درسهایی در متافیزیک تحلیلی
ساختارِ واقعیت- The Structure of Reality
بخش سیام، انتولوژی پازلی jigsaw puzzle ontology
استفاده از مدلها یا استعارهها برای فهم مفاهیم و مضامین علمی و فلسفی روشی معمول میان هم دانشمندان و هم فیلسوفان است. پیوند ذات و اوصاف پیوندی پیچیده است؛ از یک سو، این دو همواره با هماند، و از سوی دیگر، فاقد رابطهای وجودی میان یکدیگرند. آیا میتوان مدلی برای چنین پیوندی در اشیای پیرامونمان بیابیم؟
جیمز سامرفورد برای رابطهی جزئیِ عریان با ویژگیها از دو مدل یا استعاره بهره میجوید. در یکی، کلّی را شیئی مجوّف (توخالی) تصویر میکند که حفرهی درونیِ آن را جزئیِ عریان پُر میکند. در استعارهی دیگر، کلّی و جزئیِ عریان را قطعات یک پازل تصویر میکند که با جفتوجورشدن یکدیگر را کامل میکنند. او تصویر اخیر را انتولوژی پازلی jigsaw puzzle ontology مینامد.
به نظر میرسد استعارهی اول مدلی مناسب برای جزئیِ چگال و نه ناچگال است. در این تصویر، شیءِ توخالی، که استعارهای برای كلّی است، ناقص؛ اما، شیءِ پُرکننده، که استعارهای برای جزئی است، کامل است. روشن است که شیءِ پرکننده مدلی مناسب برای جزئی چگال (اشباع یا تمام) و نه ناچگال (عریان یا نااشباع یا ناتمام) است. البته این مدل از این جهت مناسب است که در آن رابطِ وجودی میان شیءِ توخالی و شیءِ پرکننده وجود ندارد.
تصویر دوم، اما، از دو جهت تصویری مناسب از رابطهی جزئیِ عریان با کلّیهاست. اول آنکه دو قطعهی پازل هر دو ناقصاند و با یکدیگر کامل میشوند، و دوم اینکه جزئی عریان و ویژگیها/ کلیها برای پیوند به یکدیگر به عنصر سوم یا رابط و یا، بهتعبیری، چسبِ متافیزیکی metaphysical glue نیازمند نیستند.
عدم تقدم وجودی ذات و وصف بر یکدیگر
نکتهی بسیار مهم در این باب آن است که نه جزئیِ عریان تقدم وجودی بر ویژگی/ویژگیهایش دارد و نه ویژگی/ویژگیها بر جزئیِ عریان. این دو با هماند (همآیندند) و هر کدام برای تحقق به دیگری نیازمند؛ یا هر دو با هم موجودند و یا هر دو با هم معدوم.
پینویس:
1. برای توضیح بیشتر جایگاه مدل (بهخصوص نقش معرفتی آن)، در فلسفه و علم به فصل اول کتاب «مدل عشق» اثر برجستهی ونسان برومر (فیلسوف معاصر دین هلندی) مراجعه کنید. مشخصات کتابشناختی این اثر چنین است:
Brummer, Vincent, “Model of Love: A Study in Philosophical Theology”, Cambridge University Press, 1993.
2. مطلب نقل شده از جیمز سامرفورد را در اثر زیر ببینید:
Summerford, James, "David Armstrong on Instantiation: A Difference That Makes a Difference", pp. 583-584.
ادامه دارد.
https://t.center/philosophicalmeditations