در بلندی های بهشت است(یشت ۱۳ بند ۴۲) جایی که امشاسپندان حاضرند یعنی خانه ی اهورامزدا. از همین رو فروشی به روح ِ ساکن در مینو توصیف شده است(گزیده های زادسپرم فصل ۳۰ بند ۳۷).
فریدون راستی
یاری نامه :
مقدمه ی عالمانه ی استاد رهام اشه بر ترجمه ی ایشان از سرود مروارید
🍃@rastih72🍃