جمال‌زاده، مانند روشنفکران دیگر زمانهٔ خود ، ادبیات را ابزاری قدرتمند برای ایجاد تغییرات اجتماعی مفید می‌دانست. این باور به ادبیات، نویسنده را در پیوندی عمیق با روشنفکر قرار می‌داد. بنابراین تمایزی بنیادی بین داستان‌گویی جدید و سنت قصه‌گویی کهن ظاهر شد. داستان‌نویسی مدرن به‌مثابهٔ بخشی از طرح ملی ترقی ظاهر شد. به همین دلیل جمالزاده در مقدمهٔ «یکی بود یکی نبود» که نخستین متن مدرن در حوزۀ ادبیات داستانی ایران شناخته می شود بر نقش ادبیات جدید در آموزش و پروراندن عوام در راستای توسعه و ترقی تأکید کرد جمالزاده (۱۳۵۷ (۵۱) همچنین او در مقدمه ای که بر رمان صنعتی زاده کرمانی نوشت هدف ملی‌گرایانه داستان‌نویسی را دگردیسی زبان فارسی معرفی کرد بخشی از کتاب «از نابهنگامی خیال تا سترون‌سازی حیات» اثرمحمدحسین دلال‌رحمانی این اثر مطالعه‌ای جامعه‌شناختی در ادبیات داستانی ایران است که به‌تازگی انتشارات ققنوس چاپ دوم آن را منتشر کرده #محمدعلی_جمالزاده #از_نابهنگامی_حیات_تا_سترون_سازی_خیال @qoqnoospub